مرکز خرید روغن سوخته و تصفیه روغن سوخته در سراسر کشور ایران

در سال‌های اخیر تغییرات آب و هوایی تمامی مناطق جهان را درگیر مسائل و بحران‌های خود کرده است. این معضل‌ها و بحران‌ها آنقدر شدت یافته که دیگر راهی جز پیشگیری از شدت این تغییرات برای بشر نمانده است.
برای آشنایی با راه‌حل‌های احتمالی و معضلات موجود در زمینه تغییرات آب و هوایی نظر 2 تن از کارشناسان خبره زیست محیطی را بررسی کردیم. ال‌گور، کاندیدای سابق ریاست جمهوری آمریکا سال‌هااست برای حفاظت از کره زمین و محیط زیست مبارزه می‌کند.

او به دلیل فعالیت‌هایش جایزه نوبل صلح را برده است. ال‌گور بشدت با سیاست‌های ایالات متحده در زمینه صنعت و اقتصاد مخالف است؛ کشوری که یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گازهای گلخانه‌ای در جهان است.

از طرفی، گفتگویی با دکتر اسماعیل کهرم انجام شد. شکاربان بزرگی که دکتری محیط ‌زیست خود را از انگلستان دریافت کرده و سال‌هاست در دانشگاه‌های کشورمان تدریس می‌کند. کهرم نیز از بزرگ‌ترین و شایسته‌ترین فعالان زیست‌محیطی کشورمان محسوب می‌شود.
در پروتکل کیوتو کشورهای توسعه‌یافته و صنعتی جهان متعهد شدند میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را به 2/5 درصد به زیر سطح انتشار سال 1990 برسانند. آنها باید این تعهد را در محدوده سال‌های 20122008 از طریق جایگزینی انرژی‌های پاک‌تر به انجام برسانند. اما در این میان کشورهایی چون آمریکا و استرالیا تعهد را امضا نکردند. تعهد کیوتو قدم کوچکی برای کشورهای پیشرفته به منظور کاهش میزان گرمایش جهانی است.

دکتر کهرم در این زمینه می‌گوید: «درست است که کشور صنعتی بزرگی چون آمریکا که از بزرگترین تولیدکنندگان گازهای گلخانه‌ای در جهان است، متعهد به این پروتکل نشد؛ اما سال گذشته در کنفرانس بالی، مساله از دست سیاسی‌ها خارج و دست دانشمندان افتاد. سال‌های سال برخی دانشمندان ناسا، سازمان هوافضای آمریکا، گرم‌شدن کره زمین را قبول نمی‌کردند چون تحت‌کنترل و نفوذ سیاستمداران بودند، ولی الان ناسا به این نتیجه رسیده که این گرمایش جهانی دارد به بحران بزرگی تبدیل می‌شود. از این رو به سیاستمداران فشار می‌آورد که چاره‌ای بیندیشند. با این‌که هنوز آمریکا اقدام جدی‌ای در این زمینه انجام نداده، ولی به هر حال جای امیدواری است این معضل جهانی به دست دانشمندان افتاده است».

از طرفی، ال‌گور در سخنرانی خود گفته است: «امروز من ملتم را به مبارزه می‌خوانم. تمام آمریکایی‌ها در هر پست و مقامی باید برای حل این بحران کمک کنند. ما می‌توانیم طی 10 سال انرژی‌های پاک و قابل تجدیدی را جایگزین سوخت‌های فسیلی کنیم. من برنامه 10 ساله‌ای برای رویارویی با تغییرات آب‌وهوایی دارم. آمریکا از هر جهتی که فکر کنید، دارد تاوان تغییرات آب و هوایی و گرمایش جهانی را می‌دهد. بلایای طبیعی ناشی از این تغییرات است. هزینه‌های سوخت بسیار بالاست. اقتصاد آمریکا نمی‌تواند بیشتر از 10 سال 2 میلیارد دلار در هر 24 ساعت به کشورهای خارجی برای نفت بپردازد. سربازان و خانواده‌های آمریکا دیگر نمی‌توانند 10 سال دیگر برای تکرار لشکرکشی‌ها به مناطق خطرناک برای تصاحب منابع نفتی دوام بیاورند. در حال حاضر، در آمریکا 3 مساله مهم داریم: بحران اقتصاد، امنیت ملی و پیامدهای زیست‌محیطی. به نظر من دلیلی که ما هرگز به هدف و موفقیت نمی‌رسیم این است که همیشه در بحران‌ها اشتباه می‌کنیم. در بحران‌ها همیشه تمایل به راه‌حل‌های قدیمی داریم، راه‌حلی‌های تاریخ مصرف گذشته که نه تنها تاثیری ندارند، بلکه باعث ایجاد بحران‌های دیگری هم می‌شوند. چرا هیچگاه از دیگران نظری نمی‌خواهیم؟»

آمریکا و کشورهای بسیاری با اتکا به سوخت‌های فسیلی و کربن تمام جهان را در معضلی خطرناک قرار داده‌اند. به نظر می‌رسد فعلا بهترین راه‌حل استفاده از انرژی‌های جایگزین است. اما آیا می‌توان تنها به انرژی‌های نو اتکا کرد؟

راه‌حل‌های پیشنهادی برای مبارزه‌

کارشناسان مهمترین راهکار را برای مقابله با تغییرات آب و هوایی، استفاده از انرژی‌های نو و قابل تجدید می‌دانند. ال‌گور در این زمینه می‌گوید: «ما باید طی 10‌سال استفاده از سوخت‌های فسیلی را کنار بگذاریم. حال زمانه‌ای است که باید از انرژی سلول‌‌های خورشیدی، انرژی باد و زمین گرمایی استفاده کرد. ما باید از فناوری به نام سوخت پاک استفاده کنیم. فناوری‌‌ای که به ما انرژی می‌دهد، بدون آن که مواد آلاینده وارد اتمسفر کند. من موافق انرژی هسته‌ای وابسته به شکافت هسته‌ای نیستم؛ چون آن نیز آلودگی و تشعشعات خاص خود را دارد. اما می‌توان روی انرژی‌های طبیعی متمرکز شد. سوخت‌های فسیلی علاوه بر آن که باعث آلودگی می‌شوند، هر روز نیز به قیمتشان افزوده می‌شود و همین مساله اقتصاد ما را نیز در معرض خطر قرار داده است.

ال‌گور افزود: دانشمندان با تحقیقات خود فهمیده‌اند انرژی خورشیدی به مقدار کافی روی سطح زمین می‌رسد. هر 40 دقیقه انرژی خورشیدی که به زمین می‌رسد، می‌تواند 100 درصد انرژی کل مورد نیاز جهانیان را برای یکسال تامین کند. به دام افتادن تنها قسمت کوچکی از این انرژی‌ خورشیدی می‌تواند کل نیاز الکتریسیته آمریکا را برآورده کند. از طرفی انرژی بادی بتنهایی کم نیست و می‌تواند الکتریسیته صد درصدی آمریکا را تامین کند. انرژی بادی زیادی در شرق و غرب کشورمان داریم که با آن می‌توانیم نیاز این شهرها را برآورده کنیم. انرژی زمین گرمایی هم مثل آن دو می‌تواند مقدار زیادی از الکتریسیته آمریکا را تامین کند. من اعتقاد دارم ما طی 10 سال می‌توانیم تمام این کارها را کنیم و به جایی برسیم که 100 درصد نیاز الکتریسیته‌مان را از سوخت‌های پاک تامین کنیم.

ال‌گور در پاسخ به آنها که می‌گویند چنین چیزی امکان ندارد و 10 سال زمان کمی است می‌گوید: به اینها که همیشه مخالف پیشرفت بشر هستند می‌گویم و از آنها می‌خواهم که با من بیایند و مبتکرانی را ببینند که این انقلاب بزرگ و پاک را راه انداخته‌اند. من دیده‌ام آنها چه می‌کنند و چه اهداف بزرگی در سر دارند.

کهرم نیز مهمترین راهکار را استفاده از سوخت‌های جایگزین و کاهش مصرف انرژی می‌داند. او در این زمینه می‌گوید: اولین مساله و دغدغه برای ما باید کاهش مصرف انرژی باشد. ما باید وسایل و سیستم‌هایی را درگیر کنیم که انرژی کمتری مصرف کنند، بعد به فکر انرژی‌ هانو بیفتیم. در حال حاضر در ایران به ازای هر کیلووات الکتریسیته حدود 550 گرم دوده و مواد آلاینده تولید می‌شود. این مقدار کم نیست؛ اگر هر کس در ایران در جایگاه خودش بداند از انرژی کمتری استفاده کند، به نفع همه مردم دنیا کار کرده است. می‌توان حتی از کارهای کوچکی چون کنترل تعداد چراغ‌های روشن یا استفاده از لامپ‌های کم‌مصرف شروع کرد. در تابستان کولر لازم نیست 24 ساعته روشن باشد. ما در برابر کل جهان مسوولیم. در هیچ برهه‌ای از زمان اعمال بشر اینقدر تاثیر در بیماری یا سلامتی محیط زیست نداشته است. این را باید باور کنیم.

کهرم ادامه داد: مصرف بیش از حد و اسرافی آب در ایران واقعا معضل شده است. الان ایران با کم‌آبی روبه‌روست. آن وقت در کوچه و خیابان می‌بینیم که با شلنگ ماشین می‌شویند و آن وقت که اعتراض می‌کنی، می‌گویند پولش را می‌دهم! اصلا مساله پول نیست. شما حق نداری این کار را بکنی. ما به ازای این پول شما آب را از دست داده‌ایم.
آبی که دیگر از دسترس خارج شده و برنمی‌گردد. تو مسوولی به عنوان یک انسان و حق نداری آنقدر الکتریسیته مصرف کنی که جهان گرم‌تر شود، سیل راه بیفتد، جنگل‌ها نابود شود، چون ما می‌خواهیم چلچراغ درست کنیم و در خیابان‌ها برای تفریح گاز بدهیم.

بحران‌های اقتصادی‌

کهرم، ایران را یکی از کشورهایی می‌داند که بشدت از تغییرات آب و هوایی جهان تاثیر می‌پذیرد چون کشوری نیمه‌خشک است و خیلی بیشتر از کشورهای مناطق سرد و پرآب در معرض خطر قرار دارد. دکتر کهرم می‌گوید: «بسیاری از تالاب‌های ما خشک شده‌اند. زاینده‌رود، تالاب هامون، تالاب گاوخونی، طشک و نی‌ریز و بختگان و قسمت‌هایی از تالاب انزلی خشک شده‌اند. جیره‌بندی آب و کمبود آب، کشاورزان را با مشکلات جدی روبه‌رو کرده است. در کردستان و کرمانشاه دامداران دام‌هایشان را به مناطق حفاظت شده‌ای بردند که پرآب بوده و حالا حیات وحش آن مناطق هم دارد از بین می‌رود.

اگر برق ما روزی دو سه ساعت یا حتی 4 ساعت قطع می‌شود علتش این است که پشت سدها آبی نیست که توربین‌ها را بچرخاند و برق تولید کند. در حال حاضر نیروگاه‌ها مجبور شده‌اند با وزارت نفت قرارداد ببندند تا این نیروگاه‌ها سوخت مصرف کنند. الان 20 درصد از برق ما از راه سوخت تامین می‌شود. سوخت هم که این‌روی مصرفش بالا می‌رود هوا را آلوده‌تر می‌کند، در نتیجه خشکسالی باز هم بیشتر می‌شود. ما داریم در دایره مینا به سر می‌بریم. دایره مینا یعنی از بد به بدتر تا از بدتر به بدترتر و بدتر و بدتر و همینطور این روند ادامه می‌یابد و اقتصاد ما برای جبران این خسارات مرتب لطمه می‌خورد.

ال گور معتقد است آمریکا و بسیاری از کشورها از نظر اقتصادی در بحران جدی قرار گرفته‌اند، بخصوص کشوری مثل آمریکا که اقتصاد و صنعتش بسیار وابسته به سوخت‌های فسیلی است. ال گور در این زمینه اظهار کرده است: «ما باید در روند اقتصادیمان تجدید نظر کنیم. به جای آن که این همه هزینه کنیم و برای جنگ به خلیج فارس برویم تا نفت گیرمان بیاید، باید راه‌های دیگری بیابیم؛ راه‌هایی که این‌گونه هزینه‌های سرسام‌آور نداشته باشند و امنیت ملی‌مان را به خطر نیندازند. بانک‌ها، شرکت‌ها و موسسات ما همگی تحت فشارند. ما فقط می خواهیم سریع به اهداف خود برسیم. با سرعت صنعت و فناوری‌مان را پیش ببریم غافل از آن که باعث تغییرات زیاد زیست‌محیطی و اقتصادی در جهان می‌شویم. اگر به 3 مشکل اساسی‌مان همزمان نگاه کنیم: اقتصاد، محیط زیست و امنیت ملی، خطر و هسته مشترکی را در میان آنها می‌بینیم و آن سوخت‌های فسیلی است. ما از چین پول قرض گرفته‌ایم تا از خلیج فارس نفت بخریم و آن را برای تخریب هرچه بیشتر کره زمین بسوزانیم. 32 سال پیش که به کنگره‌ای رفته بودم، کارشناسان می‌گفتند وقتی قیمت نفت به 35 دلار برای هر بشکه رسید، آن وقت باید به فکر منابع انرژی قابل تجدید بیفتیم. امروز قیمت نفت بیشتر از 135 دلار برای هر بشکه است و ما هنوز شروع به تجدید نظر نکرده‌ایم.»

ال گور اضافه کرد: «قیمت گازوئیل و بنزین هر روز بیشتر می‌شود. دیگر مردم ما نمی‌توانند این هزینه‌ها را بپردازند. در طول تاریخ شرکت‌های نفتی سودهای کلانی کرده‌اند و هرگز قیمت‌ها پایین نیامده است. باید بپذیریم که هیچ سیاستمداری نمی‌تواند قیمت گازوئیل را پایین بیاورد، در حالی که انفجار تقاضا برای نفت وجود دارد. تنها راهی که باعث می شود قیمت نفت پایین بیاید این است که وابستگی ما به نفت پایان یابد. باید به این هزینه‌هایی که برای نفت و گازوئیل پرداخت می‌شود، خسارات ناشی از آسیب‌های زیست‌محیطی را هم افزود. تا کی باید با تورنادوهای بیشتر، طوفان‌های عظیم‌تر و سیل‌های بزرگ‌تر و بیشتری روبه‌رو شویم. آتش‌سوزی‌های جنگل‌های کالیفرنیا همه ناشی از بالا رفتن‌ دمای هوا و گرمایش جهانی است، در تمام دنیا این اتفاقات در حال رخ دادن است. خسارات ناشی از این اتفاقات را چگونه می‌توان جبران کرد؟ با اقتصاد ما که رو به ضعف و بن‌بست است؟!»

بحران‌های زیست محیطی

بحران آب و هوایی هر روز بد و بدتر می‌شود و سریع‌تر از پیش‌بینی‌های کارشناسان رخ می‌دهد.

ال‌گور به برخی از این بحران‌ها و معضلات ناشی از تغییرات آب و هوایی و استفاده روزافزون از سوخت‌های فسیلی اشاره می‌کند: «دانشمندان پیش‌بینی کرده‌اند طی 5 سال و در ماه‌های تابستانی 75 درصد کل یخچال‌های قطبی قطب شمال ناپدید خواهند شد. هر روز 20 میلیون تن از یخ‌ها ذوب می‌شوند. این میزان برابر مقدار آبی است که هر سال توسط ساکنان نیویورک مصرف می‌شود! کارشناسان اخطار جدی در مورد امنیت ملی کشورها داده‌اند و پیش‌بینی کرده‌اند که باید منتظر صدها میلیون آواره ناشی از تغییرات آب و هوایی در سراسر جهان باشیم. گرمایش جهان باعث می‌شود علفزارها خشک‌تر شوند. دانشمندان علم ژئوفیزیک اظهار کرده‌اند به ازای یک درجه افزایش دما، 10 درصد صاعقه افزایش می‌یابد. این صاعقه و خشک‌تر شدن علفزارها باعث آتش‌سوزی جنگل‌ها در سراسر جهان می‌شود، از جمله آتش‌سوزی اخیر جنگل‌های کالیفرنیا.

کهرم نیز کشور در حال توسعه ایران را بسیار متاثر از این تغییرات می‌داند. او اظهار کرده: «من این بحث را با مثالی آغاز می‌کنم. در زابل تالاب هامون را داشتیم که 10 میلیارد متر مکعب آب می‌گرفت. بادی که از روی این دریاچه می‌گذشت، می‌آمد و روی شهر زابل و آب و هوای شهر را با طراوت می‌کرد؛ اما وقتی این تالاب خشک شد دیگر از آن طراوت هم خبری نیست. از طرفی به خاطر هامون سطح سفره آب زیرزمینی زابل بالا بود. بعد که هامون خشک شد آن سفره زیر زمینی هم از بین رفت و دامداران و کشاورزان برای یافتن آب در زمین پایین‌تر و پایین‌تر رفتند و آب شورتر و شورتر شد. آن باد باطراوت هم به بادی تبدیل شد که با خود شن و ماسه می‌آورد. این شن‌ها تا پشت دیوار خانه‌ها آمد و جمع شد. در زمان آقای خاتمی 10 میلیارد تومان هزینه کردند تا آنجا موانعی در سر راه شن‌ها بگذارند؛ اما خیلی زود پشت این دیوارها هم پر شد. از تمام استان‌ها کامیون روانه شد که این شن‌ها را جمع‌آوری کنند و به جاهای دیگر ببرند. اینها را هیچ رایانه‌ای نمی‌توانست نشان دهد. همین خشک شدن هامون ببینید چقدر عواقب بدی داشت. حدود 240 هزار نفر بی‌خانمان شدند و زندگی‌شان نابود شد. اینها همه به خاطر گرمایش جهانی است.

حال تالاب انزلی با این معضل روبه‌رو شده است؛ اما الان کسی قدر و اهمیت آن را نمی‌داند و به فکر چاره اساسی نیست. اگر از یک ماهی قدر و ارزش آب را بپرسیم نمی‌داند چیست، اما اگر همان ماهی را در خشکی بیندازیم تازه می‌فهمد آب چه بوده و برایش حیات می‌‌آورده است.»

این استاد دانشگاه افزود: «بادها و توفان‌ها و غبارهایی که خوزستان را درگیر و زندگی مردم این نواحی را مختل کرده است هم بر اثر همین تغییرات است. غبارهایی که از عربستان می‌آید، باید اثر بدش را ببینیم ما همه مثل زنجیر به هم متصلیم. زمانی که صدام چاه‌های نفت کویت را آتش زد آن‌طرف در هندوستان باران دوده آمد و کشاورزان ضرر کردند. یا مثلا در حادثه چرنوبیل که در شوروی سابق اتفاق افتاد تا 6000 کیلومتر به سمت غرب، زمین‌های غرب انگلستان مسموم شدند و گیاهان و دام‌ها از بین رفتند.

آینده سیاره در خطر

بسیاری از مردم نگران وضعیت آینده جهان هستند. آیا کره زمین تا 10 سال، 20 یا 50 سال دیگر دوام می‌آورد؟ کهرم در این خصوص اظهار کرده است: بشر نمی‌تواند دست روی دست بگذارد و کاری نکند. تحلیل‌ها نشان داده جنگ‌های آینده بر سر آب خواهد بود! اگر کاری نکنیم معلوم نیست چه بلایی به سرمان خواهد آمد. قحطی و گرسنگی و کم‌آبی رو به افزایش است. غرب هم از همین می‌ترسد. می‌ترسد که در کشورهای فقیر آسیا و آفریقا آن‌قدر فقر و گرسنگی زیاد شود که یک مهاجرت توده‌ای و میلیونی به سمت غرب صورت گیرد و ساختارهای آنها از هم بپاشد.

البته بشر نشان داده که در مقابل مشکلات و مسائل همیشه دنبال چاره است. الان کنوانسیون‌ها و کنگره‌های بسیاری برای حل این مشکل تشکیل می‌شود. من به عنوان یک شکاربان محیط زیست امیدوارم و به انسان، به فکرش و به عقیده‌اش و به تواناییش معتقدم.

ال گور نیز در این زمینه گفته است: «ما در مورد آب و هوا در مرحله‌ای بحرانی قرار داریم. تا کی می‌توانیم تقاضای نفت و زغالسنگ را تامین کنیم. هر چقدر هم که این تقاضا بالا می‌رود قیمت‌ها نیز افزایش می‌یابد. ایالات متحده باید به کمیته جهانی بپیوندد. در سال آینده کنگره‌ای در کپنهاک تشکیل می‌‌شود. این گردهمایی برای حل معضل تغییرات آب و هوایی و بحران‌هایی چون فقر و بیماری ناشی از این تغییرات تشکیل می‌شود. باید تمامی کشورهای جهان در این گردهمایی‌ها و کنگره‌ها مشارکت داشته باشند. از همین الان ما با معضل بیکاری مواجه‌ایم. آیا کارگران کارخانه‌هایی که دیگر منبع و سوختی برای تامین انرژی خود ندارند، می‌توانند بیش از این بیکار بمانند؟ در هر 24 ساعت 2 میلیارد دلار برای خرید نفت از کشورهای خارجی هزینه می‌شود. ما پول به این کشورها می‌دهیم، آنها آسمانخراش‌های جدید می‌سازند و ما شغل از دست می‌‌دهیم. اگر برای ساخت سلول‌های خورشیدی و آسیاب‌های بادی پول بپردازیم، ایجاد رقابت می‌کنیم و در خانه شغل ایجاد می‌کنیم. این 10 سال، 10 سال تلاش و ساختن آینده‌ای جدید است. دانشمندان هشدار داده‌اند که در آینده با خطرات بسیاری روبه‌رو خواهیم بود و باید بهای سنگینی بپردازیم. ما باید حرکت کنیم و برای شروع باید طی این 10 سال صددرصد الکتریسیته بدون کربن تولید کنیم. این آرمان و هدف ما باید باشد باید تاریخ را تغییر دهیم و گام بزرگی برای بشریت برداریم.

اینک اندیشمندانی در دو سوی سیاره به لزوم مبارزه و قیام علیه گرمایش زمین تاکید می‌کنند و به نقش افراد در نجات سیاره پا می‌فشارند. به نظر می‌‌رسد کفه سیاره اینک در دستان ما قرار گرفته است و ما هر یک می‌توانیم نقش موثری در نجات تنها سیاره مسکونی منظومه ایفا کنیم