کار گاه عبارت است از گرد همآئی تعدادی از افراد با تجربه و مسئول با تنی چند از کار شناسان به منظور پیدا کردن راه کا رمنطقی و اصولی در زمینه مسایل حر فه أی و مشکلات مورد نظر خود و افزایش مهارتهای شخصی آنان . شرکت کنندگان در کا رگاه حتی المقدور می بایست دارای مسئولیت اجرائی باشند یا در آینده نزدیک به کار اجرائی بپر دازند . کار گاه روشی است مبتنی بر حل مسئله . و برای جلب مشارکت افراد از انواع فنون بحث گروهی استفاده میکند . بر نامه ریزی آموزشی هر فعالیت جدید در طی کار گاه می بایست بر مبنای مطالبی باشد که در قبل در همان کار گاه آموزش داده شده باشد . کار گاه در طی مدت چند روز تا حد اکثر یک هفته بر گزار می شود . تمام شر کت کنندگان فعالانه د ربحث شرکت نموده و با همکاری هم بهترین راه حل را انتخاب می کنند. یکی از متداولترین روشهای مورد استفاده در کا رگاه ، بحث گروهی در باره مسایلی است که از قبل تعیین شده است . هر عضو نظریات خود را ابراز نموده و در عین حال از نظرات ، عقاید و تجربیات دیگران در باره سوالات مورد علاقه خود استفاده می کند .در کار گاه منابع و ماخذ مناسب در رابطه با موضوع کار گاه ارائه میشود . پس از پایان کار گاه توقع این است که در پیشرفت شغلی شرکت کنندگان ، حرکتی انجام شده باشد . و شرکت کنندگان در کاربرد روشهای ارائه شده ترغیب شده باشند .
هدف دقیق کار گاه ایجاد شرایطی است که در آن شرکت کنندگان در کا رگاه تصمیم بگیرند ، برنامه طرح نمایند و تغییرات لازم را به وجود آورند .
تعداد افراد شرکت کننده در کارگاه به طور معمول 10الی 15 نفر و تا حداکثر 25الی 30 نفر می باشد .
هر کا رگاه به طور عمده از سه قسمت تشکیل شده است : 1- سخنرانی ( یک ششم کل زمان کار گاه را به خود اختصاص میدهد ) 2- بحث گروهی و کار د رگروه های کوچک ( دو سوم زمان کار گاه را به خود اختصاص می دهد ) 3- جلسه ارائه کار گروه ها و مشارکت جمعی ( یک ششم زمان را به خود اختصاص میدهد . )
محدودیتهائی که در شیوه آموزشی کار گاه وجود دارد عبارت است از :
- نیاز به زمان زیادی برای شرکت کنندگان و برگزار کنندگان دارد .
- برای تعداد کمتر از ده نفر کار برد ندارد .
- به تسهیلات خاص نیاز دارد .
- امکان عدم مشارکت بعضی از افراد و فعالیت مستقل آنها در طی بر گزرای کار گاه وجود دارد .
- بر گزاری کار گاه هزینه نسبتا بالائی دارد .
قبل از برگزاری کار گاه می بایست نیاز های موجود در جامعه ، سیستم بهداشتی و یا کار کنان بهداشتی تعیین شود . انطباق موضوع کار گاه با نیاز های یاد شده باعث انگیزه بیشتر شرکت کنندگان برای یاد گیری و عملیاتی نمودن آموخته ها میشود .
اهداف آموزشی می بایست از تحلیل نیاز ها سرچشمه گرفته باشد . تعداد افرادی که قرار است آموزش ببینند ، ماهیت آموزش و کاری که فراگیران بعد از آموزش می بایست قادر به انجام آن باشند ، تعریف شود .
بهتر است کار گاه بعد از یک روز تعطیل بر گزار نشود و محل برگزاری آن از محل اقامت افراد دور باشد .
قبل از برگزاری کا رگاه می بایست نیاز های موجود د رجامعه ، سیستم بهداشتی و یا کار کنان بهداشتی تعیین شود . انطباق موضوع کار گاه با نیاز های یاد شده سبب انگیزه بیشتر شرکت کنندگان برای یاد گیری و عملیاتی نمودن ، آموخته ها میشود .
اقداماتی که قبل از برگزاری کار گاه می بایست انجام داد :
برنامه ریزی کارگاه توسط تیمی متشکل از رئیس و دبیر و مسئول اجرائی بر نامه انجام میشود 0 تصمیمات ضروری می بایست حداقل 2 ماه قبل از برگزاری کارگاه اتخاذ شده باشد 0-تیم مذکور مسئول اجرای برنامه ، طبق برنامه زمان بندی شده است 0 – و در پایان می بایست به ارزشیابی کارگاه پرداخته شود 0
تشکیل کمیته بر گزاری کار گاه تعیین موارد زیر را به عهده دارد :
- تعیین اهداف کلی ، اهداف ویژه رفتاری ،
- تعیین عنوان کار گاه ،
- تعیین نوع افراد شرکت کننده و نوع تخصص آنها ،
- طبقه بندی و گروه بندی شرکت کنندگان به گروه های کوچک ، با توجه به تخصص و تجا رب آنها
- پیش بینی و تهیه محتوی آموزشی
- تهیه سوالات پیش آزمون و پس آزمون و تکثیر آنها به تعداد شرکت کنندگان
- طرح سوالات بحث گرو هی متناسب با تخصصها و موضوع بحث ها
- تهیه فرم ارزشیابی و نظر خواهی پایان کار گاه
- تعیین محل کار گاه
- پیش بینی محل اقامت شر کت کنندگان
- تعیین زمان برگزاری کار گاه
- زمان بندی برنامه( با توجه به مدت سخنرانی ها ، استراحت ، کار گروهی – بحث عمومی – زمان جمع بندی )
- تعیین رئیس جلسه ، دبیر جلسه از میان شرکت کنندگان در هر روز
- پیش بینی ناظر یا تسهیل کننده بحث گروهی
- تهیه و ارسال بر نامه کار گاه جهت افراد شرکت کننده و سایر افراد درگیر
- تعیین انتظارات از افراد شرکت کننده ( توصیه به مطالعه متون خاص ، جمع آوری آمار یا اطلاعات خاص ... ) و ارسال شرح توقعات همراه دعوت نامه
- تهیه دعوت نامه و ارسال به موقع برای افراد شرکت کننده – تعیین زمانی برای قبول فرم در خواست
- پیش بینی و تامین هزینه کار گاه
- پیش بینی و تامین تدارکات و تجهیزات و تعیین مسئول تدارکات و تجهیزات
- نصب پلاکارد های لازم
- ارتباط با مطبوعات برای انجام مصاحبه و تهیه گزارش
- بررسی نهائی وضعیت سالن و کلاسها در دو روز قبل از بر گزاری کار گاه
اقداماتی که در زمان برگزاری کارگاه می بایست انجام شود :
- رئیس جلسه در ابتدا خوشامد می گوید و اعضا کار گاه را معرفی می نمایند . سخنرانان توسط رئیس جلسه دعوت می شوند 0برنامه اعلام میگردد 0
- هر سخنران حدود 20 تا 30 دقیقه مطالبی را ارائه میدهد و سپس اعضا در گروههای ( 5 تا 10 نفره ) در کلاس کار گروهی ، پیرامون سوالات تعیین شده ، بحث و تبادل نظر میکند 0
- پس از پایان کار گروهی در یک نشست عمومی از هر گروه یک نفر به عنوان گزارشگر ، نتایج کار گروهی خود را به جمع ارائه میدهد تا روی آن بحث و اظهار نظر کنند 0
- در هر گروه یک نفر به عنوان تسهیل کننده و هماهنگ کننده کار گروهی ( راهنما ) حضور دارد 0 این افراد از قبل تعیین شده اند 0
وظایف رئیس جلسه :
- مدیریت در جلسه از شروع سخنرانی آموزش دهندگان تا جمع بندی بحث عمومی جلسه بر عهده رئیس جلسه است 0
- از رئیس جلسه انتظار میرود : خود را عضوی مثل سایرین بداند
- دیگران را به شرکت در بحث تشویق و ترغیب کند 0
- اعضا را تشویق کند به نظرات یکدیگر احترام بگذارند0
- اعضا را به گرفتن تصمیمات جمعی هدایت کند
- به نظرات درست احترام بگذارد و باز خورد مناسب بدهد 0
- از تخصص همه افراد استفاده کند 0
- به یاد داشته باشد که هیچ عضوی در جلسه از او پایین تر نیست 0
- در صورت خارج شدن سخنران از موضوع بحث می تواند به او تذکر بدهد
وظایف دبیر جلسه :
- حفظ نظم و ترتیب بحث ها
- رعایت زمان تعیین شده برای هر فعالیت
- همکاری با رئیس جلسه در دعوت از اساتید و نمایندگان گروه ها برای ارائه نتایج کار گروهی مطابق با برنامه زمان بندی شده
- تحریر مصوبات و ابلاغ آن به اعضای جلسه و برگزار کنندگان 0
- تهیه گزارش کار گاه
مسائلی که سخنران ( آموزش دهنده ) لازم است رعایت کند :
- مدت سخنرانی نباید بیشتر از 30 دقیقه باشد0
- اهداف آموزشی را در ابتدای سخنرانی به اطلاع دیگران برساند 0
- به یاد داشته باشد پاسخ بسیاری از سوالات را میتوان در طی بحث گروهی داد0
- از مطالب جدید برای ارائه موضوع استفاده کند 0
- رئوس مطالب را به صورت جزوه در اختیار شرکت کنندگان بگذارد 0
- ایجاد انگیزه در ابتدای سخنرانی که میتواند به صورتهای زیر انجام شود 0( نمایش یک فیلم ویدیو کوتاه یا اسلاید یا تصویر در رابطه با موضوع موردبحث – بیان یک تجربه یا داستان در رابطه با موضوع مورد بحث – خواندن قطعه شعر یا قطعه ادبی که با بحث ارتباط داشته باشد 0)
نحوه انجام کار گروهی :
- اعضا در گروهای کوچک 5 تا 10 نفری در کلاسهای مجزا و محیط آموزشی با تجهیزات مورد نیاز ( میز ، صندلی ، وایت بورد و ماژیک …) قرار می گیرند 0
- اعضا خود را معرفی می کنند 0
- در گروه یک نفر به عنوان رئیس ، یک نفر به عنوان دبیر انتخاب میشود 0
- یک منشی و یک گزارشگر انتخاب میشود 0
- اهداف و زمان کار گروه توسط راهنما یا تسهیل کننده به کلیه اعضا گروه تذکر داده میشود 0
- رئیس گروه اداره جلسه و حفظ نظم و هماهنگی بحث و دبیر گروه مسئولیت تنظیم گزارشات را به عهده دارد
- یادداشت بحثها و نکات مهم بر روی تخته به عهده منشی تخته است 0
- گزارشگر ، تصمیمات اتخاذ شده در بحث گروهی را به کارگاه ارائه میدهد 0( نقطه نظرات و نتیجه گیریهای شخصی خود را دخالت نمی دهد ) در صورتی که هنگام گزارش ، جواب سوال رانداند ، میتواند از نظرات سایر اعضا گروه خود استفاده کند 0
وظیفه تسهیل کننده یا راهنما در جلسات کار گروهی :
تسهیل کننده جزو اعضای گروه نیست و اظهار نظر نمی کند ، نقش هدایت کننده و هماهنگ کننده را دارد 0 تا اعضای گروه در روند بحث گروهی راه را به خطا نروند 0 اگر اعضا به دلیل کمبود اطلاعات ، به بن بست برسند راهنما می تواند خیلی مختصر به موضوع اشاره کند و نتیجه گیری را به فراگیران محول نماید
وظیفه منشی تخته در جلسات کار گروهی :
در کار گروهی ، منشی تخته عضوی از اعضا گروه بوده در اظهار نظرها سهم مساوی دارد0و رئوس بحث ها و نکات مهم را که مورد استفاده اعضای گروه است بر روی تخته یادداشت میکند 0
وظیفه گزارشگر در جلسات کار گروهی :
گزارشگر تصمیمات اتخاذ شده در بحث گروهی را در جلسه عمومی کار گاه ارائه می کند . در ارائه گزارش نقطه نظرات شخصی خود را دخالت نمی دهد و فقط بیان کننده نظر جمع می باشد . در صورتی که هنگام ارائه گزارش پاسخ سوالی را نمی دانست ، می بایست از سایر اعضا گروه خود کمک بگیرد .
هنگام گزارش نام – شماره گروه – موضوعات مورد بحث – تصمیمات اتخاذ شده را در ترانس یادداشت نموده و گزارش می کند و در انتهای بحث ، مطالب تهیه شده در کاغذ یا طلق شفاف را جهت تهیه گزارش کار گاه به دبیر جلسه تحویل می دهد .
اقداماتی که بعد از بر گزرای کار گاه می بایست انجام شود :
- گزارش کار گاه توسط دبیر جلسه تهیه میشود .
نحوه گزارش نویس یک کار گاه آموزشی :
- مقدمه ( شرحی کوتاه در مورد دلایل منتهی به برگزاری کارگاه )
- هدف کلی کارگاه
- شرح نحوه عمل کارگاه و چگونگی انطباق شرکت کنندگان با این نحوه عمل
- نمونه ای از نتایج به دست آمده از کار گروهی
- فهرستی از مدارک مورد استفاده قرار گرفته
- نتایج ارزشیابی توسط شرکت کنندگان
- فهرست شرکت کنندگان
- ارسال نامه تشکر و گواهی شرکت در کارگاه ( حداکثر تا 15 روز بعد از پایان کارگاه ) انجام می گردد
- ارزشیابی دراز مدت ( حداقل یک سال پس از شروع کارگاه انجام میشود . این ارزشیابی توسط ابزار پرسشنامه یا مصاحبه حضوری انجام میشود . تشکیل یک جلسه یک روزه با اعضا شرکت کننده تشکیل می گردد و رضایت شرکت کنندگان از آموزشهای دریافتی بررسی می شود . آیا آنچه آموخته شده در عمل نیز کار برد داشته است ؟ چه موانعی موجب بازداشتن آنان از انجام وظایفشان میشود ؟0 تاثیر آموزش های داده شده بر سلامت جامعه چه بوده است ؟ –آیا نیاز به پیگیری آموزشی وجود دارد ؟
خلاصه آن که :
مهمترین مشخصه روش کارگاه آموزش ، شرکت فعال دعوت شدگان در بحث گروهی و تشویق افرادبه تفکر انتقادی ولی سازنده و یافتن راه هائی می باشد که نهایتا به ارائه خدمات بهداشتی در مانی مطلوب به جامعه کمک می نماید .
کارگاه محلی برای صحبت کردن نیست بلکه مکانی است برای تصمیم گیری و کار گروهی .
منابع :
/شجاعی زاده ، داود - مدل های مطالعه رفتار در آموزش سلامت – انتشارات وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی – چاپ اول 1379
/قدوسیان،احمد، قاسمی ، محمد ، سرمست حمیده – مبانی و کار برد تکنولوژی آموزشی در ارتقای سلامت – انتشارات بحر العلوم قزوین 1382
/ قاسمی ، محمد -نحوه ساز ماندهی یک کار گاه آموزشی : انشارات دانشگاه علوم پزشکی قزوین
/آموزش اثر بخش در بهداشت – واحد آموزش بهداشت معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز - 1381
/ایار- سمیر- پور اسلامی – پور اسلامی ،محمد – در باره ایدز آموزش بدهیم- گروه مدیریت برنامه های آموزش سلامت – چاپ اول – 1381
/هابلی،جان – برقراری ارتباط برای بهداشت – نرجمه سعید پارسی نیا – انشارات جوان – چاپ اول - 1372
برچسب:
،
ادامه مطلب
بازدید: