تب دنگ و تب خونریزی دهنده دنگ
بیماری دنگ (Dengue) چیست؟
دنگ بیماری حاد ویروسی شبیه آنفلوانزای شدید می‌باشد که پس از گزش پشه‌های آندس آلوده به یکی از چهارنوع ویروس دنگ، به انسان منتقل میشود.
اهمیت بیماری دنگ (Dengue)
- در حال حاضر در بسیاری از مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری آمریکا، شرق مدیترانه و جنوب غربی آسیا و غرب اقیانوس آرام، آفریقا و بخصوص کشورهای همسایه ایران شامل پاکستان وعربستان سعودی (شهر جده) بیماری بومی است.
- حداقل 5/2 میلیار نفر (دو پنجم جمعیت جهان) در مناطقی زندگی می‌کنند که امکان ابتلاء آنها به این بیماری وجود دارد.
- سالانه بیش از 100 میلیون نفر در دنیا به ویروس دنگ آلوده می‌شوند.
- سالانه حدود 000/500 نفر به تب خونریزی دهنده دنگ DHF و سندرم شوک دنگ DSS مبتلا می‌شوند. موارد بسیار شدید منجر به بستری در بیمارستان شده که 90% آنها کمتر از 15 سال سن دارند.
- میزان کشندگی سندرم شوک دنگ 50-40 درصد می‌باشد.
- تب دنگ به سرعت منتشر میشود و در طی همه‌گیری، بسیاری از افراد را مبتلا کرده و موجب آسیب‌های جدی در آنها میشود.
- تاکنون درمان اختصاصی برای آن شناخته نشده است و مهمترین اقدام درمانی، جایگزینی مناسب مایعات می‌باشد.
- همه‌گیری بیماری دنگ در مناطقی که پشه‌های Aedes بخصوص Aedes aegypti, A.albopictus وجود دارند اتفاق می‌افتد که این پشه‌ها در بسیاری از نقاط دنیا از جمله ایران یافت می‌شوند.
- مسافرانی که در مناطق شایع تب دنگ (مانند عربستان سعودی) به بیماری مبتلا شده‌اند ممکن است ویروس رابه سایر نقاط منتقل کنند.
- تب دنگ یکی از مهمترین بیماریهای ویروسی است که توسط پشه‌ها منتقل میشود.
راه انتقال بیماری دنگ:
پشه‌ها پس از گزش افراد مبتلا، آلوده شده و در گزش‌های بعدی موجب ابتلاء سایر افراد می‌گردند.
دوره کمون بیماری کمتر از 2 هفته می‌باشد.
علائم بالینی
علائم بالینی بیماری دنگ به دو شکل می‌باشد:
1- تب دنگ Dengue Fever (DF)
2- تب خونریزی دهنده دنگ Dengue Heamorrhagic Fever (DHF) و سندرم شوک دنگ Dengue Shok Syndrom (DSS) در اولین گزش توسط پشه آلوده علائم تب دنگ DF بروز می‌کند و در گزش‌های بعدی تظاهرات تب خونریزی دهنده دنگ ایجاد میشود که به دلیل واکنش‌های ایمونولوژیک است.
1- علام بالینی تب دنگ DF:
- تب بالا با شروع ناگهانی؛
- سردرد شدید (اغلب در جلو سر)؛
- درد پشت چشم‌ها که با حرکت چشم‌ها شدت می‌یابد؛
- درد شدید عضلانی و مفصلی (به طوری که تحت عنوان تب استخوان شکسته breakbone fever نیز گفته میشود)؛
- گاهی بثورات پوستی به شکل ماکولوپاپولر همراه سایر علائم می‌باشد؛
- یافته‌های آزمایشگاهی در تب دنگ معمولاً شامل: کاهش پلاکت‌ها، لکوپنی، نوتروپنی و یا لنفوسیتوز به همراه لنف آتی پیک می‌باشند.
2- علائم بالینی تب خونریزی دهنده دنگ DHF و سندرم شوک دنگ DSS
تب خونریزی دهنده دنگ DHF شامل علائم تب دنگ DF به همراه یکی از موارد زیر است:
- درد شدید و دائمی در شکم؛
- خونریزی از بینی، دهان، لثه‌ها و کبودی پوست؛
- استفراغ‌های مکرر با یا بدون خون؛
- مدفوع سیاه؛
- خشکی دهان؛
- رنگ پریدگی و سردی پوست؛
- بی‌حالی، بی‌خوابی و بی‌قراری.
یافته‌های آزمایشگاهی در تب خونریزی دهنده دنگ DHF مشابه تب دنگ است. ایجاد اختلال در نفوذ‌پذیری مویرگ‌ها موجب تراوش پلاسما به خارج از عروق و افزایش غلظت خون Hemoconcentration در نتیجه افزایش هموگلوبین و هماتوکریت و تظاهرات شوک می‌گردد که سندرم شوک دنگ DSS گفته می شود. این سندرم 50-40 درصد مرگ و میر به همراه دارد.
عوارض تب دنگ بر جامعه :
- گسترش همه‌گیری در مناطقی که قبلاً بیماری وجود نداشته باشد.
- کاهش طول عمر افراد.
- تحمیل مخارج درمان برای بستری کردن بیماران و مراقبت از او .
- از کارافتادگی بیمار و همراهان او.
- پرداخت هزینه‌های سنگین برای کنترل پشه‌ها.
- ایجاد مشکلات اقتصادی بدلیل کاهش توریسم.
محل تکثیر و زندگی پشه‌های عامل بیماری
- زباله‌ها و فاضلاب‌ها مهمترین محل تکثیر این پشه‌ها در مناطق شهری است.
- پشه‌های Aedes در داخل خانه‌ها، نقاط تاریک، پشت کمدها، زیرتخت و فضاهای بسته استراحت می‌کنند. پشه ماده تخم‌های خود را در داخل هر آبی می‌گذارد که شامل: آب انبارها، مخازن و منابع آب، بشکه‌ها، کوزه‌ها، سطل‌ها، آب داخل کولرها، گلدان و بشقاب زیر گلدان یا ظروفی که برای نگهداری آب استفاده می‌شوند یا اشیاء که آب باران در آن جمع میشود مانند آب داخل بطری‌های شکسته، قوطی‌های کنسرو، ظروف پلاستیکی، لاستیک‌های چرخ و غیره می‌باشند.
- همچنین پشه‌ها در داخل زباله‌هایی که در محیط‌های باز جمع‌آوری می‌شوند و دارای پس آب می‌باشند تکثیر می‌یابند.
- تخم‌ها در طی 10 روز بالغ می‌شوند ولی در محیط خشک تا یکسال زنده می‌مانند
مهمترین اقدام جهت پیشگیری از ابتلاء به دنگ محافظت در مقابل گزش پشه می‌باشد:
پشه دنگ در تمام طول روز انسان را می‌گزد روشهای مبارزه در مقابل گزش پشه شامل موارد زیر است:
- استفاده از لباس‌های کاملاً پوشیده با آستین‌های بلند و شلوار بلند که اندام‌ها را بپوشاند؛
- استفاده از دورکننده‌های حشرات بخصوص برای کودکان و افراد مسن؛
- استفاده از شبکه های سیمی الکتریکی حشره‌کش، اسپری‌های حشره‌کش و قرص‌های حشره‌کش در شبانه روز؛
- بکاربردن پشه‌بند هنگام استراحت در شبانه روز، در صورتی که آغشته به حشره‌کش پرمترین (حشره‌کش‌هایی Pyrethroid) باشد مؤثرتر است. برای دور کردن یا کشتن حشرات می‌توان پرده‌ها را نیز به حشره‌کش‌ها آغشته نمود و در مقابل پنجره‌ها و درها آویزان کرد؛
- پشه‌ها پس از گزش بیماران، آلوده می‌شوند لذا بیماران را در مقابل گزش باید محافظت نمود. بخصوص آنها را در داخل پشه‌بند نگهداری کرد؛
- موارد عفونت بیمارستانی از طریق انتقال انسان به انسان گزارش نشده است.
پیشگیری از تکثیر پشه‌ها:
پشه‌های Aedes در داخل و اطراف خانه‌ها زندگی و تخم‌گذاری می‌کنند. روشهای مبارزه با پشه‌ها شامل موارد زیر هستند:
- تخلیه آب وسایل خنک کننده مانند کولرها، منابع، کوزه‌ها، سطل‌ها، بشکه‌ها و غیره؛
- وسایلی که آب در آن جمع میشود را باید از داخل و اطراف خانه جمع‌آوری و معدوم کرد؛
- درب همه منابع آب و جایی که آب نگهداری میشود باید بطور دائمی بسته باشد؛
- آشغال‌هایی که امکان جمع شدن آب در آنها وجود دارد شامل: بطری‌ها، کنسرو، تایرمستعمل، ظروف پلاستیکی و غیره، بطور مطمئن معدوم شوند.
- جمع‌آوری صحیح زباله، و برقراری سیستم‌های مناسب برای جمع‌آوری فاضلاب.
بخاطر داشته باشید:
- دنگ یک بیماری ویروسی شدید اس که بدنبال گزش پشه منتقل میشود.
- با بکار بردن اسپری حشره‌کش، توری پنجره‌ها، پشه بند و دورکننده‌های حشرات می‌توان از ورود پشه‌ها به داخل خانه و ایجاد گزش محافظت کرد.
- برای جلوگیری از تخم‌گذاری پشه‌ها: قوطی کنسرو، جلد شکلات و وسایل پلاستیکی که آب در آنها جمع میشود را باید در سطل زباله قرار داد. هیچ آبی را داخل اطاق‌ها یا اطراف آن جمع‌آوری و نگهداری نکرد و ظروفی که آب در آنها نگهداری می‌شوند را بطور دائم دربسته نگهداری کرد.
- دنگ در بسیاری از کشورها از جمله پاکستان و عربستان بومی است.
- ابتلاء به دنگ موجب علائم بالینی به دو شکل تب دنگ و تب خونریزی دهنده دنگ می‌گردد.
- تب دنگ شبیه آنفلوانزای شدید می‌باشد که در افراد مسن و کودکان مشاهده میشود ولی ندرتاً کشنده است.
- تب خونریزی دهده دنگ (DHF) یک شکل شدید بیماری است که اغلب در کودکان و افراد مسن اتفاق افتاده و موجب خونریزی و گاهی شوک (DSS) می‌گردد و منجر به مرگ میشود. در مناطق گسترش یافته اغلب در کودکان و افراد مسن اتفاق می‌افتد ولی همه کسانی که به حج می‌روند. در معرض خطر می‌باشند.
- تب خونریزی دهنده دنگ اگر به موقع تشخیص داده نشود درمان نگهدارنده مناسب صورت نگیرد موجب تظاهرات شوک و مرگ بیمار میشود.
- در برخورد با موارد مشکوک ضمن تجویز مایعات خوراکی مناسب بیمار را سریع به بیمارستان ارجاع دهید.
- بیمار بایستی در داخل پشه بند یا یک اطاق ایزوله بستری شود.
- در صورت ارجاع مورد مشکوک به بیمارستان مشخصات او را به مسئولین بهداشتی درمانی گزارش نمایید.
- علائم بیماری را به مسافرین مناطق آلوده (از جمله عربستان سعودی) آموزش دهید تا در صورت بروز علائم در طی مسافرت و بخصوص پس از بازگشت به پزشک مراجعه و سابقه مسافرت خود و احتمال ابتلاء به تب دنگ را اعلام نمایند.
برچسب: ،
برچسب: ،
امتیاز:
بازدید: