كبد چرب غير الكلي يك التهاب كبدي است كه در اثر تجمع بيش از اندازه چربي در بافت كبد ايجاد مي شود.
در اين بيماري تجمع بيش از حد چربي در كبد، گاه باعث اختلال در فعاليت طبيعي بافت كبد مي گردد كه مي تواند سير پيشرونده پيدا كند و باعث نارسايي كبد و يا سيروز كبدي گردد.
علت بيمارياگرچه علت اصلي بيماري كبد چرب مشخص نيست، ولي به نظر مي رسد اين بيماري ارتباط نزديك با برخي بيماري هاي متابوليك دارد كه از آن جمله: چاقي، افزايش كلسترول و تري گليسريد خون و ديابت را مي توان نام برد. در درمان كبد چرب، كنترل اين بيماري هاي زمينه اي بسيار موثر مي باشد.
گفته مي شود مصرف زياد انرژي باعث خواهد شد كبد نتواند سوخت و ساز طبيعي را انجام دهد و در نتيجه انرژي اضافي به صورت چربي در كبد ذخيره شود.
اين بيماري اغلب افراد را در سنين ميانسالي مبتلا مي كند. اكثر بيماران از افزايش وزن و چاقي به ويژه چاقي شكمي رنج مي برند. همچنين مي توانند دچار افزايش چربي هاي خون بوده و يا از مبتلايان به ديابت باشند.
از آنجا كه در سال هاي اخير شيوع چاقي و بيماري هاي متابوليك در جوانان افزايش قابل توجهي يافته است، جواناني كه با چاقي و بيماري كبد چرب به پزشك مراجعه مي نمايند، كم نيستند. البته بايد ذكر كرد بيماراني هستند كه بدون داشتن هيچ كدام از عوامل خطر ذكر شده و بدون هيچ دليل شناخته شده اي، مبتلا به كبد چرب مي گردند.
افزايش چربي در بدن كه معمولا با چاقي شكمي همراه است، به همراه افزايش چربي هاي خون و افزايش فشار خون، همه از علائم مجموعه اي از اختلالات تحت نام "سندرم متابوليك" هستند كه اين سندرم دقيقا وابسته به مقاومت انسولين مي باشد.
عوامل تاثير گذار در اختلالات كبديعلاوه بر افزايش چربي در بافت كبد كه بر روي فعاليت طبيعي كبد تاثير مي گذارد، عوامل ديگري نيز بر عملكرد طبيعي سلول هاي كبدي تاثيرگذارند، از آن جمله:
- مقاومت به انسولين: بدين معنا كه بدن نمي تواند قند را به طور طبيعي مورد استفاده قرار دهد. به طور طبيعي لوزالمعده پس از خوردن مواد قندي، با ترشح هورمون انسولين سعي مي نمايد كه قند اضافي موجود در خون را به سلول هاي عضلاني و كبد وارد نمايد. در وضعيت مقاومت به انسولين، حساسيت گيرنده هاي سلولي انسولين كاهش مي يابد، در نتيجه بدن براي ثابت نگه داشتن سطح قند خون نياز به ترشح انسولين بيشتري خواهد داشت. در صورت ادامه ي اين روند، در نهايت ميزان قند خون افزايش يافته و فرد مبتلا به ديابت مي گردد.
- تغيير در روند توليد چربي در بافت كبد و نحوه عملكرد كبد در برابر چربي هايي كه از روده به كبد منتقل مي شوند.
- عمل هاي جراحي كه مسير معده ، يا روده و يا هر دو را كوچك مي نمايند، از قبيل عمل جراحي باي پس روده.
- استفاده طولاني مدت از لوله هاي روده اي براي تغذيه كه معمولا پس از عمل جراحي استفاده مي شوند.
- استفاده از برخي داروها از قبيل: آميودارون (داروي قلبي)، كورتون، استروژن هاي صنعتي و بعضي از داروهاي كنترل سرطان.
علائم و شيوع بيمارياز آنجا كه اين بيماري سير پيشرونده دارد مي تواند در مراحل اوليه بدون علامت باشد تا زماني كه تاثيرات منفي بر عملكرد كبد ايجاد نمايد. در آن زمان علائمي از قبيل احساس ضعف، خستگي و كاهش وزن بروز مي كنند.
از آنجا كه سير اين بيماري مزمن است، شايد سال ها طول بكشد تا منجر به ايجاد سيروز كبدي (جايگزيني سلول هاي كبدي با سلول هاي فيبروز) و در نهايت نارسايي كبد گردد.
در نقطه مقابل، در موارد نادري به دليل ناشناخته، سير بيماري متوقف و يا حتي به حالت طبيعي باز مي گردد، بدون آنكه درمان مشخصي انجام گرفته باشد.
بين 10 تا 30 درصد بزرگسالان در كشورهاي پيشرفته مبتلا به اين بيماري هستند كه معمولا شامل افراد چاق در سنين ميانسالي است.
با توجه به شيوه زندگي اعم از نوع تغذيه و فعاليت بدني، شيوع اين بيماري در كشورهاي در حال توسعه به ويژه در جامعه شهري افزايش چشمگيري داشته است.
شيوع بيماري كبد چرب با افزايش سن، سير صعودي مي يابد. شيوع اين بيماري در آقايان دو برابر خانم ها مي باشد كه با افزايش سن، ميزان شيوع در خانم ها به آقايان نزديك مي شود، به ويژه پس از يائسگي، شيوع بيماري كبد چرب در خانم ها سير فزاينده اي دارد.
تشخيص و درمان كبد چربمانند هر بيماري ديگر، معمولا با گرفتن شرح حال از بيمار و معاينه وي شروع مي گردد.
اگرچه در خيلي از موارد، علائم قابل توجهي در اين بيماري وجود ندارد و با مشاهده ي بالا بودن آنزيم هاي كبدي و نيز تصاوير سونوگرافي، سيتي اسكن و MRI تشخيص اين بيماري معين مي گردد.
از بيوپسي كبد براي تشخيص ميزان صدمه به بافت كبدي در بعضي از موارد استفاده مي گردد.
درماناگرچه درمان اختصاصي براي كبد چرب وجود ندارد، ولي شما با كنترل بيماري هاي زمينه اي از قبيل كاهش وزن، چربي هاي خون، ديابت و يا قطع نمودن داروهاي مسبب (قطعا با نظر پزشك معالج نه به طورخودسرانه) مي توانيد از پيشرفت اين بيماري جلوگيري نماييد و در خيلي از موارد سير معكوس را طي نماييد كه منجر به درمان اين بيماري گردد.
از مصرف الكل كه عملكرد طبيعي كبد را دچار اختلال مي نمايد، جدا بايد پرهيز نماييد.
نكات درماني كليديشما مي توانيد زير نظر متخصصين تغذيه و گوارش، سير بيماري كبد چرب را محدود و كنترل نماييد. براي كنترل كبد چرب توجه به نكات ذيل اهميت كليدي دارد:
* كم كردن وزن: از آنجا كه اكثر بيماران مبتلا به كبد چرب غير الكلي چاق هستند، كاهش وزن در كنترل اين بيماري نقش مهمي دارد. براي كاهش وزن، انتخاب رژيم غذايي نيز بايد به درستي صورت پذيرد، زيرا كاهش وزن سريع با رژيم هاي برق آسا خود مي تواند سير بيماري را بدتر نمايد.
خيلي از بيماران چاق كه به تازگي متوجه كبد چرب خود شده اند، به دليل ترس از عوارض اين بيماري، به رژيم هاي غذايي سخت روي مي آورند كه اين بيماري را ريشه كن نمايند، ولي علاوه بر ابتلا به عوارض اين نوع رژيم ها، گاه سير كبد چرب را نيز بدتر مي نمايند.
لذا انتخاب منطقي رژيم غذايي كاهش وزن زير نظر متخصص تغذيه و با كاهش وزن نيم تا يك كيلوگرم در هفته توصيه مي گردد. اگر شما از افزايش وزن زيادي رنج مي بريد، جالب است بدانيد كه با كاهش وزن مختصر در حدود 10 درصد از وزن اوليه نيز در خيلي از موارد سير بيماري را مي توانيد كنترل نماييد.
* انتخاب رژيم غذايي سالم : رژيم غذايي پر كربوهيدرات كه حاوي ميزان قابل توجهي سبزي و ميوه و مواد غذايي پرفيبر باشد، معمولا بهترين انتخاب براي افراد مبتلا به كبد چرب است. كاهش چربي مصرفي، به ويژه چربي هاي اشباع شده و جايگزيني آنها با چربي هاي غير اشباع كه در روغن زيتون و ماهي وجود دارند، توصيه مي گردد. استفاده از نان و غلات سبوس دار بايد جدي گرفته شود. در نهايت تعيين مقدار مورد نياز درشت مغذي ها اعم از پروتئين، چربي و كربوهيدرات بر اساس شرايط افراد بايد تنظيم گردد.
* انجام ورزش و فعاليت بدني منظم: چاقي به ويژه چاقي شكمي نقش مهمي در افزايش خطر ابتلا به كبد چرب دارد. بر همين اساس، داشتن پياده روي منظم به ميزان حداقل 30 تا 60 دقيقه در روز توصيه مي شود. اگر شما وقت رفتن به باشگاه ورزشي را نداريد، پياده روي در مسير كار يا پارك را مي توانيد جايگزين نماييد.
* كنترل بيماري هاي زمينه اي متابوليك: كنترل ديابت و چربي هاي خون در بيماران مبتلا به كبد چرب ، نقش كمك كننده اي در بهبود اين بيماري دارد. همانطور كه مي دانيد از اصول مهم كنترل بيماري هاي متابوليك، رعايت رژيم غذايي و ورزش منظم مي باشد.
* محافظت كبد از عوامل خطر: از عواملي كه بر روي فعاليت طبيعي كبد اثر سوء دارند، بايد پرهيز نماييد. از مهم ترين اين عوامل، مصرف الكل و نيز بعضي داروها مي باشد. لذا در هنگام مراجعه به پزشك، به او بگوييد كه مبتلا به كبد چرب مي باشيد كه در تجويز دارو به آن توجه نمايد.
پيشگيريبراي جلوگيري از بروز بيماري كبد چرب، سه نكته اساسي ذيل را فراموش نكنيد:
* رژيم غذايي سالم: شما بايد رژيم غذايي سالمي را با مصرف بالاي ميوه، سبزي، غلات سبوس دار و چربي هاي مفيد براي خود انتخاب كنيد.
* جلوگيري از افزايش وزن به ويژه چاقي شكمي: داشتن رژيم غذايي سالم به همراه فعاليت بدني، به حفظ وزن سالم كمك مي نمايد. در صورت چاق بودن، از همين امروز براي كاهش وزن خود اقدام نماييد.
* هنگام استفاده از داروها كاملا مراقب باشيد و از مصرف الكل جدا پرهيز نماييد.
برچسب:
،
ادامه مطلب
بازدید:
