آنفلوانزای پرندگان
سایر انواع پرندگان از جمله پرندگان اهلی در اثر آلودگی به ویروسهای آنفلوانزای مرغی به این بیماری مبتلا می‌شوند. در پرندگان این ویروسها باعث بروز دو گونه کاملا متفاوت بیماری می‌شوند که یکی از آنها شایع و خفیف است و دیگری نادر و بسیار مرگبار. علایم بیماری نوع خفیف فقط به صورت آشفتگی و به هم ریختگی پرها، کاهش تخم‌گذاری یا علایم خفیفی در دستگاه تنفسی ظاهر میشود. شیوع این بیماری می‌تواند به حدی جزیی باشد که فقط درصورت آزمایش مرتب، این ویروس شناسایی میشود.
اما شکل دوم که شیوع بسیار کمتری دارد ولی بسیار بیماریزا است کاملا مشهود است. این بیماری اولین بار در سال ۱۸۷۸در ایتالیا دیده شد، مشخصه آنفلوانزای مرغی بیماریزا ظهور ناگهانی بیماری شدید ، انتقال سریع و میزان بالای مرگ و میر بالا است که می‌تواند ظرف ۴۸ساعت به ۱۰۰درصد برسد.
در این شکل از بیماری ویروس نه تنها همانند نوع خفیف آنفلوانزای مرغی دستگاه تنفسی را مبتلا می‌کند بلکه بافتها و اندامهای مختلف بدن را نیز مورد تهاجم قرار می‌دهد. این بیماری به خاطر خونریزی داخلی شدید لقب "ابولا مرغی" گرفته است.
تمام ۱۱زیرگروه "اچ آ" haemagluttininو ۹زیر گروه "ان آ" neuraminidaseویروسهای آنفلوانزای پرندگان، مرغابی‌ها را مبتلا می‌کند. به همین خاطر یک منبع عظیم ویروسهای آنفلوانزا را فراهم می‌کند که بطور دایم در بین پرندگان درحال انتشار است. در پرندگان وحشی آزمایشهای مرتب در تشخیص برخی ویروسهای آنفلوانزا مفید است. بیشتر این ویروسها بی‌ضررند.
تا امروز عامل تمام موارد شیوع انواع بسیار بیماریزا آنفلوانزای مرغی، ویروسهای زیرگروه اچ ۵و اچ ۷بوده است. ویروسهای بیماریزا دارای یک اثر ژنتیکی هستند که آنها را از سایر انواع ویروسهای آنفلوانزای پرندگان متمایز می‌کند و با قدرت آنها ارتباط دارد.
تمام ویروسهای زیرگروه اچ ۵و اچ ۷قدرت بیماریزای بالایی ندارند، اما بیشتر آنها قابلیت کسب این توانایی را دارند. تحقیقات جدید نشان داده است ویروسهای اچ ۵و اچ ۷که بیماریزایی پایینی دارند می‌توانند پس از چند دوره کوتاه انتشار در بین پرندگان جهش یافته و به ویروسهایی تبدیل شوند که قدرت بیماریزایی بالایی دارند. شواهد ضمنی بیانگر آن است که مرغابی‌های وحشی انواع ویروسهای آنفلوانزای پرندگان را که بیماریزایی پایینی دارند به دسته‌های پرندگان منتقل می‌کنند، اما ویروسهایی را که بیماریزایی زیادی دارند بطور مستقیم انتقال نمی‌دهند. این نقش به تازگی تغییر یافته است دستکم چندگونه مرغابی مهاجر ناقل ویروس بسیار بیماریزا اچ ۵ان ۱دیده شده است که ویروس را در مسیر مهاجرت خود به نقاط دیگری منتقل کرده‌اند.
جابجایی پرندگان زنده ، انسانها (به ویژه زمانی که کفش و لباس آنها آلوده باشد) و خودروهای آلوده، تجهیزات، دان مرغ، و قفس ویروسهای آنفلوانزای مرغی را به آسانی منتقل می‌کند. ویروسهایی که بیماریزایی شدیدی دارند می‌توانند تا مدتها در محیط زنده بمانند به ویژه زمانی که دمای هوا پایین است. بطور مثال ویروس اچ ۵ان ۱می‌تواند دستکم ۳۵روز در دمای ۴درجه سانتیگراد در فضولات پرندگان زنده بماند. در دمای بسیار بالاتر ( ۳۷درجه سانتیگراد) ویروس اچ ۵ان ۱در فضولات پرندگان تا شش روز هم زنده مانده است.
مهمترین اقدام برای مهار این بیماری بسیار بیماریزا نابودی سریع تمام پرندگان آلوده یا در معرض آلودگی ، انهدام صحیح لاشه‌ها، قرنطینه و ضدعفونی دقیق مزارع و اجرای اقدامات بهداشتی شدید یا امنیت زیستی است.
محدودیت جابجایی پرندگان زنده در داخل کشورها و بین کشورها دیگر اقدام مهم برای کنترل این بیماری است. سازمان دهی کنترل در مورد مزارع بزرگ تجاری که شمار زیادی از پرندگان در فضای بسته و تحت شرایط بهداشتی کاملا کنترل شده نگهداری می‌شوند راحتتر است. کنترل این بیماری در شبکه‌های پرورش طیور که پرندگان زیادی در دسته‌های کوچک نگهداری می‌شوند و در تمام مناطق روستایی یا اطراف شهرها پراکنده‌اند دشوارتر است.
درصورتی که انهدام پرندگان که اولین سد دفاعی برای مهار شیوع این بیماری است غیرعملی یا ناموفق باشد، تلقیح واکسن طیور در یک منطقه پرخطر را می‌توان به عنوان یک اقدام اضطراری تکمیلی به کار برد به شرط آنکه واکسن با کیفیت استفاده شود و توصیه‌های ارایه شده به دقت رعایت شود.
استفاده از واکسن‌های حیوانی با کیفیت پایین سلامت انسان را نیز به خطر می‌اندازد چرا که درحالی که به نظر می‌رسد حیوان سالم است، اما ویروس را در محیط پخش می‌کند.
شیوع این بیماری در پرندگانی که در حیاط خانه‌ها نگهداری می‌شوند علاوه بر کنترل دشوار آنها انسان را نیز در معرض خطر آلودگی قرار می‌دهد.
این پرندگان آزادانه همه جا می‌گردند و اغلب با پرندگان وحشی می‌آمیزند و از یک منبع آب می‌نوشند. این وضع فرصت فراوانی برای قرار گرفتن انسان در معرض این ویروس فراهم می‌کند به ویژه هنگامی که پرندگان با سرد شدن وضع هوا در داخل خانه‌ها نگهداری می‌شوند یا به محل بازی یا خواب کودکان می‌روند. فقر این مشکل را تشدید می‌کند. در شرایطی که خانواده نمی‌تواند از دست رفتن یک منبع مهم غذا و درآمد خود را تحمل کند، با مشاهده علایم بیماری یا مرگ پرندگان آنها را به مصرف خوراکی می‌رسانند. ذبح کردن، پر کندن، کشتار و آماده کردن گوشت مرغ برای طبخ خطر تماس با ویروس را افزایش می‌دهد.
علاوه برآن با توجه به عادی بودن مرگ پرندگان در حیاط خانه‌ها به ویژه در شرایط نامساعد آب و هوایی مالکان آنها مرگ یا علایم بیماری را نشانه آنفلوانزای مرغی تصور نمی‌کنند و مقامات بهداشتی را با خبر نمی‌کنند. این امر علت اینکه شیوع این بیماری در برخی مناطق روستایی تا ماهها شناسایی نمی‌شود را توضیح می‌دهد.
عدم جبران خسارت مرغداران باعث میشود صاحبان پرندگان آلوده شیوع این بیماری را گزارش نکنند و به هنگام عملیات انهدام، پرندگان خود را پنهان نمایند.
نقش پرندگان مهاجر
در سال ۲۰۰۵برای اولین بار یک منبع مهم دیگر گسترش ویروس در پرندگان شناخته شد، هرچند هنوز به درستی درک نشده است. دانشمندان متقاعد شده‌اند که دستکم برخی پرندگان مهاجر در مسیرهای طولانی سفر ناقل ویروس بیماریزا اچ ۵ان ۱هستند و این ویروس را به دسته‌های پرندگان در مسیر حرکت خود منتقل می‌کنند. اگر نقش جدید پرندگان مهاجر از نظر علمی تایید شود نشانگر آن است که در رابطه ثابت و دیرینه ویروس اچ ۵ان ۱با منبع طبیعی پرندگان وحشی، تغییری بوجود آمده است.
از اوسط سال ۲۰۰۵شواهدی در تایید این نقش مشاهده شد و از آن زمان تقویت شده است. مرگ بیش از ۶۰۰پرنده مهاجر آلوده به ویروس اچ ۵ان ۱که در زیستگاه طبیعی دریاچه کینقایی در چین آغاز شد کاملا غیرعادی و شاید بی‌سابقه باشد. پیش از این حادثه مرگ پرندگان وحشی در اثر ویروسهای بیماریزای آنفلوانزای مرغی نادر بوده است و معمولا در موارد مجزا در مسیر سفر دیده شده است. مطالعات علمی که ویروسها را در موارد مختلف شیوع این بیماری در پرندگان مقایسه کرده است نشان می‌دهد ویروسهای متعلق به کشورهایی که به تازگی گرفتار این بیماری شده‌اند و همگی در مسیر مهاجرت پرندگان قرار دارند تقریبا با ویروسهای کشف شده در پرندگان مهاجری که در دریاچه کینقایی تلف شدند یکسان است. ویروسهای دو مورد تلفات انسانی در ترکیه با ویروس دریاچه کینقایی نیز تقریبا یکسان بود.
کشورهایی که گرفتار آنفلوانزای مرغی شده‌اند
شیوع آنفلوانزای مرغی شدید که از اواسط ۲۰۰۳در جنوب شرق آسیا شروع شد و اکنون به اروپا رسیده است، شدیدترین و بزرگترین شیوع این بیماری محسوب میشود. تاکنون ۹کشور آسیایی (جمهوری کره، ویتنام، ژاپن، تایلند، کامبوج، جمهوری دمکراتیک لائو، اندونزی، چین و مالزی شیوع این بیماری را در کشور خود گزارش داده‌اند. از این میان ژاپن، جمهوری کره، و مالزی شیوع این بیماری را مهار کرده‌اند و درحال حاضر عاری از این بیماری محسوب می‌شوند. اما در برخی از این کشورها ویروس بومی شده است.
در اواخر ژوییه ۲۰۰۵این ویروس از مرزهای جغرافیایی اولیه خود در آسیا گذشت و پرندگان وحشی و اهلی را در روسیه و بخشهای همجوار قزاقستان مبتلا کرد. تقریبا هم زمان در مغولستان این ویروس در پرندگان وحشی مشاهده شد. در اکتبر ۲۰۰۵گزارشهایی در مورد مشاهده این ویروس در ترکیه، رومانی و کرواسی منتشر شد. اوایل دسامبر ۲۰۰۵اواکرین اولین شیوع این بیماری را در پرندگان اهلی منتشر کرد. بیشتر موارد شیوع جدیدتر این بیماری به سرعت کشف و اعلام شد. گسترش بیشتر این ویروس از طریق مسیرهای مهاجرت مرغابی‌های وحشی پیش بینی شده است. مهاجرت پرندگان پدیده‌ای است که بازهم تکرار میشود. کشورهایی که در مسیر مهاجرت پرندگان از آسیای مرکزی قرار دارند با خطر دایمی ورود این ویروس به داخل پرندگان اهلی خود روبر هستند.
پیش از این شیوع آنفلوانزای مرغی بیماریزا در پرندگان نادر محسوب می‌شد. بجز مواردی از شیوع این بیماری در اثر ویروس اچ ۵ان ، ۱از سال ۱۹۵۹تاکنون فقط ۲۴مورد آنفلوانزای مرغی شدید در سراسر جهان به ثبت رسیده است که از این تعداد ۱۴مورد در دهه گذشته رخ داده است، بیشتر موارد محدودیت جغرافیایی داشته است و در موارد معدودی به یک مزرعه یا یک دسته پرندگان منحصر مانده است و فقط یک ویروس در سطح جهانی گسترش یافت.
در موارد شیوع گسترده، این بیماری خسارتهایی را به بخش کشاورزی وارد کرده است و مهار آن دشوار بوده است.
آنفلوانزای مرغی در انسانها
تاریخچه و همه گیرشناسی این بیماری
ویروسهای آنفلوانزا معمولا خاص گونه‌های جانوری هستند یعنی ویروسهایی که یک گونه جانوری را مبتلا می‌کنند(انسانها، برخی پرندگان، خوکها، اسب، و فک) به همان گونه وفادار می‌مانند و به ندرت به دیگر گونه‌های جانوری انتقال می‌یابند. از سال ۱۹۵۹موارد ابتلا انسانی به ویروس آنفلوانزای مرغی فقط به ۱۰مورد بالغ میشود. از صدها نوع ویروس آ آنفلوانزای مرغی فقط چهار ویروس انسان را مبتلا کرده است:اچ ۵ان ، ۱اچ ۷ان ، ۷و اچ ۹ان.(۲
بطور کل ابتلا انسانها به این ویروسها منجر به علایم خفیف میشود که بیماری شدیدی ایجاد نمی‌کند به جز یک مورد استنثایی یعنی ویروس اچ ۵ان. ۱
از تمام ویروسهای آنفلوانزا که در پرندگان یافت میشود ویروس اچ۵ان۱ به دو دلیل بیشترین نگرانی را برای سلامت انسان بوجود آورده است: ویروس اچ ۵ان ۱بیشترین شمار مبتلایان و تلفات را در بین انسانها داشته است. این ویروس از مرز بین گونه‌ها گذر کرده و دستکم در سه موقعیت در سالهای اخیر انسان را مبتلا کرده است: در سال ۱۹۹۷در هنگ کنگ( ۱۸مورد ابتلا و ۶ مورد مرگ)، در هنگ کنگ در سال ۲۰۰۳(دو مورد ابتلا و یک مورد مرگ) ، و در شیوع اخیر که از دسامبر ۲۰۰۳شروع شده و اولین بار ژانویه ۲۰۰۴شناسایی شد.
دومین دلیل نگران‌کننده برای سلامت انسان که نگرانی بسیار بیشتری را فراهم کرده است این است که ویروس اچ ۵ان ۱درصورت فراهم بودن شرایط کافی ویژگیهای لازم برای آغاز یک آنفلوانزای جهانگیر را بدست آورد. این ویروس درحال حاضر تمامی شرایط لازم برای شروع یک بیماری جهانگیر را بدست آورده است که عبارت است از" توانایی گسترش موثر و پایدار در بین انسانها.
درحالی که ویروس اچ ۵ان ۱در حال حاضر بیشترین نگرانی‌ها را ایجاد کرده است نمی‌توان احتمال جهانگیر شدن سایر ویروسهای آنفلوانزای مرغی که انسان را نیز مبتلا می‌کنند رد کرد.
در اولین شیوع مستند اچ ۵ان ۱در بین انسانها که در سال ۱۹۹۷در هنگ کنگ رخ داد و ۱۸تن به این ویروس مبتلا شدند هم زمان شیوع آنفلوانزای مرغی شدید ناشی از یک ویروس مشابه دیگر در مزارع پرورش مرغ و بازار عرضه طیور زنده نیز مشاهده شد. مطالعات گسترده بر روی نمونه‌های انسانی ثابت کرد تماس مستقیم با پرندگان بیمار علت ابتلا انسانها بوده است.
مطالعاتی که بر روی اعضای خانواده و تماسهای اجتماعی بیماران ، کارکنان بهداشتی که مراقبت از این بیماران را به عهده دارند و کسانی که اقدام به جمع آوری و نابودی این پرندگان می‌کنند شواهد بسیار محدودی از انتقال این بیماری از شخص به شخص دیگر را نشان داده است. به دنبال نابودی پرندگان ابتلا انسانها نیز متوقف شد. در هنگ کنگ سه روز پس از نابودی کل جمعیت ۱/۵ میلیونی پرندگان این پدیده مشاهده شد. برخی از کارشناسان براین باورند که اقدام موثر از بروز یک همه‌گیری جلوگیری کرد.
تمامی شواهد موجود نشان می‌دهد تماس مستقیم با پرندگان بیمار یا تلف شده علت اصلی ابتلا انسان به ویروس اچ ۵ان ۱است. رفتارهای پرخطر: ذبح، پر کندن، کشتار و آماده کردن گوشت پرندگان آلوده برای مصرف مشخص شده است.
در موارد معدودی تماس با فضولات پرندگان یک منبع آلودگی محسوب میشود این امر زمانی اتفاق می‌افتد که کودکان در محل‌هایی که پرندگان آزادانه در آنجا رها شده‌اند به بازی می‌پردازند. شناکردن در آبهایی که لاشه پرندگان آلوده در آنها انداخته شده یا آلوده به فضولات پرندگان مبتلا است دیگر منبع آلودگی انسان محسوب میشود. در برخی موارد محققان نتوانسته‌اند یک منبع تماس قابل قبول را شناسایی کنند و برخی عوامل محیطی ناشناخته در موارد معدودی منجر به ابتلا انسانها به آنفلوانزای مرغی شده است. نقش احتمالی پرندگانی مانند طوطی یا استفاده از فضولات پرندگان آلوده به عنوان کود در این زمینه مطرح شده است.
درحال حاضر ویروس اچ ۵ان ۱عمدتا بیماری پرندگان محسوب میشود. وجود مانع بین گونه‌ها مسئله مهمی است. ویروسها به راحتی از پرندگان به انسانها منتقل نمی‌شوند. با وجود ابتلا دهها میلیون قطعه پرنده در ابعاد جغرافیایی وسیع به مدت بیش از دو سال کمتر از ۲۰۰مورد ابتلا انسانی در آزمایشگاهها تایید شده است. بنابه دلایل ناشناخته‌ای بیشتر موارد در خانواده‌های روستایی و پیرامون شهرها رخ داده است که دسته‌های کوچک طیور نگهداری می‌شوند. بازهم بنابه دلایل ناشناخته‌ای موارد بسیار معدودی در گروههای پرخطر مانند کارگران مرغداری‌های تجاری، کارگران بازار عرضه پرندگان زنده، مسئولان جمع‌آوری و انهدام پرندگان، دامپزشکان، و کارکناب بهداشتی که بدون تجهیزات حفاظتی کافی وظیفه مراقبت از بیماران را به عهده دارند مشاهده شده است.
نبود این امکانات علت میزان بالای ابتلا به این بیماری در جوانان و کودکانی است که پیشتر سالم بوده‌اند. برای تعریف بهتر شرایط تماس، رفتارها، یا عوامل ژنتیکی یا ایمنی شناسی که شانس ابتلا انسانی را بالا می‌برد باید تحقیقاتی در این زمینه انجام شود.
ارزیابی موارد احتمالی
بررسی تمامی موارد تایید شده اخیر در چین، اندونزی، و ترکیه، تماس مستقیم با پرندگان آلوده را اصلی‌ترین منبع تماس با این ویروس نشان می‌دهد.
به هنگامی ارزیابی موارد احتمالی ، هنگامی که بیماری شبه آنفلوانزا به ویژه همراه با تب و علایم دستگاه تنفسی تحتانی مشاهده میشود و سابقه تماس نزدیک با پرندگان در منطقه‌ای که شیوع ویروس اچ ۵ان ۱در آنجا تایید شده است، پزشک باید به آنفلوانزای مرغی مشکوک شود. قرار گرفتن در محیطی که آلوده به فضولات پرندگان آلوده است دومین منبع آلودگی انسان محسوب میشود، هر چند کمتر رایج است. تاکنون تمام موارد ابتلا انسانها در اثر تماس با پرندگان اهلی بیمار یا تلف شده رخ نداده است. تحقیقات انتشار یافته در سال ۲۰۰۵نشان می‌دهد اردکهای اهلی می‌توانند بدون آنکه علایم بیماری را نشان دهند میزان زیادی از این ویروس خطرناک را از خود دفع کنند. سابقه مصرف خوراکی پرندگان در کشورهایی که گرفتار این بیماری شده‌اند یک عامل خطرآفرین محسوب نمی‌شود مشروط بر آنکه گوشت پرنده کاملا پخته شده باشد و فرد در آماده‌سازی گوشت دخالت نداشته باشد. از آنجایی که انتقال موثر این ویروس به انسانها در هیچ کجا مشاهده نشده است سفر به کشورهایی که شیوع پراکنده یا مداوم این بیماری گزارش شده است مسافران را در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار نمی‌دهد مشروط بر آنکه فرد به بازارهای عرضه طیور زنده، مرغداری‌ها یا دیگر محیطهایی که امکان تماس با پرندگان آلوده وجود دارد نرود.
ویژگیهای بالینی
در بسیاری از مبتلایان بیماری ناشی از ویروس اچ ۵ان ۱یک دوره بالینی تهاجمی را به دنبال دارد که به سرعت تشدید میشود و خطر مرگ در آن بالاست.
آنفلوانزای اچ ۵ان ۱در انسان همانند بیشتر بیماریهای نوظهور به خوبی شناخته نشده است. یافته‌های بالینی از مواردی از این بیماری در سال ۱۹۹۷و شیوع اخیر این بیماری تصویری از ویژگیهای بالینی این بیماری فراهم می‌کند، با این حال نکات بیشتری هنوز در مورد آن ناشناخته مانده است. این تصویر با درنظر گرفتن گرایش این ویروس به جهش سریع و غیرقابل پیش بینی می‌تواند تغییر کند.
دوره نهفتگی آنفلوانزای مرغی اچ ۵ان ۱طولانی‌تر از آنفلوانزای معمولی فصلی است که حدود ۲تا ۳روز طول می‌کشد. داده‌های کنونی نشان می‌دهد دوره نهفتگی این ویروس از ۲تا ۸روز و احتمالا تا ۱۷روز متغیر است. اما احتمال تماسهای گوناگون با این ویروس تعریف دقیق دوره نهفتگی را دشوار می‌سازد. سازمان جهانی بهداشت در حال حاضر دوره نهفتگی ۷روز را برای تحقیقات میدانی و کنترل تماسهای بیماران توصیه می‌کند.
علایم اولیه شامل تب بالا معمولا درجه حرارت بالاتر از ۳۸درجه سانتیگراد و علایم شبه آنفلوانزا است. اسهال، استفراغ، دل درد، درد در ناحیه سینه، خونریزی از بینی و لثه‌ها نیز در برخی بیماران جزو علایم اولیه گزارش شده است.
اسهال آبکی بدون خون در آنفلوانزای مرغی اچ ۵ان ۱بیشتر از آنفلوانزای معمولی فصلی دیده میشود. طیف علایم بالینی وسیع تر است و تمامی موارد تایید شده انسانی علایم تنفسی را نشان نداده‌اند. در دو بیمار در جنوب ویتنام تشخیص بالینی آنسفالیت حاد بود و هیچ یک از بیماران علایم تنفسی را نشان ندادند. در یک مورد دیگر در تایلند بیمار تب و اسهال داشت، اما علایم تنفسی نداشت. هر سه این بیماران سابقه تماس مستقیم با پرندگان آلوده را داشته‌اند.
یک ویژگی مورد مشاهده در بسیاری از بیماران بروز علایمی در دستگاه تنفسی تحتانی در شروع بیماری است. بسیاری از مبتلایان در اولین مراجعه به پزشک علایم بیماری را در دستگاه تنفسی تحتانی نشان می‌دهند. در شواهد کنونی، دشواری در عمل تنفس ۵روز بعد از ظهور علایم اولیه دیده میشود.
ناراحتی تنفسی ،خشن شدن صدا ، صدای خش خش به هنگام عمل دم معمولا مشاهده میشود. ترشح بزاق ثابت نیست و گاهی حاوی خون است. به تازگی ترشحات تنفسی خون رنگ در ترکیه مشاهده شده است.
تقریبا تمام بیماران به ذات الریه مبتلا می‌شوند. در شیوع این بیماری در هنگ کنگ در تمام موارد شدید بیماری، ذات الریه اولیه ویروسی مشاهده شد که به درمان با داروهای پادزیست پاسخ نمی‌داد. اطلاعات محدود در شیوع اخیر این بیماری، وجود ذات الریه اولیه ویروسی را در اچ ۵ان ۱بدون شواهد میکرب شناسی عفونت باکتریایی ثانویه نشان می‌دهد. پزشکان ترکیه ذات الریه را یک مشخصه حتمی در موارد شدید گزارش داده‌اند و مثل همه جا این بیماران به درمان با پادزیست‌ها پاسخ نداده‌اند.
در بیماران مبتلا به ویروس اچ ۵ان ۱تشدید علایم بالینی به سرعت رخ می‌دهد. در تایلند فاصله بین شروع بیماری تا بروز ناراحتی حاد تنفسی حدود ۶روز طول کشید که از ۴تا ۱۳روز متغیر است. در موارد شدید در ترکیه پزشکان ۳تا ۵روز بعد از ظهور علایم اولیه، نارسایی تنفسی را مشاهده کردند. یک ویژگی شایع دیگر این بیماری از کار افتادن عملکرد چندین عضو بدن به ویژه کلیه و قلب است. ناهنجاریهای شایع آزمایشگاهی شامل لکوپنی و لنفوپنی (، (leukopenia ، lymphopeniaافزایش سطح آنزیم کبدی ، aminotransferasesو کاهش خفیف تا متوسط پلاکت (،(thrombocytopenia و برخی موارد انعقاد منتشره داخل عروقی میشود.
شواهد محدودی بیانگر آن است که برخی داروهای ضدویروسی به ویژه oseltamivir(با نام تجاری تامیفلو) می‌تواند طول مدت تکثیر ویروسها را کاهش و شانس زنده ماندن بیمار را افزایش دهد مشروط بر آنکه ظرف ۴۸ساعت بعد از ظهور علایم بیماری مورد استفاده قرار گیرد. با این حال پیش از شیوع این بیماری در ترکیه بیشتر موارد در اواخر دوره بیماری تشخیص داده شده و درمان شدند. به این علت داده‌های بالینی در مورد اثربخشی تامیفلو محدود است. علاوه برآن این دارو و سایر داروهای ضد ویروسی برای درمان و پیشگیری از آنفلوانزای فصلی تهیه شده‌اند که شدت آن کمتر است و مدت تکثیر ویروس کوتاهتر است. توصیه‌های مطرح شده در مورد دوز بهینه و مدت زمان درمان در آنفلوانزای مرغی اچ ۵ان ۱و نیز در کودکان باید مورد بازنگری فوری قرار گیرد که سازمان جهانی بهداشت این امر را به عهده گرفته است.
در موارد مشکوک، تامیفلو باید به محض شروع علایم بیماری ( تا ۴۸ساعت بعد از شروع علایم) مصرف شود تا اثربخشی آن به حداکثر برسد. اما با توجه به میزان بالای مرگ و میر ویروس اچ ۵ان ۱و شواهدی در تکثیر طولانی ویروس، تجویز این دارو باید برای بیمارانی که در مراحل پیشرفته این بیماری هستند نیز مدنظر قرار گیرد.
درحال حاضر دوز توصیه شده تامیفلو برای درمان آنفلوانزا در اطلاعات این دارو در پایگاه اینترنتی شرکت سازنده تامیفلو موجود است. دوز توصیه شده تامیفلو برای درمان آنفلوانزا در بزرگسالان و نوجوانان ۱۳سال به بالا ۱۵۰میلی گرم در روز است که به صورت دو نوبت ۷۵میلی گرمی در روز تا ۵روز تجویز میشود. در مورد استفاده از این دارو برای کودکان زیر یک سال اشاره‌ای نشده است.
از آنجا که مدت زمان تکثیر ویروس در اچ ۵ان ۱طولانی است، پزشکان باید مدت درمان را به ۷تا ۱۰روز در بیمارانی که واکنش بالینی نشان نمی‌دهند افزایش دهند. در عفونتهای شدید به این ویروس پزشکان باید افزایش دوز روزانه یا طول درمان را مدنظر قرار دهند و در نظر داشته باشند که دوز بالاتر از ۳۰۰میلی گرم در روز با افزایش عوارض جانبی ارتباط دارد. در مورد تمام بیماران باید بطور مرتب تحت آزمایش قرار گیرند تا تغییرات میزان ویروسها در بدن آنها ارزیابی شود و میزان دارو و تاثیر آن مورد سنجش قرار گیرد. نمونه‌گیری فقط باید طی اقدامات مناسب برای کنترل عفونت انجام شود.
در موارد شدید اچ ۵ان ۱یا مبتلایانی که علایم روده و معده‌ای دارند جذب داور مختل میشود که به هنگام درمان باید به این نکته توجه شود.
اولین موارد انسانی در شیوع اخیر این بیماری
تاکنون موارد انسانی آنفلوانزای مرغی در شش کشور که بیشتر آنها در آسیا واقع شده‌اند گزارش شده است: کامبوج، چین، اندونزی، تایلند، ترکیه، و ویتنام. علایم اولین مبتلایان در شیوع اخیر این بیماری در ویتنام در دسامبر ۲۰۰۳مشاهده شد، اما تا ۱۱ژانویه ۲۰۰۴ابتلا آنها به اچ ۵ان۱ تایید نشد. تایلند اولین مورد آنفلوانزای مرغی را ۲۳ژانویه ۲۰۰۴گزارش داد و اولین مورد در کامبوج ۲فوریه ۲۰۰۵اعلام شد. کشور بعدی اندونزی بود که ۲۱ژوییه اولین مورد آنفلوانزای مرغی را گزارش داد. دو مورد اولیه در چین ۱۶نوامبر ۲۰۰۵گزارش شد. تایید اولین موارد آنفلوانزای مرغی در ترکیه ۵ژانویه ۲۰۰۶انجام شد. تمام موارد انسانی آنفلوانزای مرغی هم زمان با شیوع ویروس اچ ۵ان ۱در پرندگان هم زمان بوده است.
تاکنون ویتنام با بیش از ۹۰مورد بیشترین آمار مبتلایان به این بیماری را داشته است.
علاوه برآن بیش از نیمی از موارد تایید شده آزمایشگاهی مرگبار بوده است. آنفلوانزای مرغی اچ ۵ان ۱در انسانها هنوز هم یک بیماری نادر، اما شدید است که باید به دقت مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد به ویژه به خاطر قابلیت جهش ویروس و امکان بروز یک همه‌گیری جهانی.
این گزارش که در پایگاه اینترنتی سازمان جهانی بهداشت منتشر شده است، توسط شبکه مجازی پزشکان مجرب در زمینه درمان آنفلوانزای مرغی و بیماریهای تنفسی مورد بررسی قرار گرفته است.
برچسب: ،
