به مناسبت روز جهانی قلب
همه قلب را منشا زندگی می‌دانند و تپش‌های آن را گرامی می‌دارند. تلمبه‌ای عضلانی که در سینه قرار دارد و بزرگی آن به اندازه مشت انسان است و وزنش کمتر از یک قوطی نوشابه که روزانه 100 هزار بار می‌تپد و به طور مداوم در حال کار کردن و تلمبه زدن است، اما آنقدر مهم است که نه تنها یک روز در سال، بلکه باید همه سال به آن اندیشید.
بیماری های قلبی-عروقی یکی از بیماریهای شایع در تمام دنیاست و سالانه 17/2 میلیون نفر را به کام مرگ می‌‌کشاند که 7/2 میلیون نفر به علت بیماری ایسمیک قلبی و 5/5 میلیون نفر به علت حوادث عروق مغزی و 3/3 میلیون نفر به دلیل فشار خون بالا فوت می‌کنند. در کشور ایران نیز 38 درصد مرگ‌ها و 23 درصد از ناتوانی‌ها به علت همین بیماری‌هاست. این بیماری اولین علت مرگ و میر در کشورهای پیشرفته است و در کشورهای در حال توسعه به سرعت رو به گسترش است.
در سال 1910، 10 درصد مرگ و میرها در دنیا به علت بیماریهای قلبی-عروقی بوده است، اما این وضعیت در سال 2000 به 50 درصد رسید و پیش‌بینی می شود این آمار در سال 2020 به 75 درصد مرگ و میرهای شایع در جهان برسد.
بیشتر از 46/6 درصد مرگ ناشی از بیماریهای قلبی عروقی پیش‌بینی شده در سال 2020 در کشورهای در حال توسعه اتفاق می‌افتد و بیش از نیمی از مرگ‌ها در این کشورها در زیر 70 سالگی رخ می‌دهد.
روز قلبهابه علت اهمیت موضوع و ضرورت جلب توجه مسوولان در برنامه‌ریزی برای پیشگیری از بروز این بیماری‌ها، اطلاع رسانی مناسب به افراد جامعه و مبارزه همه جانبه با عوامل خطرساز بیماریهای قلبی، دولت‌ها و مردم به فکر مقابله با این بیماری‌ها افتادند. از جمله نهادهای مردمی مانند فدراسیون بین‌المللی قلب‌شناسی و انجمن بین‌المللی قلب‌شناسان، در سال 1978 میلادی تاسیس گردید که مسوولیت آن پیشگیری و کنترل بیماریهای قلبی عروقی بود. با ادغام این دو انجمن با یکدیگر و تغییر نام آنها رسما از سال 1998 ، فدراسیون جهانی قلب تشکیل شد. فدراسیون جهانی قلب با این نگرش که تمام کشورهای عضو این فدراسیون می‌توانند به ریشه‌کنی همه‌گیری جهانی بیماریهای قلبی عروقی کمک کنند، با همکاری سازمان بهداشت جهانی آخرین یکشنبه ماه سپتامبر هر سال را به عنوان روز جهانی قلب تعیین کرد و هرساله با شعاری متفاوت این روز گرامی داشته میشود. در روز جهانی قلب فعالیت‌های مختلف مانند کلاس‌های آموزشی، مسابقات ورزشی، نمایش‌ها و نمایشگاه‌ها و بسیج‌های اندازه‌گیری فشار خون، کلسترول خون و... برگزار میشود.
از سال 1378 مراسم روز جهانی قلب در کشور ما نیز هر ساله برگزار میشود.
روز جهانی قلب فرصتی برای حساس‌سازی جامعه و زمینه سازی برای اصلاح شیوه‌های نامناسب است و مردم را تشویق می‌کند تا درباره عادات خوب زندگی که منجر به زندگی طولانی‌تر و قلب سالم‌تر میشود، فکر کنند.
شعار روز جهانی قلب در سال 2008 «آیا عوامل خطر بیماریهای قلبی خود را می‌شناسید؟» و در سال 2007 «چقدر قلب خود را سالم و جوان نگه داشته‌اید؟» بود و شعار امسال «سلامت قلب در محیط کار» است.
روز جهانی قلب سال 2009دکتر طاهره سماوات، رییس اداره قلب وزارت بهداشت در مراسم روز جهانی قلب که در تالار امام بیمارستان امام خمینی (ره) برگزار شد، گفت: علت انتخاب شعار «سلامت قلب در محیط کار» برای روز جهانی قلب در سال جاری، آن است که کارمندان حدود 60 درصد از مدتی را که بیدار هستند در محیط کار می‌گذرانند و به دلیل مشغله زیاد به خود توجهی ندارند. کارمندان به دلیل بی تحرکی، مصرف سیگار، استرس محیط کار، غذای نامناسب و ... در معرض خطر ابتلا به بیماریهای قلبی قرار دارند.
از آنجا که کارمندان نیروهای مولد جامعه هستند، توجه به آنها علاوه بر آن که می‌تواند بخش عظیمی از عوامل خطر بیماریهای قلبی عروقی در جامعه را کاهش دهد، در عین حال به سلامت اقتصاد جامعه نیز کمک می‌کند.
به گفته دکتر سماوات، عدم مصرف سیگار و برخورداری از تحرک بدنی کافی می‌تواند تا 80 درصد از بار بیماریهای قلبی عروقی بکاهد.
قلب‌های بیماربیماریهای قلبی عروقی شایع‌ترین علت مرگ و میر در کشور ما هستند. متاسفانه نزدیک به 40 درصد علت فوت جوانان در کشور به دلیل بیماریهای قلبی عروقی است و این آمار به سرعت در حال افزایش است.
شیوع این بیماری‌ها در سال‌های گذشته در کشور ما روند صعودی داشته است. براساس برآوردها، بیش از 2 میلیون نفر از مردم کشورمان مبتلا به بیماری عروق کرونر هستند.
نکته نگران‌کننده دیگر این است که حدود سنی مبتلایان در ایران نسبت به کشورهای توسعه یافته پایین‌تر است. در بررسی انجام شده در مرکز قلب تهران میانگین سن بیمارانی که تحت عمل قلب باز یا آنژیوگرافی قرار گرفته‌اند، حدود 58 سال است، در حالی که این سن در کشورهای دیگر، 68 سال می باشد.
چقدر قلب‌تان را میشناسیدعلائم بیماریهای قلبی در بسیاری از موارد دیر ظاهر می‌شوند و نداشتن علامت، دلیل بر سلامت قلب نیست. اولین گام برای داشتن یک قلب سالم، شناخت عوامل خطری است که قلب را تهدید می‌کنند.
پزشکان معتقدند، هر چه میزان کلسترول بد یا LDL در خون شما بالاتر باشد و تعداد بیشتری از عوامل خطرزا را داشته باشید، به همان اندازه در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری های قلبی قرار دارید.
افرادی که قبلا مبتلا به بیماری قلبی بوده اند، در معرض خطر بیشتری برای وقوع یک حمله قلبی مجدد هستند.
سایر افرادی که در معرض خطر بیشتری هستند عبارتند از: مبتلایان به بیماری دیابت (که عامل خطرزای نیرومندی است) و افرادی که ترکیبی از عوامل خطرزای ابتلا به بیماری قلبی را دارند.
عوامل خطرزای اصلی عبارتند از:- میزان کم کلسترول خوب یا HDL (کمتر از 40 میلی گرم در دسی لیتر)
- سابقه خانوادگی بیماریهای قلبی زودرس
- سن (در مردان 45 سال یا بیشتر و در زنان سن 55 سال یا بیشتر)
اگرچه چاقی و نداشتن فعالیت بدنی در فهرست بالا نیامده است، ولی باید توجه داشته باشیم که این عوامل نیز در بروز بیماری های قلبی موثر هستند.
برای آن که مشخص شود تا چه اندازه در معرض خطر بیماریهای قلبی قرار دارید، باید به پزشک مراجعه کنید.
اگر از موارد بالا، چند عامل را دارید، باید بسیار مراقب سلامتی خود باشید. در سنین بالا برای اطمینان از سلامت قلب، حداقل باید سالی یک بار به پزشک مراجعه کرد، زیرا در صورت تشخیص بیماری در مراحل ابتدایی، می‌توانید جلوی آن را بگیرید.
سلطان قلب‌های بیمارسیگار، چربی، نمک، چاقی و کم‌تحرکی شایع‌ترین علل بیماریهای قلبی هستند که وضعیت همه ی این موارد در ایران نامناسب است.
سیگار: در ایران سالانه 12 میلیون سیگاری 60 میلیارد نخ دود می‌کنند و سن مصرف سیگار در ایران به 10 تا 13 سال کاهش یافته است. همچنین سالانه 50 هزار ایرانی بر اثر استعمال دخانیات جان خود را از دست می‌دهند.
چربی: سالانه 2/1 میلیون تن روغن جامد در کشور مصرف میشود که این امر می‌تواند آمار وحشتناک مرگ و میرها بر اثر بیماریهای قلبی عروقی را توجیه کند. سرانه مصرف روغن جامد در ایران 17 کیلوگرم و در دنیا 5/12 کیلوگرم است.
نمک: نمک یکی دیگر از عوامل خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی است. ایرانی‌ها به طور متوسط بیش از 3 برابر میزان مجاز نمک مصرف می‌کنند. استاندارد مصرف نمک بین 4 تا 5 گرم در روز است که ایرانی‌ها به طور متوسط روزانه 13 تا 15 گرم نمک مصرف می‌کنند. به این ترتیب 5/18 تا 20 درصد مردم ایران مبتلا به فشار خون بالا هستند. فشار خون بالا از مهم ترین عوامل خطرساز برای بیماری قلبی است.
کم تحرکی: 69 درصد ایرانی‌ها تنبل بوده و تحرک بدنی کافی ندارند که 22 درصد بیماریهای قلبی نیز به دلیل کم‌تحرکی است.
دیابت: دیابت یکی دیگر از عوامل خطر بروز بیماریهای قلبی است. 7 میلیون ایرانی به دیابت مبتلا هستند که به طور کلی سالانه یک درصد به آمار دیابتی‌ها اضافه میشود. سن ابتلا به دیابت در ایران حداقل 10 تا 15 سال پایین‌تر از سن شایع ابتلا در کشورهای توسعه یافته است.
چاقی: نسل امروز ایران 3 تا 4 کیلوگرم چاق‌تر از نسل‌های قدیمی است. 43 درصد افراد بالای 15 سال کشور اضافه وزن دارند، زیرا مصرف نان، غلات، چربی‌ها، قند و شکر بسیار بیشتر از استاندارد جهانی است.
ضرورت فرهنگ‌سازی
برای درمان بیماریهای قلبی بسیاری از امکانات در کشور وجود دارد، البته اقدامات زمانی مفید هستند که افراد نیازمند کمک، به موقع به آنها مراجعه کنند و اساسا به آن دسترسی داشته باشند.
اما آنچه بسیار مهم‌تر است، اطلاعات لازم قبل از بیماری است که به پیشگیری کمک می‌کند. مردم باید بدانند و آگاه باشند از 25 سالگی به بعد باید به منظور بررسی فاکتورهای مهم، تحت آزمایش خون قرار گیرند. باید بدانند چربی خون بالا چه تبعات ناخوشایندی را در پی دارد. باید آگاه باشند اگر دچار درد قفسه سینه شدند، به راحتی از کنارش نگذرند و به پزشک مراجعه کنند. باید مطلع باشند اگر در فامیلشان سابقه بیماری قلبی وجود دارد، بیشتر در معرض خطر هستند. باید آگاه باشند سیگار کشیدن واقعا خطر مشکلات قلبی را افزایش می‌دهد. باید بدانند رژیم غذایی پرچرب، سلامت قلب و عروق آنها را در معرض خطر قرار می‌دهد و همه این ها از طریق سیستم‌های اطلاع‌رسانی باید به گوش مردم برسد.
این کار جز به مدد فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی جامع و گسترده توسط صداوسیما، روزنامه‌ها و مجلات، وزارت بهداشت و مراکز غیردولتی فعال در زمینه سلامت قلب میسر نخواهد شد. این سازمان‌ها و نهادها با تنظیم برنامه‌ای مدون قادر خواهند بود آگاهی‌های لازم را به افراد جامعه ارائه کنند. در کنار این موضوع امکانات پزشکی نیز وجود دارد و پزشکان هم آماده هستند اطلاعات را به افراد منتقل و در صورت نیاز، بیماران را درمان کنند.
این کار گروهی که در فلسفه روز جهانی قلب بر آن تاکید شده، ساده‌ترین و در عین حال مهم‌ترین بخش کار اطلاع‌رسانی است و هدف روز جهانی قلب هم همین آگاه‌سازی است. مطمئنا افراد برای کسب آگاهی راهی ندارند جز این که پیام‌ها، توصیه‌ها و راهکارها را از طریق رسانه‌ها بشنوند و ببینند و بعد در صورت نیاز مراجعه کنند.
برچسب: ،
