?????? ?? ????? ????

آشنایی با جامعه ایمن

مقد مه

روزنامه ها راکه باز کنید مهم نیست در کجای دنیا با شید حتما خبر هایی در مورد انواع و اقسام سوانح می خوانید . هرروز ، هزاران نفر در اثر حوادث کشته و مجروح می شوند . بچه هایی که مدرسه میروند، مردان و زنانی که سرکار میروند ویا خانواده هایی که عازم سفر هستند ممکن است به علت حادثه هرگز به خانه بر نگردندو خانواده و جامعه ای را متاثر کنند .هرساله میلیون ها نفر به علت سوانح شدید زمان بسیار طولانی را در بیمارستان سپری می کنند و بسیاری نیز قادر به ادامه زندگی، کار و تفریحات که سابقا انجام میدادند نخواهند بود .

سوانح و حوادث یک موضوع روزسلامت عمومی بوده و به طرز نا متنا سبی گروه آسیب پذیر به خصوص تهی دستان را تحت تا ثیر قرار می دهد .بیش از نیمی از افرادکه بخصوص در سوانح جاده ای می میرند بین 45 – 15 ساله بوده و اغلب آنان نان آور خانه محسوب می شوند . هیچ کشوری از این عارضه که به خصوص قشر جوان را درگیر می کند ، مستثنی نخواهد بود .

امروزه ایمنی و پیشگیری از وقوع حوادث از جماه مقولاتی است که نیاز به اندیشه ، طراحی و برنا مه ریزی در آن از ضروریات قطعی تلقی می گردد چرا که در همه جنبه ها و حوزه های حیات ، حوادث به اشکال گونا گون وقوع یا فته و یا احتمال وقوع آن ممکن می باشد ، طبعا طراحی و برنا مه ریزی باید به گونه ای باشدکه بتواند نیاز های جامعه را پاسخگو بوده وزمینه را برای رشد و اعتلای فرهنگ ایمنی و پیشگیری در سطح کشور و در میان همه اقشار و نهاد ها تمهید سازداین مهم نیز هنگامی به انجام میرسد که اخبار و اطلاعات در خصوص انواع حوادث به گونه ای منظم جمع آوری شده و با ارائه تحلیل و جمع بندی راجع به علت و علل وقوع آن ها در اختیار عوامل برنامه ریز قرار گیرد .

وضعیت حوادث در ایران و جهان

در سال 2002 ، آسیب های ناشی از سوانح و حوادث در جهان حدود 5 میلیون مرگ را به دنبال داشته است و میزان بروز مرگ ناشی از آن 7/83 در صد هزار جمعیت گزارش شده است . آسیب های ناشی از سوانح و حوادث در سال 2002 حدود 9 درصد علل کل مرگ و میر ها و 2 درصد بار بیماری ها را به خود اختصاص داده است . البته انتظار میرود تا سال 2020 بار بیماری و مرگ و میر مربوط به آسیب های نا شی از سوانح و حوادث به خصوص در زیر مجموعه حوادث ترافیکی جاده ای ، خشونت علیه خود ، خشونت علیه دیگری و جنگ به طور قابل ملاحظه ای افزایش یا بد .

در سال 2002 میزان بروز مرگ در اثر آسیب های نا شی از سوانح و حوادث در منطقه مدیترانه شرقی 9/69 در صد هزار جمعیت بوده که در مقایسه با آمار جهانی کمتر است و این روند در ایران که روزانه 300 مورد مرگ رخ می دهد و 130 - 120 نفر از آنها ناشی از حوادث می با شد حدود 62 در صد هزار نفر است . عمر هدر رفته در نتیجه سوانح و حوادث عمدی و غیر عمدی در جهان 15 در صد و در منطقه مدیترانه شرقی 13درصداز مجموع کل عمر به هدر رفته است که این خود بیانگر اهمیت موضوع است.

در سال 2002 در جهان و منطقه مدیترانه شرقی ، حوادث ترا فیکی جزو ده علت اصلی مرگ و میر به شمار رفته و رتبه نهم رادر جهان و رتبه هفتم رادر منطقه مدیترانه شرقی احراز نموده است . از نظر شاخص DALYS حوادث در جهان در رتبه هشتم و درمدیترانه شرقی رتبه هفتم را داراست .

میزان مرگ ناشی از حوادث عمدی و غیر عمدی در سال 2002 در ایران کمتر از جهان و منطقه بوده است ولی تفاوت ناچیزی در میزان بروز ناشی از آسیب های غیر عمدی بین ایران و منطقه مدیترانه شرقی وجود دارد که این مساله به طور عمده ناشی از افزایش مرگ به علت حوادث ترافیکی در ایران است .

میزان بروز حوادث ترافیکی در ایران نه تنها از میزان آن در منطقه ، بلکه از میزان متوسط جهانی نیز با لاتر است .

به طور کلی الگوی حوادث عمدی و غیرعمدی در کشورها بستگی به ترکیب سنی آن جامعه ، توسعه یا عدم توسعه اقتصا دی و فرهنگی ، ترکیب اشتغال جامعه و نوع آن ، سطح سواد ، دانش ایمنی و مهارت های فرهنگی و اجتما عی ، دسترسی به خدمات اجتما عی و بهداشتی در مانی و در نهایت قوت و ضعف نهاد های تامین اجتما عی جامعه دارد .

در مجموع مرگ و میر در اثر آسیب های ناشی از سوانح و حوادث در میان مردها دو برابر زن هاست و فقط در برخی نقاط میزان مرگ و میر ناشی از خودکشی و سوختگی در خانم ها بیشتر از آقا یا ن است .در برخی از حوادث و آسیب ها از جمله حوادث ترافیکی جاده ای و خشونت علیه دیگران تفاوت جنسی بارزتر بوده و آقایان تقریبا 3 برابر خانم ها گزارش می شود .

افراد با گروه سنی جوان بیش از کودکان ، میانسالان و سالمندان دچار حادثه می شوند . به طوری که 50 درصد مرگ و میر آسیب های ناشی از سوانح و حوادث در جهان ، در گروه سنی 15 تا 44 سال اتفاق می افتد . نقش کودکان زیر 5 سا ل در برخی از حوادث واضح و مشهود تر است ودر این گروه سنی 25 درصد مرگ و میر ناشی از سقوط و 15 در صد مرگ و میر نا شی از آتش سوزی را در جهان به خود اختصاص داده اند .

بیش از 90 در صد مرگ ومیر در اثر آسیب های نا شی از حوادث در جهان ، در کشور های با درآمد پایین یا متوسط دیده می شود . مناطق آسیای جنوب شرقی و غرب اقیانوس آرام ، بیشترین آمار آسیب های ناشی از سوانح و حوادث را دارا هستند .

سوانح و حوادث در کشور ما نیز یکی از مسائل بهداشتی اجتماعی می باشد ، بطوریکه طی تحقیقی که در سال 69 صورت گرفته دومین علت مرگ و میر محسوب گردیده و 5/13 درصد از علل مرگ و میر را به خود اختصاص می داده است . تحقیق دیگری نیز نشان می دهد که بیش از 17درصد از مرگهای مردان در جمعیت روستائی کشور و 74 درصد مرگهای گروه سنی 30 – 15 سال بعلت سوانح و حوادث بوده است. حوادث ترافیکی در کشورمان از نظر فراوانی در صدر قرار دارند . در صورتی که در حوادث به گروههای سنی و محل زندگی توجه شود ، اولویت پیشگیری تفاوت خواهد کرد . بطور مثال مهمترین سانحه در جمعیت روستائی کشور در گروه سنی زیر 5 سال سوختگی می باشد . . در بررسی اطلاعات کشوری حوادث خانگی در سال 79 ، 148000 مورد مصدوم ناشی از سوانح خانگی گزارش شده است که از این تعداد 41% مربوط به سوختگی بعنوان اولویت اول می باشد . دو گروه سنی 14 – 5 سال و 39 – 20 سال مجموعاً بیش از نیمی از موارد مصدومین را تشکیل می دهند .

طبق آمار وزارت کشور در سال 80 موارد حریق در کل کشور بالغ بر 43000 بوده که منجر به مرگ 970 نفر گردیده است و این در حالیست که آمار سازمان جهانی بهداشت مرگ و میر ناشی از سوختگی در سراسر جهان در سال 98 را 282000 مورد نشان می دهد .

ضمنا آمار موجود نشان میدهد که 26درصد تخت های بیمارستانهای ایران در اشغال حادثه دیدگان بوده و حوادث غیرعمدی ۲۵ درصد عمر از دست رفته در گروههای مختلف سنی را به خود اختصاص داده است وسالانه نزدیک به ۲ میلیارد دلار صرف هزینه های ناشی از حوادث در ایران می شود، با آغاز فصل زمستان اولین عامل حوادث خانگی سقوط روی سطح صاف یا از ارتفاع است که برای افراد بالای ۶۰ سال و زیر ۵ سال بیشتر اتفاق می افتد و سوخت ناقص و گازگرفتگی نیز از دیگر علل بروز حوادث است.
1/43 درصد کل حوادث خانگی ناشی از سوختگی، 2/31 درصد بریدگی، ۸/۸ درصد زخم، 1/7 درصد شکستگی، 1/6 درصد مسمومیت، 1/4 درصد چند صدمه، 6/0 درصد ضربه مغزی، 3/0 درصد خفگی و ۲/۲ درصد را بقیه موارد اعلام کرد.

براساس تحقیقی که در ۱۸ استان کشور انجام شده مرگ ناشی از سوانح و حوادث غیرعمدی ۲۶ درصد کل مرگ و میر را به خود اختصاص داده که حوادث ترافیکی با ۱۶ درصد اولین رتبه را داراست. سالانه هزینه های ناشی از حوادث در ایران ۲ برابر کمک هایی است که کشورهای غنی به کشورهای در حال توسعه می کنند و ۸۵ درصد سوانح و حوادث در کشور نیز مختص افراد فقیر و کم درآمد است.

تعریف سوانح و حوادث :

برخی از افراد صاحبنظر این دو واژه را مترادف و گروهی نیز سانحه را نتیجه بروز حادثه می دانند و معتقدند سانحه ممکن است براثر وقوع حوادث بوجود آید. به همین دلیل تعاریف مختلفی از این کلمات ارائه شده است، اما بمنظور رعایت اختصار، دراین مجموعه صرفاً تعریف سانحه ارائه خواهد شد.
    فرهنگ لغت آکسفورد، سانحه را در لغت معادل «مصیبت یا بلای ناگهانی» دانسته و در فرهنگ و بستر نیز سانحه اینگونه تعریف شده است «یک حادثه ناگهانی و مصیبت بار که موجب خسارات فراوان مادی، مرگ و ناراحتی شود» و در فرهنگ دهخدا نیز از این واژه به عنوان «هرچیز ناپسند و موحش» نام برده شده است.
    در کتاب مدیریت سوانح و حوادث غیرمترقبه نیز، واژه سانحه و مدیریت حوادث و سوانح، اینگونه تعریف شده است:
    «حادثه ای، اعم از طبیعی یا ساخته انسان، ناگهانی یا مداوم، با چنان شدتی حادث می شود که جامعه مبتلاباید برای مقابله با آن برنامه ریزی، عملیات و اقدامات ویژه ای را بکار بندد.

تعریف حادثه :

حادثه عبارت است از واقعه یا یا رویداد برنا مه ریزی نشده که می تواندمنجر به ایجاد آسیب شود و پیشرفت یا روند طبیعی یک فعا لیت ( کار ) را مختل سازدوهمواره در اثر یک عمل یا اقدام غیر ایمن و یا در اثرشرایطی غیر ایمن ( رفتار – محیط ) و یا تر کیبی از این دو نوع به وقوع می پیوندد .
ویژگیهای حادثه یا سا نحه عبارتند از:
1- ناگهانی

2- ناخواسته بودن

3- شدید و خسارت بار است

4 - مقابله یا پیشگیری از آن نیازمند برنامه ریزی است.
5 - رفع آثار و عوارض آن، عملیات و اقدامات ویژه ای را می طلبد

گروه بندی حوادث

حوادث را به طور کلی به سه گروه عمده تقسیم می کنند :

حوادث غیر عمدی مانند حوادث ترافیکی ، سقوط، سوختگی ، غرق شدگی ، خفگی ، مسمومیت، برق گرفتگی، و گزش جانوران سمی

حوادث عمدی مانند خودکشی،دیگر کشی،آزار، خشونت، تجاوز،و جنگ

حوادث و بلایای طبیعی مانند سیل، زلزله ، آتشفشان، طوفان، بهمن و.....

حوادث غیر عمدی را بر اساس محل وقوع می توان دسته بندی کرد :

الف : حوادث خانگی یا حوادث در منزل

ب : حوادث ناشی از کار

ج : حوادث ترافیکی ( جاده ای و خیا با نی )

د : حوادث محیط های ورزشی

ه : حوادث در اوقات فراغت

و : حوادث در مدرسه و محیط های آموزشی

عوامل موثر در ایجاد حادثه :

حادثه یک واقعه پیش بینی نشده توسط فرد است که نتیجه اش ضرر و زیان قابل تشخیص می باشد .به عبارت دیگر حادثه واقعه ای است غیر منتظره که بوسیله عوامل خارجی بوجود می آید و نتیجه آن ایجاد آسیب قابل تشخیص می باشد . گاهی نیز به مرگ منتهی می شود .

بطور کلی در بروز حادثه سه فاکتور مهم دخالت می کند :

1 – عامل حادثه

2 – میزبان

3 – محیط

عامل حادثه وسیله ای است که حادثه را می آفریند و ممکن است این عامل فیزیکی ( مثل ضربه ، وسیله نقلیه ، حرارت و نور ) شیمیایی ( مثل سموم ، داروها ، مواد شیمیایی ) باشد .

میزبان یا مصدوم کسی است که حادثه بر او واقع می شود عواملی که در ارتباط با میزبان در بروز حادثه نقش دارند عبارتند از سن ، جنس ، شغل ، سواد ، محل سکونت ، آداب و رسوم و ….

محیط ، آنچه که در اطراف ما وجود دارد مثل جاده ، مدرسه ، خانه ، مزرعه ، کارگاهها و ….

الگوی حوادث عمدی و غیرعمدی

• بستگی دارد به :

• ترکیب سنی جامعه

• توسعه یا عدم توسعه اقتصا د ی و فرهنگی

• ترکیب اشتغال جا معه و نوع آن

• سطح سواد

• دانش ایمنی و مهارت های فرهنگی و اجتما عی

• دسترسی به خدمات اجتما عی و بهداشتی ودر ما نی

• قوت و ضعف نهاد های تا مین اجتما عی

جامعه ایمن

جامعه ایست مبتنی بر پیشگیری از حوادث که متکی به مشارکت مردم و دخالت مسئولین محلی و همکاریهای بین بخشی می باشد دراین مدل اهداف و شاخصهای منظور شده که با رسیدن به آنها جامعه مورد نظر ایجاد میشود و میتوان به شبکه جهانی جامعه ایمن پیوست .

جامعه ایمن طوری طراحی شده است که یک تیم متشکل از نمایندگان تمامی مسئول در سطح یک شهرستان با همفکری و همکاری نزدیک و با جلب مشارکت مردم و ریاست فرماندار مسئول تامین حفظ ایمنی جمعیت تحت پوشش خود خواهند بود . و جامعه ای ایجاد خواهند نمود که سوانح و حوادث در آن به صفر برسد . پس هدف از ایجاد چنین جامعه ای به حداقل یا حتی به صفر رساندن سوانح و حوادث و آسیب هاست .

اولین اقدام با ارزش برای ایجاد یک جامعه ایمن برقراری ارتباط زمینه ای در جامعه و چگونگی میزان مداخلات ، سازمانها و ارگانهای دیگر است آغاز تامین ایمنی در جوامع با بکاربردن روشهای تعلیم و تربیت و تغییرات محیطی است که با اجرای قانون همراه است .

تاریخچه جهانی شکل گیری جامعه ایمن

مفهوم جامعه ایمن بطور رسمی در اولین کنفرانس چهانی جلوگیری از حوادث و آسیبها در سپتامبر 1989 در استهکلم سوئد بوجود آمد . در این کنفرانس بیانیه ای برای جامعه ایمن بدست آمد مبنی بر اینکه « تمامی افراد بشر باید از ایمنی و تندرستی یکسانی برخوردار باشند » این بیانیه یک اصل با استراتژی « سلامتی برای همه » برای برنامه های سازمان جهانی بهداشت در جلوگیری از حوادث و کنترل آسیب ها شد .

falkopiong سوئد ، از اولین جوامعی بود که در سال 1975 برای همه سنین و همه موقعیت ها به کنترل آسیب ها دسترسی پیدا کرد . این دسترسی با یک سازمان و روش جدیدی انجام نشد بلکه نتیجه همکاریها ، کوشش های سازمان های موجود و انجمن های خیریه در آن جامعه بود .

کاری که در این شهر انجام شد به این شکل بود که ابتدا برنامه ثبت آسیب در شهر آغاز و ادامه یافت . طی سه سال فعالیت مربوط به جامعه ایمن 27 % آسیب ها و حوادث ناشی از کار ، خانه و ترافیک کاهش یافت . این شهر 13 سال بعد از شروع برنامه ثبت حوادث توسط WHO بعنوان جامعه ایمن معرفی شد .

تاریخچه شکل گیری جامعه ایمن در ایران

طرح پیشگیری از حوادث در قالب جامعه ایمن طی برگزاری کارگاهی از طرف وزارت بهداشت و درمان ( مرکز مدیریت بیماریها ) در سال 74 با شرکت سازمانهایی که به نحوی مسئول پیشگیری از حوادث بودند تشکیل و ارائه شد . این طرح از سال 76 در پنج دانشگاه علوم پزشکی کشور به صورت پایلوت در یک شهرستان منتخب به اجرا در آمدکه دانشگاههای مورد نظر تهران ( اسلامشهر ) گیلان ( لاهیجان ) خراسان (کاشمر ) بوشهر ( بوشهر) اراک ( شارند) بودند .

این برنامه پس از 3 سال اجرای طرح در سال 81 توسط کارشناسان WHO مورد بررسی و امتیاز بندی قرار گرفت . مجدداً در سال 82 با بازدیدی که نمایندگان WHO( کارشناسان دانشگاه کارولسینکای سوئد) از فیلدهای اجرایی داشتند .و طی راهنمایی ها و ارشادات لازم که به مجریان برنامه داده شد مجدداً در سال 83 که نمایندگان WHO ( اعضای هیئت علمی دانشگاه کارولنیسکای سوئد) از روند اجرایی طرح بازدید کردند که نتیجه بازدید این بود شهرستان کاشمر از زیر مجموعـــــــه دانشگاه علوم پزشکی مشهد بعنوان اولین کاندیدای بین المللی جامعه ایمن از ایران پذیرفته شد

تاریخچه استانی جامعه ایمن :

اجرای طرح پیشگیری از حوادث در قالب جامعه از طرف مرکز مدیریت بیماریها پس از برگزاری کارگاههای آموزشی با شرکت دانشگاههای علوم پزشکی سراسر کشور در سال آبان ماه 1376 در شهرستان کاشمر شروع شد . پس از سه سال از اجرای طرح شهرستان کاشمر بعنوان اولین کاندیدای بین المللی جوامع ایمن از ایران در مرکز تحقیقات WHO ( دانشگاه کارولسینکا ) پذیرفته شد . در سال 82 اولین کارگاه مشترک ایران و سوئد با شرکت نمایندگان کلیه دانشگاههای علوم پزشکی سراسر کشور در مشهد برگزار گردید . و در سال 83 دو شهرستان دیگر نیز جهت اجرای این طرح کاندید شده که در حال حاضر این برنامه در حال اجرا میباشد .

سال 1376
اجرای طرح در پنج دانشگاه علوم پزشکی کشور
1ـ دانشگاه علـــــــوم پزشکی تهران ( اسلام شهر )
2 ـ دانشگاه علوم گیلان ( لاهیجان )
3 ـ دانشگاه مرکزی ( شاه زند )
4 ـ دانشگاه بوشهــــــــر ( بوشهر )
5 ـ خراسان ( کاشمر )

سال 1381
برگزاری کارگاه یکروزه در شهرستان کاشمر با حضور نمایندگان پنج دانشگاه پایلوت برنامه جهت تبادل تجربیات

سال 1381
گرد همایی نمایندگان دانشگاههای علوم پزشکی سراسر کشور در تهران با حضور پرفسور لیف سوانستروم رئیس مرکز همکاریهای سازمان جهانی بهداشت در پیشبرد جوامع ایمن و گزارش عملکرد سه ساله طرح توسط پنج دانشگاه مجری

سال 1382
برگزاری اولین کارگاه مشترک ایران و سوئد با شرکت نمایندگان دانشگاههای علوم پزشکی سراسر کشور و اعضای هیئت علمی دانشگاه کارولنیسکای سوئد در مرکز گسترش مراقبتهای بهداشتی اولیه ( PHC ) مشهد به مدت 3 روز

سال 1382
اولین بازدید نمایندگان WHOدر مرکز تحقیقات آسیب ها (سه تن از اعضاء هیئت علمی دانشگاه کارولنیسکای سوئد ) از فیلد اجرایی جامعه ایمن در شهرستان کاشمر با حضور مسئولین استانی و شهرستانی

سال 1383
اجرای طرح پیشگیری از حوادث در دو شهرستان دیگر استان ( شهرستان بردسکن ـ شهرستان قوچان )

سال 1383
برگزاری دومین کارگاه مشترک ایران و سوئد تحت عنوان ( پیشگیری از حوادث ترافیکی توسط تحلیل اثر بخشی استفاده از تجهیزات ایمنی در وسایط نقلیه در تهران با شرکت مسئولین عالی رتبه کشور
و دومین بازدید آقای دکتر رابرت راکمن از اساتید دانشگاه کارولنیسکای سوئد از شهرستان کاشمر و بردسکن زیر مجموعه دانشگاه علوم پزشکی مشهد

سال 1383
پذیرفتن شهرستان کاشمر بعنوان اولین کاندید بین المللی جوامع ایمن از ایران

سال 1383
پذیرفتن شهرستان بردسکن بعنوان دومین کاندید بین المللی جوامع ایمن از استان

سال 1384
شروع اجرای طرح در دو شهرستان دیگر ( تربت جام ، فریمان )

اهداف طرح پیشگیری از حوادث ( در قالب جامعه ایمن)

هدف کلی : پیشگیری از سوانح و حوادث و بهبود شرایط ایمنی

اهداف اختصاصی :

1 ـ کاهش وقوع سوانح و حوادث ( میزان بروز )

2ـ کاهش میزان مرگ و میر ناشی از سوانح و حوادث

3 ـ کاهش میزان معلولیتها و زیان های ناشی از سوانح و حوادث

هدف کاربردی :

افزایش سطح ایمنی جامعه به منظور ارتقاء سطح سلامت جامعه از طریق کاهش میزان خسارات مالی و جانی ناشی از حوادث

شاخص های یک جامعه ایمن

1 ـ ایجاد تشکیلاتی بر اساس مشارکت و همکاری بین بخشی که هرکدام از بخشها مسئولیت جامعه ایمن را در حوزه مسئولیت خود قبول کند .

2 ـ وجود برنامه های مستمر و دراز مدت که هر دو جنس ، تمامی سنین و محیط با همه شرایط را تحت پوشش قرار دهد .

3 ـ وجود برنامه هایی که هدفش ارتقاء ایمنی گروههای در معرض خطر بالا ، داوطلبین و محیط باشد .

4 ـ داشتن برنامه هایی که تعداد موارد و علتهای مصدومیت را ثبت و مستند سازی کند .

5 ـ وجود یک نظام ارزشیابی جهت بررسی و ارزیابی برنامه ها ، مراحل آنها و تاثیر تغییراتی که انجام شده است .

6 ـ شرکت مداوم و به موقع در شبکه بین امللی جامعه ایمن

استراتژیها :

1 ـ جلب همکاریهای درو نبخشی و بین بخشی

2 ـ ارتقاء سطح آگاهی مردم

3 ـ جلب مشارکت مردم

4 ـ جمع آوری اطلاعات لازم و انجام مداخلات

5 ـ پژوهش در مورد اولویت حوادث

6 ـ پایش و نظارت

7 ـ ارزشیابی

استراتژی اول : تعیین میزان و نوع همکاری هر یک از ارگا ن ها در قبال حوادث

استراتژی دوم : آشنا کردن مسئولین سیاسی ـ اجتماعی شهرستان به اهمیت پیشگیری از سوانح و حوادث

فعالیتها :

1 ـ تشکیل کمیته های کشوری پیشگیری از حوادث

2 ـ تشکیل کمیته های استانی پیشگیری از حوادث

3 ـ تشکیل کمیته های شهرستانی پیشگیری از حوادث

4 ـ برگزاری سمینارها

5 ـ آموزش از طریق رسانه ها :

ـ تهیه پوستر و پمفلت

ـ تهیه جزوات آموزشی

ـ برنامه های صدا و سیما

استراتژی سوم : جلب همکاری درون بخشی و بین بخشی

فعالیتها :

1 – برگزاری نشست هایی با سازمانهای ذیربط :

ـ تشکیل جلسات مستمر ماهیانه

ـ تهیه دستور کار جلسات

2 – مشخص کردن وظایف هر نهاد

3 ـ یافتن نقاط مشترک در وظایف هرارگان و پرهیز از کارهای موازی :

ـ برگزاری جلسات
ـ نگارش وظایف ارگان ها توسط هرارگان
- بررسی وظایف هرارگان

4 ـ بثد حاومرفن یودتت حادثه

5 ـ ایجاد مرکز مراقبت و جمع آوری داده های ناشی از سوانح و حوادث

فعالیتهای مربوط به هر استراتژی

استراتژی اول : تعیین میزان و نوع همکاری هر یک از ارگا ن ها در قبال حوادث

فعالیت ها : اقداماتی که توسط ارگانهای ذیربط در جهت پیشگیری از حوادث میتواند انجام شود.

٭٭ وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی

1 ـ تشریح اهمیت مسئله برای ارکان مختلف جامعه با همکاری و هماهنگی سازملنهای ذیربط در امر حوادث

2 ـ هماهنگی بین بخشی با سایر سازمانهای ذیربط

3 ـ افزایش آگاهی جامعه نسبت به راههای پیشگیری از حوادث با همکاری سازما نهای ذیربط

4 ـ تشریح بار مالی مسئله برای سیاستگذاران جامعه جهت تامین منابع مالی با همکاری سازمان برنامه و بودجه

5 ـ پایش و نظارت با مشارکت تمامی نهادها به شکل مداوم و موثر

6 ـ ارزیابی میزان دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده

7 ـ ارزشیابی چگونگی پیشرفت فعالیتها

مرکز مدیریت بیماریها : ( زیرمجموعه وزارت بهداشت )

1 ـ تدوین مطالب آموزشی با همکاری آموزش بهداشت ـ بهداشت مدارس ـ بهداشت محیط

2 ـ استمرار تشکیل کمیته های حوادث

3 ـ استفاده از نیروهای شبکه و بهداشتی درمانی کشور و انتخاب مناطق پایلوت به منظور اجرای طرح

4 ـ ثبت و گزارش آمار مصدومین

4 ـ تجزیه و تحلیل نتایج و ارزشیابی طرح

5 ـ تدوین دستورالعمل پیشگیری از حوادث

6 ـ هماهنگی های درون و برون بخشی

7 ـ آموزش پرسنل بهداشتی درمانی

8 ـ بررسی عوامل خطر ساز حوادث عمدی و غیر عمدی

9 ـ انجام طر ح های تحقیقاتی در مورد رخداد حوادث و راههای پیشگیری

مرکز مدیریت حوادث و فوریتهای پزشکی ( زیر مجموعه وزارت بهداشت )

1 ـ آموزش عمومی در برخورد با مصدوم ( آموزش کمک های اولیه )

2 ـ آموزش های اختصاصی به گروههای هدف ( آموزش به مصدومین و خانواده های آنها )

3 ـ افزایش پایگاههای امداد رسانی و معرفی آنها به مردم و ایجاد پستهای موقت در روزهای ویژه

4 ـ تسهیل در پذیرش و درمان بیماران و ارجاع فوری

5 ـ اجرای طرح جعبه کمکهای اولیه و کپسول آتش نشانی در تمامی خودروها

6 ـ امداد رسانی زمینی و هوایی به مجروحین در حداقل زمان ممکن و ایجاد واحدهای نجات غریق در مناطق خاص

7 ـ استفاده از فن آوری روز و تجربیات سایر کشورها در امداد رسانی و تجهیز و توسعه آمبولانس ها

از زیر مجموعه های دیگر وزارت بهداشت :

- آموزش بهداشت : تمامی آموزش های لازم و تهیه فیلم و پوستر و……….

- بهداشت خانواده : آموزش رابطین که بطور مستقیم با مردم در ارتباط هستند

- بهداشت محیط : پروژه شهر سالم

- بهداشت مدارس : تامین ارتباط و هماهنگی با آموزش و پرورش جهت ارتقاء آگاهی دانش آموزان

2 ـ نیروی انتظامی ( پلیس راه / راهنمایی و رانندگی )

1 ـ اعمال قانون برای برخورد با متخلفین و رانندگان خاطی ( بیش از آنکه جریمه کند آموزش دهد )

2 ـ آشنا نمودن مردم به اصول ایمنی و رانندگی با استفاده از آموزش ( جهت کلاه ایمنی و کمربند ایمنی )بازنگری در قوانین

3 ـ افزایش تعداد نیروهای مجرب پلیس در مکانهای ثابت و گشتها ( جهت کوتاه نمودن فاصله حضور پلیس در محل حادثه )

4 ـ تعیین مناطق حادثه خیز

5 ـ نصب تابلوهای هشداردهنده

6 ـ دریافت نتیجه معاینه فنی خودروها بطور مستمر و مداوم و تسهیل در جهت بدست آوردن آن برای رانندگان

7 ـ تغییر نگرش کارکنان نیروی انتظامی در برخورد با مردم ( همانگونه که در بالا اشاره شد بیش از آنکه جریمه کنند آموزش دهند )

8 ـ ارائه آمار حوادث و نتایج حاصل از آن اعم از فوت ، مصدومیت و خسارت مالی

9 ـ آموزش رانندگان وسایل نقلیه توسط شرکت بیمه ـ کارخانجات ـ صدور گواهینامه ـ اجباری نمودن پلاک کردن موتورسیکلت

3 ـ وزارت راه و ترابری

1 ـ ارائه وضعیت فعلی راههای کشور از نظر کمی و کیفی با نقشه و کروکی

2 ـ مشخص نمودن نقاط حادثه خیز و ارائه راه حلهای اجرایی

3 ـ نصب حفاظ ایمنی ( گاردریل ) در کنار تمامی جاده های کوهستانی

4 ـ بهسازی جاده ها بر اساس اصول مهندسی

5 ـ نصب علائم هشداردهنده در جاده ها

6 ـ احداث جاده های جدید منطبق بر اصول ایمنی

7 ـ حمایت جدی از برنامه های پیشگیری از حوادث

8 ـ مشارکت در امر آموزش مردم

4 ـ شهرداری / شورای شهر

1ـ اعمال ضوابط و مقررات منطبق بر اصول ایمنی در معابر عمومی

2 ـ محدودیت عبور خودروها در مرکز شهر با همکاری راهنمایی و رانندگی

3 ـ نصب چراغهای راهنمایی و ایجاد خطوط عابر پیاده

4 ـ احداث مناطق ویژه عابرین و ویژه دوچرخه سواران

5 ـ نصب علائم هشداردهنده بویژه در مناطق حفاری و اصلاح سریع دست اندازها

6 ـ شناخت نقاط حادثه خیز و رفع مشکل

7 ـ نظارت بر تعمیر سریع گودالهای حفر شده توسط شرکت های خدماتی نظیر آب ، برق ، گاز و……

8 ـ نظارت مستقیم بر ساخت و سازها با همکاری وزارت مسکن و شهرسازی برای ساخت خانه ها مطابق با استانداردها

5 ـ فرمانداری

1 ـ جلب حمایت سیاسی و مالی سایر نهادها در اجرای برنامه ها

2 ـ تسهیل در اجرای مقررات

3 ـ نظارت برفعالیت نهادها شامل بررسی هایی در زمینه خواسته های مردم ـ اولویت بندی و اقدام و…

4 ـ تشکیل شورای بهداشت شهرستان با ریاست فرماندار

6 ـ آموزش و پرورش

1 ـ افزایش آگاهی مدیران و مربیان مدارس در زمینه پیشگیری از حوادث و در نظر گرفتن برنامه های پیشگیری از حوادث در ارزشیابی مدیران و مربیان مدارس

2 ـ تشکیل پلیس مدرسه

3 ـ آموزش عموم برای کلیه دانش آموزان

4 ـ اعمال مقررات ویژه در سرویس مدارس و رساندن دانش آموزان دبستانیبه منازل

5 ـ استفاده از دانش آموزان برای پیام رسانی و انتقال آموزش ها به عموم مردم

6 ـ درج مطالب آموزشی در کتب دانش آموزان

7 ـ اعمال کلیه ضوابط استاندارد در هنگام احداث و بهره برداری مدارس ( مانند : احداث مدارس در مناطق غیر حادثه خیز ، دوربورن از بزرگراهها ، تغییر درب مدارس از خیابانهای اصلی به خیابانهای فرعی یا کوچه ها ، احداث پل روگذر و ی زیرگذر و ……)

7 ـ جهاد کشاورزی

1 ـ کمک به وزارت راه در احداث جاده های روستایی

2 ـ احداث جاده های روستایی منطبق بر اصول ایمنی

3 ـ آموزش روستائیان در خصوص مسائل پیشگیری از حوادث

8 ـ مخابرات

1 ـ ایجاد تلفن اضطراری در تمامی راههای اصلی کشور به فواصل معین

2 ـ تقویت مراکز تلفن همراه و شبکه ارتباطی آن

3 ـ تاسیس مراکز مخابرلتی بین راهی

4 ـ نصب تابلوهای آگاهی دهنده در مورد شماره تلفن های ضروری در جاده ها

5 ـ اختصاص تلفن های بیشتر به پلیس ، اورژانس و آتش نشانی

9 ـ وزارت صنایع

1 ـ ساخت خودروهای منطبق بر فناوری و اصول ایمنی پیشرفته

2 ـ تبلیغات گسترده در راستای استفاده از خودروهای ایمن و راهکارهای ایمنی

3 ـ دریافت درصدی از قیمت خودرو جهت انجــــــام طرحهای پیشگیری از حوادث و آموزش عمومی از طریق رسانه ها

4 ـ‌ فروش همزمان سیستم های ایمنی در کناروسایل مانند : سیستم های حفاظتی وسایل برقی یا فروش کلاه ایمنی همراه با موتورسیکلت ها یا جعبه کمک های اولیه و کپسول آتش نشانی در خودروها

5 ـ الزام کارفرمایان در ایجا کمیته های حفاظتی فنی و بهداشت کار

6 ـ حمایت جدی از برنامه های مراکز بهداشت کار ( ایمنی ) در صنایع تحت پوشش

10 ـ صدا و سیما

1 ـ اختصاص زمان مناسب برای پخش برنامه های پیشگیری از حوادث

2 ـ تبلیغات گسترده به شکل مستقیم برای رعایت اول پیشگیری از حوادث

3 ـ آموزش عمومی با استفاده از برنامه های تلویزیونی و پخش رایگان برنامه های پیشگیری از حوادث

4 ـ اجتناب از پخش آگهی های تبلیغاتی ، تشویق کننده استفاده از وسایل نقلیه

11 ـ جمعیت هلال احمر

1 ـ طرح های ویژه برای امداد رسانی در اسرع وقت

2 ـ آموزش کمک های اولیه در مورد مصدومین به عموم مردم

3 ـ افزایش آگاهی عمومی در برخورد با حادثه ( بلایا )

12 ـ سازمانهای بیمه گر ( تامین اجتماعی ، بیمه مرکزی ،……..)

1 ـ آموزش مردم از طریق نشر کتابچه ها ( کمک مالی در این جهت )

2 ـ عدم پرداخت حق بیمه در صورت مشخص شدن نقص خودرو یا عدم رعایت اصول ایمنی

3 ـ ارائه آمار و اطلاعات حوادث

4 ـ تسریع جهت بیمه شدن اتومبیل های بدون نقص فنی

5 ـ شرط مدل اتومبیل جهت بیمه شدن اتومبیل ها

6 ـ آموزش رانندگان وسایل نقلیه

13 ـ پزشکی قانونی

1 ـ ثبت دقیق آمار مرگ و میر با ذکر علت فوت ( حادثه ) به تفکیک شهرستان ( منطقه ) ، سن ، جنس ، مکان حادثه و تاریخ حادثه و………..

2 ـ همکاری بین بخشی با سایر ارگانها جهت تبادل اطلاعات

14 ـ بهزیستی

1 ـ آموزش در امر پیشگیری از حوادث و معلولیت های ناشی از آن بعنوان کمک مالی

2 ـ جلب مشارکت افراد خیر در پروژه هایی که به نحوی در امر پیشگیری از حوادث دخیل هستند به صورت کمک های مالی مثلاً در ساختن پل عابر پیاده

3 ـ نظارت بر مهد کودکها و خانه سالمندان جهت رعایت اصول ایمنی

4 ـ آموزش در مهد کودکها جهت پیشگیری از حوادث ( آموزش نکات ایمنی ) که باعث تغییر در بهبود شیوه زندگی میشود .

15 ـ سازمان مدیریت و برنامه ریزی

تامین اعتبار طرحهای پیشگیری از حوادث بر اساس اولویتهای تعیین شده در شهرستانها و سطح

کشور

16 ـ موسسه ملی استاندارد

1 ـ نظارت دقیق بر امر استاندارد وسایل با در نظر گرفتن افزایش ایمنی

2 ـ آموزش عمومی مردم در جهت تهیه وسایل استاندارد

3 ـ نشر کتابچه هایی جهت آشنایی مردم ب اصول ایمنی و استاندارد کالاها و وسایل

17 ـ سازمان آتش نشانی

1 ـ ارائه آمار حوادث

2 ـ تسریع در خدمات

3 ـ ارائه پیشنهاد موثر در جهت ایمن شدن سیستمهای مورد استفاده در منازل ( گاز ، برق ، آب ، فاضلاب و…..)

4 ـ تشکیل پلیس های امداد محلات توسط مشارکت مردم

18 ـ کار و امور اجتماعی

1 ـ ارائه آمار حوادث ناشی از کار

2 ـ بررسی علل حوادث کار و تحقیق در مورد علل حوادث ناشی از کار، زمان آنها ( شب کاری ) روز کاری ( اول هفته یا آخر هفته ) یا باز نگری آئین نامه کارهای سخت و زیان آور

19 ـ مسکن و شهرسازی

1 ـ منظور کردن ضوابط ایمنی در دستورالعملهای احداث ساختمانها و مجتمع های مسکونی

2 ـ لزوم رعایت ایمنی و مقاوم بودن در مقابل حوادث ( زلزله ـ سیل )

3 ـ اعمال ضوابط ایمنی کار جهت کارگران و کارکنان در صنعت ساختمان سازی

20 ـ وزارت نفت

رعایت ضوابط ایمنی برای صدور مجوز ایجاد جایگاههای فروش و عرضه مواد سوخت

21 ـ دادگستری

1 ـ همکاری و پیگیری جدی در خصوص متخلفین مربوط به حوادث

2 ـ ارسال نتایج حاصل از اجرای قانون مربوط به پرونده های متخلفین ناشی از حوادث

22 ـ سازمان تربیت بدنی

1 ـ اعلام آمار حوادث در تفریحگاهها با ذکر علت حادثه

2 ـ رعایت ضوابط ایمنی هنگام صدور مجوز احداث و بهره برداری از باشگاهها و مجتمع های ورزشی بویژه استخرهای شنا