??????? ??????

محاسبات جمعیتی

امید به زندگی(Life Expectancy)

امید به زندگی

به میزان متوسط عمر که برای هر نوزاد تازه متولد شده پیش بینی می گردد، امید به زندگی در هنگام تولد اطلاق می شود. که از مهمترین شاخص های بهداشتی، زیستی می باشد. محاسبه امید به زندگی با توجه به برآوردهای آماری در هر جامعه ای انجام پذیرفته و از جداول مخصوصی استخراج می گردد. معمولاً‌ امید به زندگی در زنان کمی بیش از مردان می باشد( به دلیل عوامل مؤثر در میزان مرگ ومیر بر حسب جنس)

امید به زندگی شدیداً به امکانات و تسهیلات رفاهی موجود در جامعه بستگی دارد، لذا میزان این شاخص در کشورهای مختلف متفاوت می باشد. کافی است یک نفر در ژاپن متولد شود تا بیش از 80 سال زنده بماندو یا در بنگلادش به دنیا بیاید تا فقط 40 سال امیدوار به حیات باشد. برخی ازآمارهای امید به زندگی به شرح زیر است:

ایران سال 1357ç 59سال ؛ ایران 1382 ç حدود 70 سال ؛ بنگلادشç40 سال ؛ ژاپن ç 85 سال

محاسبه میزان‌های مرگ و میر

1000×

= CDR(Crude death rate)

تعدادکل مرگ هایی که طی یکسال در جامعه روی می دهد رقم مطلق مرگ و میر نامیده می شود، اما دانستن این رقم به تنهایی نمی تواند سودمند واقع شود از این رو برای درک صحیح شرایط جمعیتی و امکان پذیری مطالعات تطبیقی ناچار به محاسبه میزان مرگ و میر هستیم، میزان های مرگ و میر را درحالت کلی بر دو گونه تقسیم می‌کنند: «عمومی» و «اختصاصی». میزان مرگ و میر کلیه اعضای جامعه در طول یک سال معین «میزان مرگ و میر عمومی» یا «میزان خام مرگ و میر» نامیده می شود به عبارتی در یک جمعیت، میزان مرگ و میر عمومی عبارتست از کسری که صورتش تعداد مرگ و میر سالیانه آن جمعیت و مخرج آن تعداد افراد آن جمعیت در میانه سال مورد مطالعه است.

میزان مرگ و میر عمومی = CDR ؛ تعداد فوت شدگان در یک سال = D ؛ جمعیت میانه همان سال= P

به عنوان مثال میزان مرگ و میر عمومی در سال 1375 برای چند کشور به شرح زیر می باشد:

u ایرانç 7 در هزار v بحرین ç 3 در هزار w سنگال ç28 در هزار x جهان ç 9 در هزار

از نظر میزان های مرگ ومیر، مرگ کودکان زیر یک سال و زیر 5 سال و نیز مرگ و میر مادران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می باشد. میزان مرگ و میر کودکان، از تقسیم تعداد مرگ و میر‌های افراد کمتر از یکساله یک جامعه در طول یک سال تقویمی به موالید زنده تولد شده آن جامعه درآن سال، با ضریب هزار به دست می‌آید. این شاخص نشان می‌دهد که در مقابل هر 1000 نفر بچه زنده تولد شده در یک‌سال چند کودک زیر یک‌سال می‌میرد. هر چند این میزان در کشور ما هم اکنون حدود 30 تا 35 در هزار می‌باشد منتها هنوز فاصله زیادی با کشورهای توسعه یافته که 1 تا 5 در هزار است داریم و البته نسبت به بعضی کشورهای در حال توسعه وضعیت بهتری داریم (200 در هزار در لیبریا).

میزان مرگ کودکان زیر 5 سال یکی از شاخص‌های مهم توسعه اقتصادی و اجتماعی محسوب می‌شود این عدد در لیبریا 330 در هزار و ژاپن 3 در هزار می‌باشد

مهاجرت: برخلاف مرگ ومیر و زادو ولد که موجبات حرکت جمعیت را در طول زمان فراهم می کنند، مهاجرت شکل توزیع جمعیت در مکان را تغییر می دهد.

ازدواج و طلاق: نگرش اجتماع به امر ازدواج و کاهش یا افزایش سن آن، با تغییر دوره زندگی مشترک افراد سبب افزایش یا کاهش میزان باروری و جمعیت خواهد شد.

زمان دو برابر شدن جمعیت(Doubling Time)

= زمان دو برابر شدن جمعیت

درصد افزایش جمعیت

زمانی که لازم است تا با توجه به میزان رشد جمعیت، تعداد افراد ساکن در یک منطقه معین به 2 برابر برسد. طبعاً سرعت رشد جمعیت با زمان دو برابر شدن نسبت عکس دارد. اگر میزان رشد منفی باشد از اصطلاح نصف شدن جمعیت(Halving time) استفاده می شود. طرز محاسبه این زمان به شکل فرمول فوق می‌باشد:

· در سال 58 درصد افزایش جمعیت ایران 4% بود پس زمان دوبرابر شدن جمعیت ç17.5 سال بود

· در سال 84 درصد افزایش جمعیت حدود 1.4% است پس زمان دوبرابر شدن جمعیت ç50 سال بود

· در اکثرکشورهای اروپایی رشد 1/0 درصد است پس زمان دو برابر شدن جمعیتç 700 سال می باشد.

· در کشور بلغارستان رشد 5/0- می باشد پس زمان نصف شدن جمعیت ç 140 سال می باشد

جدول روبرو میزان رشد سالانه جمعیت ایران و زمان دو برابر شدن آن در همان سال را نمایش می‌دهد.

جدول دوبرابر شدن جمعیت ایران در دوره های مختلف

مشکلات ناشی از رشد بی رویه جمعیت:

1. جمعیت و تغذیهçتا سال 1399çجمعیت ایران 100میلیون ç 20% روستایی(مولد) و 80% شهری(مصرف کننده)

· تا سال 1399 ç نیاز به مواد غذایی ç 2 برابر می شود

2. جمعیت و اشتغال:

· تا سال 1350çسالانه حدوداً یک میلیون تولد در ایران

· از 50تا 1358çروند افزایشی جمعیت

· سال 1358ç دو میلیون تولد در سال(رشد حدود 4%)

· تا سال 1368 ç تداوم دو میلیون تولد

· از سال 1368ç روند کاهشی

· سال 1372 ç یک میلیون و دویست هزار تولد çروند ثابت شده

متولدین58 تا68 (دو میلیونی ها) ç سال 1378ç20سالهçدو میلیون نیروی کارçادامه روند تا 10 سال(1388)

بر اساس آمار بانک مرکزی ç حدوداً 350 هزار فرصت شغلی در سال ایجاد می شود

بر اساس تحقیقات ç زوجها علاقه به 2 بچه(حداقل)در 6 سال اول ازدواجç سن ازدواج متوسط 23 سال ç متولدین 58 تا 68 ازدواج و هر کدام حداقل دو بچه ç20 سال دیگر çتکرار مشکل

3. جمعیت و آموزش پرورش 4. جمعیت و مسکن 4. جمعیت و محیط زیست 5. جمعیت و بهداشت

جمعیت شناسی تاریخی:

بازسازی جمعیت ها: این بازسازی برای پی بردن به شرایط اجتماعی دوران‌های گذشته حائز اهمیت می‌باشد. که معمولاً بازسازی گذشته بر اساس آثار باستانی به جا مانده انجام می شود. و در بازسازی جمعیتی آینده نیز بر اساس سیاستهای جمعیتی لازم؛ اعمال خاصی انجام می شود مثلاً برای جوان سازی جمعیت باروری را فزونی می دهند و یا برعکس می‌توان سن جامعه را بالا برد و یا با ایجاد توازن بین این دو می توان جمعیت متعادلی را به وجود آورد.

برچسب: ،

امتیاز:

بازدید: