?????? ????? ???????

مشاوره تنظیم خانواده

مسایل دوران بلوغ و قاعدگی

بلوغ مرحله بحرانی است که در گذر از این دوره ، زیر بنای زندگی بزرگسالی فرد پی ریزی می شود و از نظر مسائل جنسی این دوره پر مخاطره ترین مرحله زندگی فرد است و در نتیجه امکان بروز انحرافات و لغزشهای جنسی در این زمان بیشتر است دامنه سن شروع بلوغ در پسران 10 تا 14 سالگی و در دختران 8 تا 12 سالگی است .

قاعدگی یکی از نشانه های مهم بلوغ در دختران است که معمولا" در حوالی سن 12 سالگی واقع می شود استحمام مرتب در دوران قاعدگی برای حفظ بهداشت بدن ضروری است به علت آنکه حداکثر رشد جسمی قبل از شروع قاعدگی است بایستی به کیفیت تغذیه در سالهای قبل از قاعدگی توجه شود و از مواد غذایی پر پروتئین همراه با انرژی کافی و ویتامین دار بیشتر استفاده شود .

مشکلات ازدواج فامیلی و ژنتیکی

در موارد زیر مشاوره با متخصصین جهت جلوگیری از تولد نوزاد غیر طبیعی توصیه می شود :

· ازدواج فامیلی

· ازدواج در سنین بالاتر از 35 سال

· چنانچه پس ازازدواج نوزاد غیرطبیعی متولد شود قبل ازاقدام به حاملگی بعدی بایستی مشاوره ژنتیک صورت گیرد.

· در صورت وجود سابقه سقط های مکرر

بیماریهای آمیزشی به آن دسته از بیماریهایی که از راه تماس جنسی انتقال می یابند بیماریهای آمیزشی گفته می شود .

علائم بیماریهای آمیزشی در زنان عبارتند از :

· وجود ترشحات بد بو با رنگ غیر طبیعی

· وجود جوش یا زخم در ناحیه تناسلی

· درد زیر شکم

· قاعدگی غیر طبیعی و درد ناک

· خارش ناحیه تناسلی

· سوزش ادرار

· تورم ناحیه تناسلی

· درد به هنگام نزدیکی

بخاطر داشته باشید از آنجائیکه بیماریهای آمیزشی اگر تحت درمان قرار نگیرند ممکن است به نازایی ، اختلالات مغزی و سرطان و غیره در آینده منجر گردند لذا توصیه می گردد علائم بیماریهای آمیزشی را جدی گرفته و با مشاهده هر یک از علائم بیماری به پزشک مراجعه نمائید .

بهداشت روانی

در بیماریهای روانی تغییرات غیر طبیعی در رفتار و روان شخص به وجود می آید و باعث اختلال در فعالیتهای فرد می شود جسم و روان بهم وابسته هستند و عده ای به دلیل اینکه هنوز نمی دانند بیماری روانی چیست هنگامی که به مراکز بهداشتی و در مانگاهها و یا بیمارستانها مراجعه می کنند غالبا" بیماریهای جسمی را مطرح می کنند پنج پیام بهداشتی زیر می تواند تا حدی از بروز ناراحتیهای روانی بکاهد :

· مراقبتهای بهداشتی دوران بارداری در پیشگیری از ناراحتی های عصبی نوزاد نقش مهمی دارد

· تغذیه مناسب باعث تکامل رشد روانی کودک می گردد

· محیط اجتماعی کودک در رشد روانی کودک تاثیر مستقیم دارد

· خانوادهها باید از علائم اخطار کننده ناراحتی های روانی آگاه باشند

· آموزشهای الهی در پیشبرد برنامه های بهداشت روان فرد و اجتماع موثر است

مسایل و مشکلات رشد بی رویه جمعیت

هدف از اجرای برنامه های تنظیم خانواده ، تامین سلامت مادران و کودکان از یک طرف و از طرف دیگر ایجاد هماهنگی بین رشد جمعیت و ابزار و عوامل توسعه اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی کشور است که نهایتا" تامین عدالت اجتماعی را نیز میسر می سازد .

مشکلات ناشی از رشد بی رویه جمعیت

· مسکن نامناسب

· سو تغذیه

· بیسوادی ،بیکاری

· شغل های کاذب

· مشکلات اقتصادی ،اجتماعی و فرهنگی

· محرومیت از تحصیل و آموزش ناکافی

· فضای آموزشی نامناسب

مشاوره تنظیم خانواده

مشاوره تنظیم خانواده فرآیندی است که درآن به داوطلب کمک میشود تا درمورد استفاده یا عدم استفاده از وسایل پیشگیری از بارداری تصمیم بگیرد وبا توجه به نیازش بتواندروش پیشگیری ازبارداری مناسب راانتخاب نماید.

در مشاوره تنظیم خانواده در خصوص

· عوارض ناشی از رشد بی رویه جمعیت

· مضرات زایمانهای مکرر و بدون فاصله بر روی مادر و جنین

· روشهای پیشگیری از بارداری و اطلاعات مربوط به آنها ، نگرانیها و سوالات و باورهای غلط مراجعه کننده در ارتباط با انواع روشهای پیشگیری نیز بحث میشود

روشهای پیشگیری از بارداری

روشهای هورمونی

· قرصهای ضد بارداری

· آمپولهای ضد بارداری

· کپسولهای کاشتنی

قرصهای ضد بارداری شامل :

قرصها ی HD و LD

قرص تری فازیک

قرص لاینسترنول

قرص LD وHD

این قرصها در بسته بندیهای 21 عددی موجود می باشد .

اولین قرص بسته اول در روز پنجم قاعدگی خواه خونریزی ادامه داشته باشد و یا تمام شده باشد خورده می شود هر شب در ساعتی معین یک عدد قرص را خورده تا بسته پس از 21 شب تمام شود پس از اتمام قرصها هفت روز کامل قرص نخورده و سپس از روز هشتم مصرف بسته بعدی آغاز می شود در اولین دوره مصرف قرصها در دو هفته اول باید علاوه بر قرص از روش دیگری مثل کاندوم استفاده شود در صورتیکه در ابتدای مصرف قرص لکه بینی ، سردرد ، تهوع واستفراغ وجود داشت قرص را نباید قطع کرد این عوارض معمولا" پس از 3 ماه بر طرف می شود .

قرص تری فازیک

این قرصها در بسته های 21 عددی وجود دارد و هر بسته بدلیل نوع و مقدار هورمون دارای سه رنگ متفاوت

( سفید – زرد – نارنجی ) می باشد اولین قرص از بسته اول در نخستین روز قاعدگی خورده می شود سپس روزانه یک قرص بطور مرتب مصرف شود تا بسته به پایان رسد پس از اتمام قرصها هفت روز کامل قرص نخورده و سپس از روز هشتم مصرف بسته بعدی آغاز شود .

قرص لاینسترونول یا شیر دهی

این قرصها برای استفاده مادران شیرده می باشد این قرص هیچ تاثیری بر میزان شیردهی ندارد هر بسته حاوی 28 قرص می باشد مصرف این قرص 6 هفته پس از زایمان شروع می شود مصرف کننده باید بدون اینکه قاعدگی شروع شده باشد مصرف این قرص را آغاز نماید اگر قاعدگی زودتر از 6 هفته شروع شد مصرف قرص از روز اول عادت ماهانه شروع می شود هر روز در ساعت معین یک عدد قرص خورده شود تا بسته 28 عددی تمام گردد و بدون هیچ فاصله بسته بعدی باید شروع شود بعلت اینکه مقدار هورمون موجود در قرص کم است مصرف قرص باید منظم باشد و در ساعت معین خورده شود .

آمپول دپوپرورا یا آمپول تزریقی سه ماهه

یکی از روشهای هورمونی جدید و بسیار موثر پیشگیری از حاملگی است که هر سه ماه یکبار تزریق می گردد بعد از یک تزریق برای مدت طولانی تا سه ماه موثر خواهد بود و بلا فاصله پس از تزریق تاثیر ضد بارداری آغاز میشود

اولین تزریق در 5 روز اول قاعدگی است و بعد از آن هر سه ماه یکبار تکرار می شود تزریق را می توان تا 15 روز قبل و یا 15 روز بعد از موعد مقرر نیز انجام داد از نقاط ضعف این روش آمنوره طولانی یا لکه بینی در هنگام مصرف یا بعد از آن است که معمولا" لکه بینی به مرور زمان در تزریقهای بعدی بر طرف می شود و ضرری ندارد پس از قطع مصرف ممکن است چند مدت طول بکشد تا امکان حاملگی مجدد پیدا شود .

نورپلانت یا کپسولهای کاشتنی

در این روش از 6 کپسول حاوی هورمون پروژسترون استفاده شده که در ناحیه بازو کاشته می شود این روش

بر گشت پذیر ، طولانی اثر و تا 5 سال موثر است .

روش مکانیکی شامل آی یودی یا دستگاه داخل رحمی

آی یو دی وسیله ای است کوچک بطول 3 سانتی متر که از جنس پلاستیک بوده و یک قسمت از آن دارای مس است که در داخل رحم قرارداده میشود آی یو دی مورد مصرف در ایران بسته به نوع آن می تواند به مدت10-2

سال از حاملگی جلوگیری کند و احتمال حاملگی همواره با این روش بسیار کم است زمان گذاردن معمولا" در دوره قاعدگی است تا اطمینان داشته باشیم که حاملگی وجود ندارد هر زنی که یکبار زایمان کرده و در دستگاه تناسلی خود ناراحتی نداشته باشد می تواند از آی یو دی استفاده کند ممکن است پس از گذاشتن آ ی یو دی درد و خونریزی قاعدگی افزایش یابد یا لکه بینی بین دو قاعدگی ایجاد شود که مسئله مهمی نیست.

روشهای جراحی شامل بستن لوله زنان – بستن لوله مردان

بستن لوله زنان

این عمل ساده و راحت است و حدودا " 15 – 30 دقیقه طول می کشد عمل با بیحسی موضعی یا بیهوشی عمومی انجام می شود که به این ترتیب دردی احساس نمی شود و معمولا" بعد از چند ساعت فرد را می توان مرخص نمود پس از عمل فرد باید برای چند روز استراحت کند و یک هفته کار سنگین انجام ندهد بعد از عمل به محض بهبودی زن می تواند فعالیت جنسی داشته باشد البته تا قاعدگی بعدی بهتر است از یک روش پیشگیری دیگر مثل کاندوم استفاده نماید .

بستن لوله مردان

روشی است بسیار ساده تر از بستن لوله زن و بدو طریق

1 - با استفاده از تیغ جراحی و ایجاد برش کوچکی روی کیسه بیضه

2 – بدون استفاده از تیغ جراحی و با ایجاد سوراخی به اندازه چند میلی متر روی پوست بیضه انجام می شود

قابل ذکر است که وازکتومی بلافاصله پس از عمل از حاملگی جلوگیری نمی کند و تا مدتی که در لوله ها و کیسه منی بر سلول جنسی وجود دارد احتمال حاملگی وجود خواهد داشت متقاضیان پس از انجام این روش تا 3 ماه بعد از عمل و یا 20 بار انزال باید از روش دیگری برای پیشگیری استفاده کنند و بعد از آن آ زمایش اسپرموگرافی انجام داده و در صورت منفی بودن دو نوبت به فاصله دو هفته قدرت باروری از بین رفته است .

باریرها یا روش سد کننده های موضعی شامل انواع کاندوم و دیافراگم

کاندوم

کاندوم از جنس نایلون و یکی دیگر از وسایل جلوگیری از بارداری است اگر به طرز صحیح استفاده شود بطور چشمگیر از ابتلا به بسیاری از انواع بیماریهای مقاربتی پیشگیری می کند قبل از استفاده از کاندوم باید به تاریخ پایان مصرف کاندوم توجه شده و از کاندومهایی که چسبناک یا شکننده شده اند استفاده نگردد.

کاندومها را دور از حرارت ، نور و رطوبت نگهداری کنید زیرا این عوامل باعث خرابی آن شده و احتمال پارگی و سوراخ شدن آن را افزایش می دهد چنانچه پس از نزدیکی متوجه سوراخ ویا پاره شدن غلاف شدید، برای پیشگیری از حاملگی نا خواسته باید از روش پیشگیری پس از مقاربت یعنی روش اورژانس پیشگیری از حاملگی استفاده کرد بدین طریق که زن بلا فاصله 2 عدد قرص اچ دی و 12 ساعت بعد 2 عدد دیگر از همین قرص بخورد و یا 4 عدد قرص ال دی و بعد 4 عدد دیگر استفاده کند .

روشهای طبیعی

1 – نزدیکی منقطع

موفقیت این روش زیاد نبوده و عوارض روانی برای زوجین دارد

2 – روش ریتمی یا استفاده از دوره مطمئن

جهت استفاده از این روش باید زوج اطلاعات کامل از پریود ماهانه و زمان تخمک گذاری ، همچنین مدت زمان زنده ماندن تخمک و اسپرم داشته باشد ، مشکل عمده این روش محاسبه زمان دقیق تخمک گذاری می باشد تخمک گذاری معمولا" در حدود 12 – 16 روز قبل از شروع پریود بعدی اتفاق می افتد .

3 – شیر دادن

در مادرانی که بطور کامل و انحصاری به نوزاد انشان شیر می دهند خیلی بعید است که تخمک گذاری در طی 10 هفته اول صورت گیرد و طبیعی است که در این مدت احتمال حاملگی وجود ندارد در صورتی شیر دهی می تواند تخمک گذاری و پریود مادر را به تعویق بیاندازدکه

· مادر پریود نشده باشد

· شیر خوار منحصرا" با شیر مادر تغذیه شود

· شیر خوار کوچکتر از 6 ماه باشد

شاخصهای جمعیتی و باروری

شاخص

درصد میزان

رشد جمعیت = میزان خام مرگ - میزان خام تولد

میزان موالید خام به ازای 1000نفر= تعداد موالید زنده یک سال بر جمعیت وسط سال

میزان خام مرگ به ازای 1000نفر= تعداد مرگ در یک سال بر جمعیت وسط سال

میزان باروری کلی TFR = متوسط تعداد کودکان یک زن در طول دوره باروری )

میزان باروری عمومی GFR = تعداد موالید زنده درهزار زن گروه سنی 15 – 49 ساله

جمعیت