علایم کم‌کاری و پرکاری تیروئید
علایم کم‌کاری و پرکاری تیروئید
تیروئید، غده ای پروانه ای شکل در جلوی گردن می باشد. این غده مسئول تولید هورمون هایی است که آن هورمون ها کنترل کننده متابولیسم بدن می باشند.
چه وقت تیروئید خوب کار نمی کند
آیا شما خسته هستید؟ افزایش وزن، لرز و یا کاهش مو دارید؟ غالب اوقات عرق می کنید و مضطرب هستید؟
اگر جواب سئوالات بالا، مثبت است، بدانید که غده تیروئید شما خوب کار نمی کند.
تنظیم کننده های زیادی در بدن وجود دارد. یکی از این تنظیم کننده ها غده تیروئید می باشد.
غده تیروئید چیست؟
تیروئید، غده ای پروانه ای شکل در جلوی گردن می باشد. این غده مسئول تولید هورمون هایی است که آن هورمون ها کنترل کننده متابولیسم بدن می باشند. اختلالات تیروئید می تواند موجب کاهش و یا افزایش سرعت سوخت و ساز بدن شود.
هنگامی که سطح هورمون تیروئید بیش از حد کم و یا زیاد باشد، شما یک سری علائم را تجربه می کنید.
کاهش یا افزایش وزن
یکی از تغییرات غیر قابل توضیح، افزایش و یا کاهش وزن است که یکی از علائم اختلالات تیروئید می باشد. افزایش وزن به علت کاهش میزان هورمون های تیروئید می باشد که به نام کم کاری تیروئید خوانده می شود. در مقابل، اگر غده تیروئید مقدار زیادی هورمون تولید کند (پرکاری تیروئید)، شما دچار کاهش وزن بدون علت می شوید.
افراد دچار کم کاری تیروئید بیشتر احساس خستگی، تنبلی و افسردگی دارند. افراد دچار پرکاری تیروئید می توانند اضطراب، مشکلات خواب، بیقراری و تحریک پذیری را تجربه کنندورم گردن
ورم و یا باد کردن گردن (گواتر)، نشان دهنده مشکلی در تیروئید می باشد. گواتر ممکن است هم در کم کاری و هم در پرکاری تیروئید رخ دهد.
در برخی مواقع، ورم گردن می تواند به موجب سرطان تیروئید و توده ای که در داخل تیروئید رشد کرده، ایجاد شود. همچنین، می تواند در نتیجه علل نامربوط به تیروئید باشد.
تغییر ضربان قلب
هورمون های تیروئید بر اعضای بدن اثر می گذارند و می توانند بر ضربان قلب نیز اثر داشته باشند.
افراد مبتلا به کم کاری تیروئید، دارای ضربان ضعیف‌تر قلب می باشند. اما مبتلایان به پرکاری تیروئید، ضربان قلب سریع تری دارند. این ضربان قلب سریع نیز می تواند منجر به افزایش فشار خون و احساس تپش قلب گردد.
تغییر روحیه و رفتار
اختلالات تیروئید می توانند بر میزان انرژی و روحیه شما اثر بگذارد.
افراد دچار کم کاری تیروئید بیشتر احساس خستگی، تنبلی و افسردگی دارند.
افراد دچار پرکاری تیروئید می توانند: اضطراب، مشکلات خواب، بیقراری و تحریک پذیری را تجربه کنند.
ریزش مو
در صورت عدم تعادل در هورمون های تیروئید، ریزش مو رخ می دهد. هم کم کاری و هم پرکاری تیروئید می توانند باعث ریزش موی سر گردند.
بیشتر مواقع، در صورت درمان، رشد موها دوباره شروع خواهد گردید.
احساس سرما یا گرما
اختلالات تیروئید می تواند بر تنظیم دمای بدن اثر بگذارد. افراد مبتلا به کم کاری تیروئید، احساس سرمای بیشتری می کنند. در حالی که، افراد مبتلا به پرکاری تیروئید، احساس گرما و تعریق زیادی نسبت به معمول دارند.
دیگر نشانه های کم کاری تیروئید
بی حسی و یا سوزن سوزن شدن دست ها
دیگر نشانه های پرکاری تیروئید
ضعف عضلانی و یا لرزیدن دست ها
مشکلات بینایی
خونریزی نامنظم ماهیانه
مشکل تیروئید با بررسی علائم توسط پزشک و انجام آزمایش خون مشخص می شوداختلالات تیروئید یا یائسگی؟
به دلیل اینکه اختلالات تیروئید بر روی خونریزی ماهیانه و روحیه افراد اثر می گذارد، گاهی با علائم ناشی از یائسگی اشتباه می شوند.
اگر مشکوک به مشکل تیروئید هستید، یک آزمایش خون ساده می تواند نشان دهد که آیا مشکل شما مربوط به تیروئید است و یا دوران یائسگی و یا هر دوی آنها.
نحوه بررسی غده تیروئید در گردن
با دقت در آیینه نگاه کنید و ببینید که آیا تیروئید شما بزرگ شده است یا نه.
سر خود را عقب ببرید، یک نوشیدنی بنوشید و همانطور که نوشیدنی را فرو می بردید، گردن خود را در زیر غده سیب (برآمدگی گلو) و بالای ترقوه بررسی کنید و به دنبال برآمدگی باشید.
اگر برآمدگی و یا توده ای را احساس کردید، به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص اختلالات تیروئید توسط پزشک
اگر فکر می کنید دچار اختلالات تیروئید هستید، به پزشک متخصص غدد مراجعه کنید. مشکل تیروئید با بررسی علائم و انجام آزمایش خون مشخص می شود.
اگر پزشک مشکوک به داشتن اختلالات غده تیروئید باشد، آزمایش هورمونی خون را برای شما می نویسد. این آزمایش شامل: اندازه گیری میزان هورمون محرک تیروئید (TSH) است. TSH تنظیم کننده اعمال غده تیروئید می باشد.
اگر مقدار TSH بالا باشد، به معنی آن است که عملکرد غده تیروئید بسیار کم می باشد و دچار کم کاری تیروئید هستید.
اگر مقدار TSH پایین باشد، به معنی آن است که عملکرد غده تیروئید بسیار زیاد می باشد و دچار پرکاری آن هستید.
پزشک همچنین ممکن است میزان سایر هورمون های تیروئید را در خون بررسی کند.
در برخی موارد برای بررسی اختلالات تیروئید، تصویربرداری و بیوپسی تیروئید انجام می شود.
کم‌کاری تیروئید در کودکان
بسیاری از مراحل رشد و نمو مغز، در دوران پس از تولد (نوزادی) ادامه دارد و برای به‌دست آوردن بهره هوشی طبیعی، به مقادیر کافی هورمون تیروئید تا سن سه سالگی نیاز است. در کم‌کاری مادرزادی تیروئید، سطح هورمون تیروکسین کمتر از میزان طبیعی است که برای رشد طبیعی مغز کودک کافی نیست.
پس از شناسایی نوزادان مبتلا به کم کاری تیروئید، توسط پزشک داروی خوراکی تجویز میشود.
علائم بیماری کم کاری تیروئید در نوزادان و کودکان
در ابتدای تولد، این بیماری هیچ علامتی از خود ندارد. علائم بیماری، با افزایش سن شیرخوار مشاهده می‌شوند.
وزن و قد هنگام تولد طبیعی است، اما دور سر مقداری بزرگ‌تر از نرمال است.
اختلال در شیرخوردن به صورت سرفه ناگهانی
اختلال تنفس به صورت حملات آپنه، گرفتگی بینی و بزرگی زبان
گریه کم و خواب زیاد
کاهش اشتها
بزرگی شکم
فتق نافی
کاهش دمای بدن زیر 35 درجه سانتیگراد و سردی پوست
ادم اندام تحتانی و دستگاه تناسلی
بزرگی قلب و مایع دور قلب
کاهش رشد عقلی و جسمی
بزرگی ملاج جلویی و عقبی روی سر
پف آلود بودن پلک‌ها
پوست خشک و پوسته دار
بی حالی و تأخیر در یادگیری، نشستن و ایستادن
صدای خشن و تأخیر در شروع تکلم
شروع درمان به موقع (قبل از 28 روزگی نوزاد) از بروز عقب ماندگی ذهنی در نوزاد مبتلا به کم کاری مادرزادی تیروئید جلوگیری میکندکمبود ید در کودکان
کم کاری تیروئید در سنین کودکی ممکن است بر رشد جسمی و مغزی و نهایتا بر فعالیت‌های بدنی و درسی کودک تاثیر بگذارد.
در صورتی که کودک از لحاظ قدی و وزنی رشد نمی‌کند و تمایل به گوشه‌گیری داشته و دارای سر و صورت پف آلود، رنگ زرد و موی خشک است، باید از لحاظ عملکرد تیروئید مورد بررسی قرار گیرد.
کم کاری تیروئید در کودکان، موجب کاهش بهره هوشی آنان می‌گردد. علاوه بر آن، خستگی زودرس و کاهش کارایی از دیگر پیامدهای کمبود ید است.
خوشبختانه این بیماری درمان پذیر است. درمان آن اکثرا باید به طور کامل انجام شود.
در موارد کمی، طبق تشخیص پزشک، مصرف داروها در زمان خاص خود قطع خواهد شد.
کمبود ید در دوران بارداری
کمبود ید در دوران بارداری موجب سقط جنین، زایمان زودرس، تولد نوزاد مرده، اختلال رشد مغزی جنین، تولد نوزاد با عقب‌ماندگی ذهنی، جسمی، کری و لالی میشود و در دوران کودکی نیز سبب کاهش بهره‌های هوشی، عقب‌ماندگی ذهنی، تأخیر و یا توقف رشد، ناتوانی جسمی، کم‌کاری تیروئید، اختلالات عضلانی و تکلمی و شنوایی و تاخیر رشد در اندام حرکتی میشود.
زنان باردار و کم کاری تیروئید
در طی سه ماه اول بارداری، جنین کاملا وابسته به هورمون‌های تیروئید مادر است که از جفت عبور نموده و به جنین می‌رسند.
پس از پایان سه ماه اول بارداری، غده تیروئید جنین فعالیت خود را شروع نموده و هورمون تیروئید تولید می‌کند. از این زمان تا پایان بارداری، جنین برای تولید هورمون تیروئید نیاز به ید دراد که باید از طریق مادر به او برسد.
تیروئید جنین، از هفته 11 بارداری شروع به رشد می‌کند و این رشد تا حدود هفته 17 بارداری تکمیل میشود.
کم کاری تیروئید در سنین باروری، از اهمیت فوق العاده‌ای برخوردار است. به طوری که با توجه به شدت بیماری، باعث سقء زایمان زودرس ، فشار خون بالا و تولد نوزاد مرده میشود.
زنان مبتلا به کم کاری تیروئید در صورت عدم درمان و کنترل نامناسب در دوران بارداری، نوزادانی را به دنیا خواهند آورد که دچار کم کاری مادرزادی تیروئید هستنددر صورت کمبود این هورمون در بدن نوزاد ، بیماری کم کاری مادرزادی تیروئید ایجاد میشود.
کم کاری تیروئید و کاهش مقدار هورمون تیروکسین مادر در دوران بارداری، باعث میشود سلول‌های مغزی جنین به خوبی تکامل پیدا نکنند و منجر به کاهش ضریب هوشی و عقب ماندگی های ذهنی در جنین میشود.
با تشخیص و درمان به موقع کم‌کاری تیروئید و پیگیری و کنترل آن، هیچ مشکلی برای نوزاد ایجاد نخواهد شد.
ید مورد نیاز برای زنان باردار
زنان در طول دوران بارداری حتما باید از نمک یددار استفاده کنند.
میزان عنصر ید مورد نیاز مادران باردار، بیشتر از افراد غیر باردار و حدود 250 میکروگرم در روز است.
تاثیر مشکلات تیروئید بر راه‌های جلوگیری از بارداری
اگر شما مبتلا به گواتر ساده (بزرگی غده تیرویید)، کم‌کاری تیرویید و یا پرکاری آن هستید، هیچ مشکلی در خصوص استفاده از قرص‌های ضدبارداری ندارید. این قرص‌ها تاثیری در عود و یا تشدید بیماری تیروئید نخواهند داشت و اگر فرد داروی تیروئید مصرف می‌کند، باعث از بین رفتن و یا تضعیف اثر قرص پیشگیری از بارداری نمی‌شود.
اگر خانمی قصد استفاده از آمپول‌های پیشگیری یک ماهه را دارد، نباید هیچ نگرانی از بابت تداخل اثر این آمپول‌ها و داروهای تیروییدی که مصرف می‌کند داشته باشد. همچنین این آمپول‌ها هیچ اثری در بیماری تیروئید فرد نخواهند داشت.
در مورد مصرف آی‌یودی نیز چون محدوده اثر این روش، به داخل رحم محدود میشود و با ایجاد یک التهاب استریل درون رحم، از بارداری پیشگیری می‌کند، مطمئنا تاثیری در بیماریهای تیروییدی نخواهد داشت.
در مورد استفاده از کاندوم و یا بستن لوله‌های انتقال اسپرم (وازکتومی) آقایان با خیالی آسوده می‌توانند از روشهای پیشگیری استفاده کنند و نگران بیماری تیرویید خود نباشند.
آخرین روشی که در مورد آن توضیح می‌دهیم بستن لوله‌ها در خانم‌ها است که در مورد گواترهای ساده بدون هیچ بیماری دیگری، مشکلی ایجاد نمی‌کند و این خانم‌ها نیز می‌توانند عمل بستن لوله‌ها را انجام دهند.
در مورد خانم‌هایی که کم‌کاری تیرویید دارند، عمل بستن لوله‌ها با تاخیر انجام میشود
درمان داروییدرمان استاندارد برای کم کاری تیروئید شامل استفاده ی روزانه از هورمون های تیروئیدی لووتیروکسین می باشد. این داروهای خوراکی سطوح مکفی هورمونی را بازسازی می نماید و بدن شما را به وضعیت طبیعی بر می گرداند. 1 تا 2 هفته پس از شروع درمان، متوجه خواهید شد که احساس خستگی کمتری می کنید و همچنین داروها به تدریج سطوح کلسترول افزایش یافته به علت بیماری را کاهش می دهد و ممکن است هر نوع روند افزایش وزن را معکوس نماید. درمان با داروی لووتیروکسین معمولا مادام العمر می باشد ولی از آن جا که دوز داروی مورد نیازتان ممکن است تغییر کند پزشک معالج تان سطح هورمون TSH شما را هر سال بررسی خواهد کرد.
برای تخمین دوز صحیح از داروی لووتیروکسین در ابتدای درمان پزشک معالج تان معمولا سطح هورمون TSH شما را پس از 2 تا 3 ماه بررسی می کند. مقادیر افزایش یافته از هورمون می تواند موجب عوارض جانبی ناخواسته مانند اشتهای افزایش یافته، بی خوابی، تپش قلب، لرز و... گردد.
اگر بیماری قلبی عروقی و یا کم کاری تیروئید شدیدی داشته باشید پزشک تان ممکن است درمان را با یک دوز کمتر از دارو شروع کرده و سپس به تدریج دوز دارو را افزایش دهید.
پیشرفت درمان هورمونی به قلب تان اجازه می دهد که خودش را با افزایش متابولیسم هماهنگ نماید. وقتی که لووتیروکسین در دوز مناسب مصرف شود حقیقتا عارضه جانبی ندارد و نسبتا ارزان قیمت است. اگر نوع یا مارک داروی تان را تغییر دادید حتما با پزشک معالج تان درباره دوز صحیح دارو مشورت نمایید و مطابق نظر و مشاوره با پزشک معالج، دارو را مصرف نمایید. همچنین از مصرف هیچ دوز از دارو غفلت نکنید و یا مصرف دارو را به این دلیل که احساس می کنید بهتر شده اید قطع نکنید اگر چنین کاری را انجام دهید علایم بیماری کم کاری تیروئید به تدریج باز خواهد گشت.
نکاتی برای جذب مناسب لووتیروکسین:
ممکن است برخی داروها و مکمل ها و حتی برخی غذاهای خاص توانایی شما در جذب لووتیروکسین را متاثر سازند. اگر مقادیر زیادی از محصولات سویا و یا یک رژیم پُر فیبر را مصرف می نمایید پزشک معالج تان را در جریان قرار دهید و یا اگر از داروهای دیگری به شرح زیر استفاده می نمایید به پزشک معالج تان اطلاع دهید:
* مکمل های آهن
* کلستیرامین
* آلومینیوم هیدروکساید که در برخی از آنتی اسید ها وجود دارد.
اگر مبتلا به کم کاری تیروئید تحت بالینی هستید در مورد درمان خود با پزشک معالج تان بحث و مشاوره نمایید. برای یک افزایش نسبتا ملایم در سطح TSH احتمالا شما از مصرف داروهای هورمونی تیروئید سود نخواهید برد و درمان می تواند حتی مُضر هم باشد.
اما از طرف دیگر برای افزایش دادن سطح TSH، هورمون های تیروئید ممکن است سطح کلسترول خون تان و نیز توانایی پمپاژ قلب و یا سطح انرژی بدن تان را بهبود بخشند. بر همین اساس از مصرف خودسرانه دارو خودداری نمایید
برچسب: ،
