کراتینین چیست و به چه دلیل اهمیت دارد ؟
بدن مانند یک ماشین بسیار پیچیده از خود نشانه هایی بروز می دهد که تجزیه و تحلیل هر یک از انها می تواند منجر به تشخیص نارسایی ها و مشکلات بوجود آمده در آن گردد تا زمینه لازم برای مداوا هم فراهم شود و این تشخیص ها فوق العاده حائز اهمیت هستند . یکی از اعضای حساس و مهم بدن کلیه ها هستند که اگر در عملکرد آنها اخلالی ایجاد شود براستی زندگی شخص مختل می شود . فاکتورهای متعددی در ادرار وجود دارد که یکی از انها میزان کراتینین ادار است کراتینین حاصل سوخت و ساز ردعضلات است به هیم دلیل ورزشکاران و وزنه برداران و تمام کسانی که از عضلات خود استفاده زیادی می کنند مقدار زیادی کراتینین در خون انها تولید می شود که از طریق کلیه ها دفع می گردد .
مقدار کراتینین را هم از طریق آزمایش خون و هم از طریق جمع آوری ادرار در یک دوره ۲۴ ساعته می توان اندازه گیر کرد .
هر گاه میزان کراتینین خون بالاتر از حد معمول شود نشانه نارسایی در کار کلیه ها هست و به همین جهت معیار خوبی برا ی ارزیابی عملکرد کلیه ها می باشد مطلب زیر در همین مورد است :
سطح کراتینین موجود در سرم خون و میزان کلیرنس آن ( یعنی مقداری که توسط کلیه ها دفع می شود ) از جمله معیارهای مختلفی هستند که از طریق آنها می توان به چگونگی عملکرد کلیه ها پی برد . در اینجا توضیحات تخصصی در باره این موضوع برای انها که علاقه مند هستند آمده است :
کراتینین ، پروتئینی است که توسط عضلات تولید و وارد جریان خون می شود . و میزان آ ن در هر فردی تقریبا ثابت است . و چون حذف کراتینین در جریان خون توسط کلیه ها صورت می گیرد بنابراین اندازه گیری میزان کراتینین در سرم خون می تواند نشان دهنده عملکرد کلیه ها باشد . هر گاه عملکرد کلیه ها کاهش پیدا کند مثلا در مواردی که یکی از کلیه ها از بدن خارج می شود تا به یکی از اعضای خانواده اهداء شود سطح کراتینین افزایش می یابد مقدرا معمول آن در بزرگسالان ۱ است در اطفال که عضلات کمتری دارند این میزان باید ۲/ ۰ باشد . عضلات افرادی که وزنه برداری می کنند ممکن است مقدارکراتینین بیشتری تولید کند .به هر حال در حالت طبیعی مقدار کراتینین سرم خون ، همانطوریکه گفته شد نشان دهنده وضعیت عملکرد کلیه ها است . یک روز بعد از برداشتن یکی از کلیه ها درمقدار کراتینین سرم خون به حالت پایدار : ۸/۱ می رسد . هر گاه هر دو کلیه برداشته شوند ( مثلا در مواردی که شخص دچار سرطان شده است ) مقدار کراتینین بطور روزانه شروع به افزایش می کند تا زملانی که بیمار تحت دیالیز قرار گیرد . سرعت بالا رفتن کراتینین در خون بستگی به مقدار عضلات شخص دارد . یک کودک را باید هنگامیکه کراتینین خون او به ۲ رسید مورد دیالیز قرار داد رد صورتیکه در مورد بزرگسالان این رقم باید به ۱۰ یا حتی بالاتر برسد تا دیالیز را شروع کنند.
کلیرنس یا میزان دفع کراتینین یعنی میزان کراتینینی که در یک دوره زمانی در خون وجود دارد و بر حسب میلی لیتر بر دقیقه محاسبه می شود . مقدار طبیعی ان : ۱۲۰ml/min برای بزرگسالان است که نسبت معکوس با سرم خون دارد . هر گاه میزان کلیرنس کراتینین به نصف مقدار طبیعی خود کاهش پیدا کند میزان سرم خون دو برابر می شود و وقتی کراتینین خون به ۳ برسد به این معنی است که کلیرنس آن به ۳۰ رسیده است وقتی ۴ شود به ۱۵ و به همبن ترتیب … اما اینکه چرا وقتی یکی ز کلیه ها برداشته می شود بجای اینکه کراتینین ۲ شود عدد ۸ژ۱ را نشان می دهد بدلیل این است که عمل فیلتر و تصفیه در کلیه به حداکثر خودش می رسد ( در واقع نوعی جبران کردن ) و بنظر می رسد بدلیل کار سخت تری که تنها کلیه موجود د ربدن شخص انجام می دهد باعث می شود که عملکرد کلیه کمی بیشتر از نصف افزایش پیدا کند .
معمولا هنگامیکه در بزرگسالان شواهدی دال بر نارسایی در کار کلیه مشاهده می شود و مثلا میزان کراتینین خون به حدود ۱۰ میلی لیتر در دقیقه می رسد باید دیالیز را شروع کرد . . میزان دفع کراتینین از بدن ( کلیرنس ) را بایداز طریق جمع آوری ادرا در طی ۱۲ تا ۲۴ ساعت و آزمایش آن اندازه گرفت . از این طریق می توان تخمین دقیق تری از عملکرد کلیه ها بعمل آورد چون این حالت دیگر بستگی به میزان عضلات شخص ندارد.
توجه داشته باشید که واحدی که در آمریکا مورد استفاده است : mg/dl است . برای تبدیل به واحد بین المللی که میکرو مول بر لیتر است باید مقدار کراتینین را در عدد ۸۸ ضرب کنید . بنابراین کراتینین ۲mg/dl برابر همان ۱۷۶ میکرو مول بر لیتر است .
برچسب: ،
