آسیب و در رفتگی شانه
مفصل شانه شایعترین مفصل بدن است که دچار در رفتگی و جابجایی میگردد. 96% موارد جابجایی در اثر ضربه ایجاد می شوند.جابجایی شانه می تواند به سمت جلو، بالایا پائین یا عقب باشد که در 85% موارد سر استخوان بازو به سمت جلو جابه جا می گردد.جابه جایی شانه 50-45% از موارد جابه جایی مفاصل بدن را تشکیل می دهد
کمربند شانه ای از سه استخوان هومروس(بازو),اسکاپولا(کتف) و کلاویکولا(ترقوه) تشکیل می شود که ازطریق مفاصل گلنوهومرال, آکرومیوکلاویکولار, استرنوکلاویکولار و اسکاپولوتوراسیک به تنه اتصال می یابند.حرکات مفصل شانه در ارتباط با سه مفصل دیگر صورت می گیرد.بنابراین حرکات مفصل شانه در ارتباط با عملکرد یکپارچه و هماهنگ هر چهار مفصل یاد شده می باشد.
.آسیب مفصل شانه به طوری که ذکر خواهد شد بیشتر مربوط به عناصر بافت نرم مفصل می باشد.بافت ها ی نرمی که بیشتر درگیر می شوند عبارتنداز: تاندون ها ی عضلات, کپسول مفصلی و بورس ها.
دررفتگی مفصل شانه (Shoulder Dislocation):
به دلیل بی ثباتی مفصل شانه و تحرک زیاد آن,دررفتگی در مفصل شانه شیوع بالایی دارد و شایعترین نوع دررفتگی این مفصل, دررفتگی قدامی(به طرف جلو) است.
در ارتباط با مفصل شانه,مهمترین عامل دررفتگی ضربه (تروما) می باشد.همچنین شلی لیگامانی و اختلال در عملکرد موثر گروه های عضلانی روند دررفتگی را تسهیل می کند. هر نیروی وارده در ورزش به مفصل شانه امکان دارد منجر به در رفتگی شانه شود.میزان ریسک بروز این مسأله در صورت وجود سابقه قبلی در رفتگی یا شلی مفصلی افزایش می یابد. در بهم خوردن شدید در ورزش مانند کشتی ریسک این مسأله زیاد است. بطور کلی هر نوع ورزشی که در آن در سرعت بالا ناگهان سرعت کم شده و نیرو به بازو منتقل شود احتمال دررفتگی زیاد است مثل دوچرخه سواری، شیرجه
شرح حال
بطور معمول با شرح حال می توان نوع دررفتگی را براحتی مشخص نمود.
تعیین نوع دررفتگی با پرسیدن وضعیت دست هنگام ضربه براحتی شناسایی می گردد. معمولاً دررفتگی به جلو هنگامی رخ میدهد که دست و آرنج باز و بازو به خارج چرخیده و دور از بدن است مثل هنگامی که با دست روی زمین می افتیم. دررفتگی به سمت عقب با اعمال نیرو از روبرو در حالیکه دست در کنار بدن و به سمت داخل چرخیده است رخ می دهد.
چنانچه فرد بعد از تشنج یا شوک الکتریکی آمده است حتماً باید به دررفتگی خلفی مشکوک شد.
دررفتگی به سمت پائین نادر است.سابقه دررفتگی قبلی پرسیده شود که داشته یا خیر.
معاینه
چنانچه دررفتگی وجود داشته باشد فرد درد شدیدی دارد و ممکن است نتوان مفصل را حرکت داد. در دررفتگی قدامی می توان سر بازو را لمس نمود و دامنه حرکات کاهش دارد. بخصوص در حرکت به خارج ( abduction ) و چرخش به داخل ( internal rotation ) . فرد معمولاً بازو را در حالت کمی دور از بدن و چرخش به خارج نگه می دارد.
دررفتگی به عقب تشخیص مشکلتری از قدامی دارد. بازو معمولاً در وضعیت چرخش به داخل و در کنار بدن می باشد. دامنه حرکات کاهش یافته است بخصوص در حرکت چرخش به خارج و به سمت جلو.معاینه کامل عصبی عضلانی بایدصورت گیرد.
تصویربرداری
رادیوگرافی:
نمای Anteroposterior : به بیمار می گوئیم ْ45-30 خم شود بطوریکه استخوان کتف وی موازی کاست رادیوگرافی قرار گیرد. این سبب می گردد که یک عکس AP در صفحه استخوان کتف گرفته شود در حالت نرمال یک فضای خالی بین سر بازو و حفره گلنوئید قرار دارد که در حالت در رفتگی این فضا وجود ندارد.
چنانچه عکس AP در صفحه بدن گرفته شود امکان دارد دررفتگی های خلفی را نشان ندهد.
نمای طرفی ( lateral ) :نمای AP نشان می دهد دررفتگی داریم یا خیر. اما نمای طرفی جهت آن را که به جلویا عقب می باشد را نشان می دهد.
ام ار آی: در افراد مسن یا میانسال که احتمال پارگی رباطهای عضلات چرخاننده شانه بدنبال جابجایی شانه زیاد است چنانچه دامنه حرکات بهبود نیابد یا درد رفع نگردد MRI برای تشخیص آسیب این رباطها لازم است. چانچه گادولینیوم MRI انجام شود بهتر است.
درمان
مرحله اول(1-3 هفته)
بعد از جا انداختن باید دست به مدت 3-1 هفته توسط اتلهای محدود کننده تحت کنترل قرار میگیرد.
در این مدت فرد باید تمرین های دامنه حرکتی را برای مفاصل آرنج – مچ دست به شکل کامل و حرکات شانه در دامنه حرکتی محدود انجام دهد. بی حرکت نگه داشتن شانه احتمال عود مجدد را افزایش میدهد
مرحله دوم( یک هفته)
بعد از دوره حرکات محدود حرکات غیر فعال شانه شروع می گردد در افراد مسن به دلیل انکه مستعد خشکی مفصل هستند باید ان را با دقت بالایی انجام داد . هدف از این حرکات دستیابی به چرخش به خارج 30 درجه و جلو آوردن دست به میزان 90 درجه در سه هفته اول و دستیابی به 40 درجه چرخش به خارج و بالا آوردن دست ت ا 240 درجه در سه هفتم دوم است.
ماساژهای ملایم با روغن با هدف تقویت ماهیچهای و نرم کردن مفاصل و بیرون راندن مواد زاید انباشتی صورت میگیرد
: مرحله سوم
در این فاز تقویت عضلات گرداننده شانه با اعمال فشار و ماساژهای سنگین صورت می گیرد. شنا کردن یک ورزش عالی برای این منظور می باشد.در تمام مدت درمان باید مراغب غلبه بلقم بر بیمار بود. به مخض مساهده سرد و مرطوب شدن طبع بیمار میبایست برای گرم و خشک نمودن طبع اقدام کرد.
اکثر غریب اتفاق بیمارانی که دچار عود مجدد در رفتگی شانه میشوند همزمانی معناداری با اوجگیری مقدار بلغم از خود نشان میدهند. افزایش بلغم باعث سستی تانونهای اطاف شانه و سستی مفصل میشوند که عوارض ان ناپایداری شانه خواهد بود
عوارض
درصورتی که شانه به طور صحیح جا نیفتد ممکن است به کپسول شاهنه اسیب وارد امده احتمال عود مجدد ویا دررفتگی شانه مدام برای بیمار رخ دهد از دیگر عوارض درمان ناقص میتوان به موارد زیر اشاره کرد
• آسیب عروقی _ عصبی در ناحیه بازو و بدنبال دررفتگی • آسیب عضلانی همراه عضلات ناحیه بازو
• عوارض ناشی از شکستگی در همراهی شکستگی و در رفتگی شانه
•استعداد به در رفتگی های مکرر : به خصوص در افراد زیر 18 سال چنانچه یک بار در رفتگی قدامی رخ دهد بسیار مستعد به بروز مجدد آن هستند و چنانچه این امر سه الی چهار بار تکرار گردد نیاز به جراحی برای پایدار کردن مفصل شانه داریم. اگر در دوران نوجوانی رخ دهد احتمال بروز مجدد تا 90% می رسد در افراد بالای 40 سال ریسک بروز مجدد 15-10% می باشد.اغلب بروزهای مجدد در عرض 2 سال اول بعد از آسیب اولیه رخ می دهد
برچسب: ،
