مرکز خرید روغن سوخته و تصفیه روغن سوخته در سراسر کشور ایران

بلوغ و نوجوانی در دختران و پسران

ضرورت تحقیق

در هنگام تدریس کتاب بلوغ و نوجوانی ، سؤالات مختلفی در ذهن دانش آموزان بوجود می آید که هنگام پرسش ، مربی را بر سر چند راهی قرار می دهد، که چگونه جواب دهد. یکی از این مشکلات بلوغ زود رس می باشد. بلوغ زود رس در نوجوانان مشکلات فراوانی خصوصاً در زندگی اجتماعی و خانه و مدرسه ایجاد می کند تفاوت سن بلوغ دانش آموزان مشکلی است که مربیان محترم با آن روبرو هستند . در این تحقیق سعی شده این مشکل را بررسی نمائیم.

طرح سؤال

الف- آیا بلوغ زود رس دانش آموزان برای مربیان قابل شناسایی است؟

ب- چگونه با این رویداد برخورد نمایند.

مقدمه

بر کسی پوشیده نیست که موتور حرکت دهنده ی جامعه و تحرک و پویائی آن بر نیروی نوجوانان و جوانان است بلوغ و تأثیر آن بر این تنش ، امری اجتناب ناپذیر است، پس مسئولین در امر تعلیم و تربیت را بر آن می دارد که برنامه ریزی دقیق و منسجم در این رابطه بنمایند، اما در این میان کسانیکه دچار بلوغ زود رس می شوند و در گرده همسالان خود اخلال ایجاد می کنند ، باید با آنان چگونه برخورد نماییم.

سؤال اول:

آیا بلوغ زود رس دانش آموزان  برای مربیان قابل شناسایی است ؟

علائم بلوغ زود رس دختران بیشتر در بعد جسمی ابتداء نمایان می شود و در مدت 4 الی 2 سال دارای سرعت و جهش می باشد. ( 8 الی 12 سالگی) و چون دختران از نظر جنسی تغییر ناگهانی می کنند در روحیه شان بسیار تأثیر می گذارد و بهتر می توان تشخیص داد. جوش های صورت و رشد نامتعادل جسم روی رفتارشان اثر منفی می گذارد. در این زمان سعی می کند با پوشیدن لباسهای مختلف این مشکل را حل نماید . اما پس از چند سال رشد هماهنگ می شود و زیبایی خود را بدست می آورد و از آن لذت می برد.

اما در پسران بلوغ زود رس بصورت رفتاری ابتداء نمایان می شود. پیدایش نیروی شهوت در او باعث بروز رفتارهای کلامی متفاوتی می گردد. ولی بعضی از پسرها این رفتار را کتمان می کنند و شناسائی آن کمی مشکل است، امّا در مقابل عده ای دیگر علاوه بر رفتار کلامی بصورت فعال(درگیری با دیگران) یا غیر فعال ( انزوا طلبی) نشان می دهند.

سؤال دوم :

چگونه با این رویداد ( بلوغ زود رس ) مقابله کنیم ؟

در این رابطه نظرات وآراء مختلفی ارائه شده است. کسانیکه از مکتب غرب الهام گرفته اند معتقد هستند مسائل بلوغ را باید از ابتدای کودکی آموزش داده تا وقتی که به سن بلوغ می رسند آنرا امری طبیعی تلقی نمایند و برخورد عادی با آن داشته باشند در مقابل این طرز تفکر ، گروهی معتقد می باشند مطرح کردن مسائل بلوغ زودتر از موعد ، خود یکی از عوامل بلوغ زودرس بوده و نداشتن بلوغ فکری ، فرد  را دچار بحران می کند چون باید بلوغ فکری تا حدودی ایجاد شود تا مسائل بلوغ برایش قابل هضم باشد. البته نظریه اطلاع رسانی در مورد بلوغ به همین سادگی نیست و روز به روز اطلاعات و نظریات جدید عملی پیدا می شود. و کسی نمی تواند قاطعانه در این رابطه اظهار نظر کند. هدایت کردن نوجوانی که دچار بلوغ زود رس می شود.

نوجوانان وقتی دچار بلوغ می شوند اکثراً به مسائل هنری روی می آورند، عده ای هنر را در مدلهای لباس و رنگ آن جستجو می کنند و این گونه خود را مطرح می کنند مدل موها را تغییر می دهند. گروهی به هنر های فونتیک عشق می ورزند ، به موسیقی و آواز روی می آورند و آنانکه منزوی هستند به سراغ ادبیات می روند، داستان می نویسند، شعر می سرایند(دخترها بیشتر) یا عده ای به سراغ هنرهای تجسمی می روند(خط و نقاشی و هنر های دستی)

اگر مربی مطالعه ی اجمالی در مورد هنر داشته باشد می تواند دانش آموزان را در این مسیر و رشته ای که دوست دارند هدایت نماید. بطور مثال جوانان موسیقی و شعر را دوست دارند، مثلاً شعر ( از حافظ با یک موسیقی و یک تصویر مانند آهنگهایی که از تلویزیون و ویدئو پخش می شود.)

حالا اگر روی شعر حافظ موسیقی ناب پخش شود و یک تصویر از طبیعت زیبا ببیند این دانش آموز بطور صحیح ارضاء می شود.

اما اگر برعکس، روی شعر حافظ موسیقی تند و مبتذل پخش شود و تصاویر تحریک کننده نشان دهند عشق معنوی حافظ به عشق مجازی تبدیل می شود. عشق معنوی علاوه بر هیجان ، حرکت ، کمال و پویایی را به همراه دارد. اما عشق مجازی فقط هیجان همراه دارد و حسرت می آورد.

الفاظی که بر اساس فصاحت و بلاغت باشد و با صدای دلنشین پخش گردد روی نوجوانان تأثیر می گذارد . حال چه متنی باشد و چگونه خوانده شود مهم است.

صدای دلنشین دعای کمیل ، مولودی خوانی زیبا، آهنگهای محل و سنتی و ... جوانان را منقلب می کند.

نتیجه: تأثیر هنر، خصوصاً روی نوجوانان بر کسی پوشیده نیست.

پس مربیان محترم باید به سلاح هنر مجهز شوند، به قول رهبر معظم انقلاب

«آن اندیشه که در غالب هنر نگنجد ماندنی نیست»

پس شما مربی محترم

بدانید بهترین روش انتقال اندیشه خود به نوجوانان که در سن بلوغ می باشند از راه هنر می باشد. سلاح هنر را شما دست بگیرید قبل از اینکه دیگران به دست بگیرند.

بهداشت بلوغ و نوجوانی

بلوغ در لغت به معنی رسیدگی و پختگی است. بدیهی است با توجه به تعریف سلامت، بلوغ  در ابعاد جسمانی، روانی عاطفی، معنوی و اجتماعی و در سنین نوجوانی پی ریزی می‌شود. امروزه در دنیا سلامت نوجوانان به عنوان مطلبـی مستقل مطرح شده است، این امـر مخصوصــا از کنفرانس بین المللی جمعیت و توسعه ـ  قاهـره 1994  (ICPD) به بعد مورد تاکید ویژه ای قرار گرفته است و هر روز مطالب جدیدی در مورد آن نوشته و گفته می‌شود. شایان ذکر است که بر طبق تعریف، نوجوانی سنین بین ده تا نوزده سال را شامل می‌شود.

چرا بهداشت نوجوانان اهمیت دارد ؟

1) دنیای امروز، نوجوانان بیشتری نسبت به سایر زمان ها دارد

طبق سرشماری سال 1375; 25% جمعیت کشور ایران را افراد 19ـ10 سال تشکیل می‌دهند. این تعداد افزون بر 16 میلیون نفر جمعیت می‌باشد.

2) تاثیر دوره جوانی بر بقیه سال های زندگی حیاتی است

در نظری کلی بر زندگی یک فرد، پی می‌بریم که در طی آن سه دوره از اهمیت بیشتری نسبت به سایر سال های عمر دارد و تاثیر این دوره ها بر سال های بعدی، قطعی و حیاتی است. واحد زمان در این دوره ها با واحد زمان در سایر دوره ها یکسان نیست.

اولین دوره مهم، دوره جنینی فرد است. فرد در مدت نه ماه اعضا و توانایی هایی را برای بقیه سال های عمر به دست می‌آورد و اگر در این مدت نتواند آن کفایت ها را کسب نماید چه بسا در مرحله جنینی و یا دوران خارج از رحم، زندگی سختی را در پیش خواهد داشت. مثل فردی که در دوران جنینی نتواند از قلب سالم یا پای سالمی ‌برخوردار شود.

دومین دوره مهم، زمان تولد و اولین سال زندگی است. در زمان زایمان، تنفس در خلال دقایق اول، از اهمیت ویژه ای برخوردار است، طولانی شدن این زمان موجب آسیب های طولانی مدت برای فرد خواهد شد و لذا همگی افراد یاری دهنده برای زایمان، سعی وافر بر تنفس نوزاد در لحظات اول را دارند. فرد در طی نه ماه از یک نوزاد حدود سه کیلویی به شیرخوار حدود نه کیلو می‌رسد و در این مدت از نظر کیفی، توانایی های بیشتری پیدا می‌کند. نوزادی که توان حرکت نداشت، در پایان سال اول می‌ایستد، راه می‌رود و حرف می‌زند.

سومین مرحله و دوره مهم فرد، دوره نوجوانی است که فرد از طریق گذر از آن از کودکی به بزرگسالی وارد می‌شود. و توانایی ها و کفایت هایی را کسب می‌کند که در زندگی بزرگسالی از آن ها استفاده کند و اگر نتواند، دوران بزرگسالی راحتی نخواهد داشت.

3) نوجوانی زمان گذر از کودکی به بزرگسالی و آمادگی برای بزرگسالی است

نوجوانی زمان اکتساب باروری، اکتساب خصوصیات عاطفی هیجانی بزرگسالی، زمان کسب هویت فردی و اجتماعی . . .  می‌باشد. بلوغ فیزیکی و روانی و عاطفی در نوجوانی، متحول شده و ادامه می‌یابد.

4) بسیاری از مشکلات جسمانی، روانی، اجتماعی و رفتار های ناسالم ریشه در زمان نوجوانی دارند

 ازدواج های ناموفق، حاملگی های پرخطر، مرگ و میر ها، عادات و رفتار های ناسالم از این زمان نشات می‌گیرند. تحقیقات نشان می‌دهند که بیشتر افراد سیگاری اولین سیگار را در زمان بلوغ تجربه کرده اند.

5) نوجوانان آینده سازان جامعه هستند

نوجوانان کنونی، جامعه و دنیای دهه های آینده را اداره خواهند کرد. پس پرداختن به سلامت نوجوانان سرمایه گذاری برای آینده است.

مسئله چیست ؟

1) نوجوان تغییراتی در جسم و روح خود احساس می‌کند. سوالاتی برای او مطرح می‌شود و دچار اضطراب می‌گردد. این علایم چیست در من رخ می‌دهد ؟ آیا این تغییرات طبیعی است ؟ آیا در همه اتفاق می‌افتد ؟چه تغییراتی طبیعی هستند ؟ من کی ام ؟ . . . او نیاز به تطابق با این تغییرات دارد. حمایت و آرامش می‌خواهد.

2) سوالات مطرح شده در صدای مشاور سازمان بهزیستی، طیف گسترده ای از آن ها را در رابطه با بلوغ و مسایل مربوط به آن نشان داد. انواع و اقسام سوالات از قبیل شرایط و وضعیت عادات ماهیانه، بیماری های عفونی، ایدز، حاملگی و . . .  مطرح شده بود. و این امر نشان از نیاز نوجوان به دانستن و کسب آگاهی از تحولاتی است که در خود و اطرافش می‌گذرد.

3) با اینکه نوجوانی در فرهنگ ها اغلب با جشن و شادی همراه است ولی نوجوانان برداشت خوبی از بلوغ و بزرگ شدن ندارند. یک نظر سنجی از دختران روستایی نشان داد که اکثر دختران نگرش منفی و احساس ترس و نگرانی از بلوغ دارند و اکثرا رفتار های ناسالم بهداشتی در باره قاعدگی از خود نشان می‌دهند. یافته های مطالعه دیگری نشان داد که حدود 19ـ16% دختران و 19% پسران، بلوغ را حادثه ای خوشحال کننده و امیدوار کننده می‌دانند. دختران رفتار های سلامت مناسبی در ضمن قاعدگی ندارند. عموما منبع اکتساب اطلاعات، دوستان، کتب، مجلات 000 می‌باشد. بنظر می‌رسد که نحوه برداشت افراد جامعه از جنسیت و نقش جنسیتی خود سالم نیست و این امر موجب تظاهرات مختلف، اختلالات سلامت جسمانی، روانی عاطفی و اجتماعی می‌شود.

پس بطور خلاصه می‌توان گفت  

نوجوانان، سرمایه های آینده و آینده سازان جوامع هستند

آگاه هستند

نیازمند اطلاعات هستند و اگر اطلاعات صحیح از منابع سالم دریافت نکنند، از منابع ناسالم کسب خواهند کرد و صدمات طولانی مدت خواهند دید.

به دلیل کثرت تعداد در سرنوشت جامعه تعیین کننده هستند.

به دلیل جهانی شدن و پیشرفت ارتباطات با همه نوع مسایل و اطلاعات مواجه هستند. پس باید قدرت تمیز اصول صحیح از ناصحیح را یاد داشته باشند.

در دنیا نیمی از نوجوانان در مقابل ایدز و بیماری های مقاربتی و حاملگی حفاظت کافی ندارند. در معرض روابط جنسی ناسالم و حفاظت و حمایت نشده، مصرف مواد، بیماری های مقاربتی، روابط جنسی فارغ از مسئولیت، حاملگی زودرس، خشونت، شکست در درس و مدرسه و موارد مربوط به سلامت فردی، تغذیه، ورزش . . .  هستند. در ایران طبق سرشماری 1375، 4% دختران 14ـ10 ساله و 19% دختران 19ـ15 ساله ازدواج می‌کنند. یعنی حدود 23% دختران زیر20 سال ازدواج می‌نمایند و در معرض حاملگی زودرس و عواقب آن قرار می‌گیرند. متاسفانه تنها 33% از این افراد، از روش های پیشگیری از بارداری استفاده می‌کنند. و یک سوم این نوجوانان در سال اول ازدواج باردار می‌شوند.

در دوران نوجوانی می‌توان از بیماری های مزمن و ناتوان کننده بزرگسالی پیشگیری نمود. بسیاری از مرگ و میر ها و بیماری ها و ناتوانی های دوره نوجوانی قابل پیشگیری است. پس امروزه پرداختن به سلامت نوجوانان از برنامه های دارای اولویت سلامت و پزشکی پیشگیری در دنیا محسوب می‌شود. رفتار پرخطر نوجوان بر سلامتی آتی او تاثیر می‌گذارد. اولین علت مرگ نوجوانان جراحات و تصادفات است. در مرحله بعدی خودکشی و قتل قرار دارد و سپس نئوپلاسم، بیماری های قلبی و ناهنجاری های مادرزادی هستند.

چرا سلامت نوجوانان برای پزشکان و کارکنان بهداشتی مطرح می‌شود ؟

پزشکان و کارکنان بهداشتی، شهروندان جامعه هستند و تحت تاثیر تمامی مسائلی هستند که بر جامعه می‌گذرد.

افراد کلیدی برای سلامت هستند. آیا صنف دیگری برای تشخیص هنجار و ناهنجار در جامعه می‌شناسیم ؟

می‌توانند مسایل را در جامعه شناسایی کنند و نیاز ها را بسنجند و راه حل و مداخلات مناسب ارائه دهند.

می‌توانند در سلامت جامعه نقش فعال داشته باشند و احیانا، از پرداخت تاوان عواقب موضع انفعالی آگاهان سلامت در جامعه پیشگیری کنند.

از توان علمی لازم برخوردار هستند.

از نظر علمی و فرهنگی، مورد قبول جامعه می‌باشند.

مردم، آنان را محرم راز خود می‌دانند و معمولا مشکلات و مسایل خصوصی خود را بیشتر با پزشکان، مطرح می‌کنند تا افراد دیگر.

می‌توانند با همکاری تمامی ارگان ها و نهاد های جامعه که بنحوی با سلامت نوجوانان ارتباط دارند، روح سلامت را در جامعه بدمند.

بلوغ چگونه اتفاق می‌افتد ؟

در شروع و کارکرد بلوغ، یک برنامه ریزی مغزی مسئول می‌باشد.

ساعت رشد و تکامل در مغز، فرایند بلوغ را هدایت و تنظیم می‌کند.

به عبارتی بلوغ در اثر رسیدگی سیستم عصبی مرکزی است که شروع می‌شود.

تغییرات بلوغ در دختران و پسران قدری متفاوت است.

بلوغ دختران  

عوامل موثر بر زمان شروع بلوغ  

در شروع و ادامه بلوغ، فعالیت کلی بدن و ازجمله فعالیت غدد تیروئید و فوق کلیه، عوامل مربوط به تغذیه، بیماری های مزمن، محرکات بینایی، بزاقی، عاطفی و . . . تاثیر دارند. سن متوسط بلوغ در دختران 18ـ8  سال است. معرفه عمده، وراثت است ولی تعدادی عوامل دیگر در شروع و روند آن موثرند. وضعیت تغذیه، سلامت کلی، محل جغرافیایی، در معرض نور بودن، وضعیت روانی، از آن جمله اند. بلوغ در دختران چاق نسبتا زودتر شروع می‌شود. در دختران دچار سوء تغذیه شدید دیرتر آغاز می‌گردد. سکونت در روستا ها و مناطق نزدیک به استوا و ارتفاعات کم، بلوغ را تسریع می‌کند و دختران ساکن  مناطق دور از  استوا و ارتفاعات، بلوغ را دیرتر تجربه می‌کنند. در مجموع، نسبت به چند دهه قبل سن بلوغ قدری کاهش یافته است که تصور می‌شود به دلیل بهبود وضعیت تغذیه و شرایط زندگی سالم تر باشد. گاهی بلوغ در دختران خیلی چاق یا مبتلا به دیابت یا دختران ورزشکار دیرتر اتفاق می‌افتد.

صفات ثانویه جنسی کدامند ؟

هر نوزاد دختری با صفات اولیه جنسی که شامل رحم (زهدان یا بچه دان)، دو عدد لوله رحمی، دو عدد تخمدان، واژن و دستگاه تناسلی خارجی است، متولد می‌شود. چنانکه قبلا اشاره شد، رشد صفات ثانویه جنسی بستگی به شروع و فعالیت محور هیپوتالاموس، هیپوفیز، تخمدان دارد.

علایم بلوغ جسمانی دختران  

رشد پستان ها

پیدایش مو های تناسلی و زیر بغل

تبدیل شکل کودکی بدن به بزرگسالی

تبدیل صدای کودکانه به زنانه

تغییرات و تحولات اسکلتی

رشد و تحول در غدد عرق و چربی

رشد و جهش سریع در قد و وزن

تغییر پراکندگی چربی در بدن

جوش جوانی

تمایل به جنس مخالف

قاعدگی (منارک)

معمولا این علایم با همدیگر ادامه می‌یابند، تفاوت های فردی باید مدّ نظر باشد. معمولا قاعدگی آخرین علامت است. جهش قد و افزایش سریع در قد، باعث افزایش 25 سانتی متر به قد دختر نوجوان می‌شود. این افزایش تا زمان قاعدگی، سریع است ولی وقتی اپی فیز استخوان های دراز در اثر هورمون های جنسی و مخصوصا استروژن بسته شد، بعد از آن سرعت افزایش قد خیلی کند و تدریجی می‌شود. دختران تا 25 سالگی نیز اضافه قد و رشد جثه پیدا می‌کنند، این امر در مورد رشد و تکامل لگن که بعد ها نقش مهمی در امر زایمان ایفاء خواهد کرد.

قاعدگی معمولا آخرین علامت بلوغ در دختران است. منارک (سن اولین قاعدگی) در دختران ایرانی بطور متوسط در 13 سالگی می‌باشد و داشتن آگاهی های لازم در زمان مناسب، فرایند بلوغ را در فرد راحت تر، دلپذیرتر و سالم‌تر می‌سازد.

زمان دادن اطلاعات به دختران نوجوان  

بدیهی است که اطلاعات باید در زمان مناسب و متناسب با نیاز و هماهنگ با فرهنگ هر جامعه ای باشد. پدیده بلوغ باید مورد توجه والدین و اولیا و مربیان باشد. به نظر می‌رسد، بهترین زمان برای دادن اطلاعات در مورد هر تحولی زمانی نه چندان نزدیک و نه چندان دور از آن رخداد  باشد، در مورد قاعدگی بهترین وقت، زمان جهش قد در دختران می‌باشد که به فاصله چند ماه پدیده قاعدگی اتفاق خواهد افتاد.

            مجموعه اطلاعاتی که در باره جنسیت و بلوغ برای دختران پیش می‌آید را الفبای زنانگی می‌نامیم. تجارب نشان می‌دهند که ندانستن این الفبا، سلامت جسمی، جنسی، روانی و اجتماعی فرد را دچار مخاطره می‌سازد. این الفبا شامل، شرایط و وضعیت بلوغ و قاعدگی طبیعی و غیرطبیعی، رفتار های زندگی سالم از جمله تغذیه، ورزش، استراحت، استفاده از آفتاب، مراجعه به افراد ذیصلاح برای کسب اطلاعات و کاهش اضطراب و احیانا تشخیص و درمان مسایل فرد و . . . می‌باشد.

لزوم مراجعه به پزشک  

اگر قاعدگی تا سن 16 شروع نشده باشد.

چنانچه صفات ثانویه جنسی مثل جوانه زدن پستان، رویش مو های زهار تا سن 14 سالگی شروع نشده باشد

چنانچه سه سال بعد از جوانه زدن پستان قاعدگی اتفاق نیفتد

اگر 5 سال از شروع اولین علامت بلوغ بگذرد ولی هنوز قاعدگی اتفاق نیفتد

اگر بین قد و وزن با سن همزمان، اختلاف زیادی وجود داشته باشد

اگر بعد از برقراری قاعدگی های منظم بطور ناگهانی رویش مو های زبر در ناحیه صورت، زیر چانه یا سایر قسمت های بدن پیش آیـد، مخصوصا اگر این علامت با نامنظم شدن قاعدگی و چاقی همراه شود

اضطراب و سوالات نوجوان و یا والدین.

بلوغ پسران  

تغییرات بلوغ در پسران بین سال های 10 و 16 زندگی رخ می‌دهد. معمولا دو سال دیرتر از دختران شروع می‌شود. طول مدت تحولات در پسران طولانی تر است و منجر به قد بلندتر پسران در مقایسه با دختران می‌شود.