كم كاري تيروئيد چيست؟

هيپو تيروئيدي يا كم كاري تيروئيد (غدد تيروئيد كم فعال) زماني اتفاق مي افتد كه غده تيروئيد ميزان هورمون تيروئيد كمتر از حد طبيعي توليد كند. نتيجه اين اتفاق كاهش بسياري از فعاليتهاي بدن است. گرچه كم كاري تيروئيد مي تواند موقتي باشد، ولي معمولاً يك وضعيت دائمي است. برخي مطالعات نشان مي دهند كه 10 درصد زنان و 3 درصد مردان كم كاري تيروئيد دارند.

نشانه هاي هيپوتيروئيدي چيست؟

در مراحل ابتدايي ممكن است علائم كمي بروز كند چرا كه بدن توانايي جبران نسبي غده تيروئيد از كار افتاده را با افزايش تحريك آن دارد. اين مسئله بسيار شبيه فشار دادن پدال گاز براي حركت با سرعت قبلي در وقتي كه ماشين از تپه بالا مي رود است. به هرحال به دليل آنكه توليد هورمون تيروئيد كاهش يافته و متابوليسم بدن كند شده است نشانه هاي مختلفي مي تواند بروز كند.

- خستگي فراگير

- خواب آلودگي

- فراموشكاري

- مشكلات يادگيري

- ناخن و موي خشك و شكننده

- پوست خشك و خارش دار

- صورت پف آلود

- يبوست

- ناراحتي عضلات

- اضافه وزن و احتباس ادراري

- جريان قاعديگي سنگين يا غير طبيعي

- افزايش فراواني سقط

- افزايش حساسيت به داروها

علل هيپو تيروئيدي چيست؟

هيپوتيروئيدي خود ايمني

دستگاه ايمني بدن مي تواند واكنشي در غده تيروئيد ايجاد كند كه باعث كم كاري تيروئيد مي شود و اكثر اوقات باعث گواتر مي گردد (بزرگي تيروئيد). ديگر بيماريهاي خود ايمني ممكن است همراه با اين اختلال بوده و ساير اعضاي خانواده نيز دچار اين حالت باشند.

درمان با يد راديو اكتيو

هيپو تيروئيدي به ميزان زيادي پس از استفاده از يد راديواكتيو به عنوان يك هدف درماني برنامه ريزي شده براي پر كاري تيروئيد اتفاق مي افتد.

شروع خودبخودي

ممكن است بدون علت واضحي توليد هورمون تيروئيد كاهش پيدا كند.

جراحي تيروئيد

هيپوتيروئيدي مي تواند به علت جراحي بر روي غده تيروئيد بخصوص زماني كه بيشتر غده برداشته مي شود اتفاق بيفتد.

داروها

ليتيوم، دوز بالاي يد، و آميودارون مي توانند باعث هيپو تيروئيدي شوند.

التهاب تيروئيدي تحت حاد

التهاب دردناك تيروئيد كه علت آن نامشخص است مي تواند پس از يك دوره بيش فعالي (هيپر تيروئيدي) باعث هيپوتيروئيدي شود. گرچه هيپوتيروئيدي معمولاً موقتي است ولي در درصد كمي از موارد مي تواند دائمي شود.

التهاب تيروئيد پس از زايمان

مدت كوتاهي پس از زايمان ممكن است تيروئيد وارد يك دوره هيپرتيروئيدي و به دنبال آن هيپو تيروئيدي شود و اكثراً پس از آن به عملكرد طبيعي خود باز مي گردد.

وضعيت هاي مادرزادي

نوزاد ممكن است با ميزان ناكافي بافت تيروئيد يا نقص آنزيمي كه اجازه توليد طبيعي هورمون تيروئيد را نمي دهد متولد شود. اگر اين وضعيت به سرعت درمان نشود ممكن است عقب ماندگي رشد جسمي يا آسيب ذهني (كرتينيسم) اتفاق بيفتد.

هيپوتيروئيدي هيپوفيزي

 هر بيماري تخريب كننده غده هيپوفيز مي تواند باعث آسيب رسيدن به سلول هايي شود كه هورمون تحريك كننده تيروئيد ترشح ميكنند.  اين هورمون، تيروئيد را تحريك به توليد ميزان طبيعي هورمون تيروئيد مي كند. اين يك علت بسيار نادر هيپوتيروئيدي است.

هيپوتيروئيدي چگونه تشخيص داده مي شود؟

نشانه هاي مشخص كننده و علائم فيزيكي كه مي توانند به وسيله يك پزشك تشخيص داده شوند مي توانند نشانه اي از هيپوتيروئيدي باشند. اما به هر حال اين وضعيت مي تواند بسيار كند پيش برود تا جايي كه بسياري از بيماران متوجه نمي شوند كه بدنشان تغيير كرده است و بنابراين انجام تستهاي آزمايشگاهي به شدت براي تأييد تشخيص و تعيين علت هيپوتيروئيدي اهميت دارد.

آزمايش هورمون تحريك كننده تيروئيد (TSH)

سطح افزايش يافته هورمون TSH در خون تقريباً يك نشانگر دقيق از هيپو تيروئيدي اوليه (غير هيپوفيزي). توليد اين هورمون هيپوفيزي زماني كه توليد هورمون غده تيروئيد حتي به ميزان جزيي كم شده باشد افزايش مي يابد.

ساير آزمايشات

T4 آزاد (تيروكسين) هورمون تيروئيد فعال در خون. بسيار مهم است كه به خاطر داشته باشيد كه در خون افراد طبيعي دامنه اي از هورمون T4  درست مثل دامنه قد و وزن وجود دارد كه محدوده طبيعي تلقي مي شود و مقدار هورمون تيروئيد براي جمعيت عمومي امكان دارد كه براي يك فرد خاص مناسب نباشد.

پادتن هاي ضد تيروئيد – احتمال وجود التهاب تيروئيد خود ايمني را كه مي تواند عامل هيپوتيروئيدي باشد نشان مي دهند.

يك پزشك عمومي مي تواند تشخيص هيپوتيروئيدي را بگذارد اما غالباً به كمك يك متخصص غدد، پزشكي كه در بيماريهاي تيروئيد تخصص دارد، نياز مي شود.

هيپوتيروئيدي چگونه درمان مي شود؟

هيپوتيروئيدي با يك درمان تك دوز روزانه لووتيروكسين كه به صورت قرص داده مي شود درمان
مي گردد. يك پزشك با تجربه مي تواند دوز و شكل صحيح را براي بازگشت تيروئيد به وضعيت طبيعي تجويز نمايد. در بيماران مسني كه بيماريهاي زمينه اي ماند بيماري قلبي دارند معمولاً دوز پايين دارو شروع مي شود در حاليكه در بيماران جوان و سالم دوز كامل درماني به يكباره جايگزين مي شود. هورمون تيروئيد در بدن بسيار كند عمل مي كندو بنابراين چند ماه پس از شروع درمان طول مي كشد تا درعلايم بهبودي مشاهده  شود.

از آنجا كه بسياري از موارد هيپوتيروئيدي، دائمي و اغلب پيشرونده هستند ضروري است كه درمان اين وضعيت در طول زندگي فرد ادامه پيدا كند. اندازه گيري دوره اي سطح TSH  و وضعيت باليني براي اطمينان از اينكه دوز مناسب تجويز شده است ضروري است چرا كه ممكن است نياز به تعديل دوزهاي درماني در زمانهاي مختلف وجود داشته باشد. تعديل مطلوب براي هورمون تيروئيد حياتي است چرا كه بدن بسيار حساس به تغييرات حتي جزيي هورمون تيروئيد است. قرصها در 10 قدرت مختلف توليد مي شوند و ضروري است كه آنها را در هر روز به طور ثابتي دريافت نمود.

دوزي از هورمون تيرويي كه كم باشد ممكن است نتواند از بزرگ شدن غده پيشگيري كند و باعث پايدار ماندن نشانه ها همراه با افزايش سطح كلسترول خون شود كه به نوبه خود مي تواند خطر تصلب شرايين و بيماري قلبي را افزايش دهد. دوزي از هورمون تيرويي كه خيلي زياد باشد مي تواند باعث بروز نشانه هاي هيپر تيروئيدي شود و بار اضافي بر روي قلب ايجاد كرده و منجر به افزايش خطر بروز پوكي استخوان گردد. 

بسيار مهم است كه دوز دارو در زناني كه تصميم به باردار شدن دارند به خوبي تنظيم شود چرا كه هيپوتيروئيدي مي تواند بر رشد و نمو جنين تأثير بگذارد. غالباً در طي حاملگي جايگزيني هورمون تيروئيد تغيير ميكند و بنابراين مراقبت بيشتري لازم است. داروها و مكملهاي مختلفي (خصوصاً آهن) مي توانند مشخصاً بر جذب هورمون تيروئيد تآثير بگذارند و بنابراين سطح هورمون نياز به مراقبتهاي بيشتري در طي بيماري يا تغيير داروها دارد.

هورمون تيروئيد براي كاركرد و نمو طبيعي مغز در جنين و نوزاد حياتي است و شيرخوارني كه به درمان جايگزين با هورمون تيروئيد نياز دارند نبايد با محلولهاي مايع در بازار درمان شوند، چرا كه هورمون فعال ممكن است پس از حل شدن خراب شود و نوزاد هورمون تيروئيد كافي دريافت نكند. به جاي آن شيرخواري كه هيپوتيروئيدي دارد بايد به وسيله شكستن قرص به اندازه صحيح و سپس حل نمودن آن در يك قاشق چايخوري مايع درمان شود. مديريت مناسب در درمان هيپوتيروئيدي نياز به مراقبت پيوسته توسط يك پزشك مجرب دارد.
منبع:http://www.bpums.ac.ir

برچسب: ،
ادامه مطلب

عرق از عوارض طبيعي بلوغ، قاعدگي، يائسگي، و ديگر تغييرات هورموني است. ورزش جسماني، غذاهاي تند و پرادويه، و مصرف الكل و كشيدن سيگار از علل ديگر حمله عرق كردن هستند.
از طرف ديگر، عرق زياد مي‌تواند ناشي از وجود يك عفونت، از يك سرما‌خوردگي ساده تا عفونت‌هاي شديد، با تب مداوم يا متناوب باشد. بدن با عرق كردن گرماي تب را خنثي مي‌كند.
از ديگر بيماري‌هائي كه عرق زياد ايجاد مي‌كنند بيماري هوجكين، سل، پركاري تيروئيد، بيماري قلبي، سرطان، سينه پهلو، مالاريا، و بيماري‌هاي كبدي و كليوي را مي‌توان نام برد.

- درمان عرق كردن
لباس كم بپوشيد. لباس سبك، شل بافت، و ساخته شدن از مواد طبيعي مثل نخ بپوشيد تا عرق را جذب و تبخير كنند. پارچه‌هاي ساخته شده از مواد مصنوعي مثل ابريشم مصنوعي، نايلن، و پوليستر عرق را جذب نكرده و ايجاد تهويه نمي‌كنند.
ضد عرق مصرف كنيد. دقت كنيد! مواد ضدبو ضد عرق نيستند، ولي ممكن است محتوي آن نيز باشند. مؤثرترين نوع اينها داراي كلريدرات آلومينيم يا نمك‌هاي ديگر آلومينيم هستند كه مجاري عرق را مسدود مي‌كنند. اين افشانه را به هر جاي بدن مي‌توان زد: دست، پا، تن، و حتي پيشاني. انواع قوي‌تر ضد عرق‌ها غلظت بيشتري از نمك آلومينيم دارند كه فقط با تجويز پزشك فروخته مي‌شوند.
بماليد، نپاشيد. انواع ماليدني ضدعرق‌ها بهتر از انواع افشانه‌اي آنها روي پوست را مي‌پوشانند. قبل استفاده خود را خوب خشك كنيد، چون وجود رطوبت روي بدن ضدعرق را رقيق كرده و اثر آن را كم مي‌كند. اگر از محلول ضدعرق استفاده مي‌كنيد، قبل از مصرف آن را تكان دهيد، چون ماده مؤثر آن ته‌نشين مي‌شود.
مجاري عرق را ببنديد. اخيراً روشي با استفاده از جريان ضعيف الكتريكي براي انقباض مجاري عرق و كنترل كردن مقدار آن ابداع شده است. دستگاه انجام اين كار با دستور پزشك فروخته مي‌شود و بسيار گران است.
الكل بماليد. ماليدن كمي الكل به ناحيه پر عرق بدن چند ساعت مجاري آنها را منقبض مي‌كند. اين كار فقط گاه‌گاهي بايد انجام شود، چون ماليدن زياد الكل پوست را خشك كرده و موجب تحريك آن مي‌شود.

پودر بزنيد. در برخي افراد، زدن كمي پودر بچه يا نشاسته ذرت كافي است. اين كار از توليد عرق جلوگيري نمي‌كند، ولي عرق را جذب كرده و بدن را خشك مي‌كند.
خود را خيس كنيد. فرو رفتن در آب خنك به مدت ۳۰ دقيقه روزنه‌هاي عرق را به مدت سه ساعت تنگ كرده و مانع تعرق زياد و خيس شدن لباس مي‌گردد.
غذاهاي تند نخوريد. يكي از علل عرق كردن در بعداز ظهر خوردن غذاهاي پر ادويه و سس‌هاي تند همراه با ناهار است. عادت خود را به خوردن اين‌گونه مواد تغيير دهيد. سعي كنيد غذاهائي را كه باعث عرق‌كردنتان مي‌شود بيابد و كمتر بخوريد.
از سيگار و الكل دوري كنيد. مصرف الكل باعث گشاد شدن رگ‌هاي خوني پوست گرديده و دماي بدن را بالا مي‌برد. سيگار هم آدرنالين خون را زياد مي‌كند. هر دو اين موارد باعث بالا رفتن ميزان تعريق بدن مي‌شوند.
جراحي كنيد. اگر با رعايت موارد بالا هنوز هم زياد عرق مي‌كنيد، پزشك ممكن است سه روش جراحي را پيشنهاد كند. اول، قطع كردن اعصاب منتهي به غدد عرق، دوم، برداشتن خود غدد عرق، و سوم، بيرون كشيدن غدد عرق با استفاده از يك لوله مكش. هر سه اين روش‌ها خطراتي مثل آسيب‌ديدن اعصاب دارند و در بسياري موارد، ظرف دو سال تأثير آنها از بين مي‌رود. 

چه وقت به پزشك مراجعه كنيم؟
ـ عرق كردن به حدي است كه لباس و كفش را خيس مي‌كند يا از صورت مي‌چكد، حتي وقتي هواي اتاق خنك است.
ـ عرق كردن مانع انجام فعاليت‌هاي روزمره مي‌شود.
ـ به‌طور مداوم يا مكرر تب، سرگيجه، يا نبض تند وجود دارد.
ـ عرق بلورهاي رنگي روي پوست تشكيل مي‌دهد يا تحرك پوستي ايجاد مي‌كند.
عرق شبانه
 
- چه وقت به پزشك مراجعه كنيم؟
ـ با اينكه اتاق خنك است شب عرق مي‌كنيد، مخصوصاً به صورت دوره‌اي و نامنظم.
ـ عرق شبانه با تب، خستگي، ناراحتي، يا درد بدن همراه است
ـ گرفتاريهاي خواب، مثل راه رفتن در خواب، كابوس ديدن، بي‌نفسي، يا بي‌خوابي هم وجود دارد.

- عرق شبانه نشانه چيست؟
براي يك خواب خوش شبانه به رختخواب مي‌رويد. اما به جاي غرق در دريائي از آرامش، خود را غرق در درياي كوچكي از عرق مي‌يابيد.
اگر گرفتار عرق شبانه مي‌شويد، آن را زياد بزرگ نكنيد. كمي عرق كردن در شب مي‌تواند تمام لباس خواب و ملافه‌هايتان را خيس كند.
خوشبختانه اين نوع عرق كردن بسيار نادر است. عرق‌هاي شبانه معمولاً ناشي از چيزهاي ساده‌اي مثل گرم بودن اتاق، پتوي گرم، خواب ديدن، يا خوردن چيز خاصي است. عرق كردن شبانه زنان در هنگام شروع يائسگي هم چيزي طبيعي است و اگر در طي روز زياد عرق مي‌كنيد، تمايل بدن به عرق كردن به شب هم ممكن است بكشد.
هيجانات و تنش‌هاي رواني هم باعث عرق مي‌شوند كه ممكن است در شب هم روي دهد. ديدن كابوس، راه رفتن در خواب، و بي‌نفسي (آپنه) شبانه هم مي‌توانند باعث عرق شوند.
تكرار عرق كردن در شب معمولاً تلاش بدن براي مقابله با تب است. اين تب ممكن است ناشي از يك عفونت خفيف، آنفلونزا، يا سرماخوردگي باشد.
برخي گرفتاري‌هاي شديدتر هم ممكن است باعث عرق شبانه شوند. از جمله، سل، التهاب كبد، اختلالات دستگاه ايمني بدن، بيماري‌هاي تيروئيد، سرطان خون، سكته مغزي، بيماري‌هاي روده، و بيماري‌هاي قلبي.
- درمان عرق شبانه
تكرار عرق شبانه چيز غير عادي است و خودتان نمي‌توانيد آن را درمان كنيد. درمان بايد زير نظر پزشك انجام گيرد. شما هم مي‌توانيد در كم كردن عرق كمك كنيد.
دماي اتاق را كم كنيد. اولين چيزي كه به ذهن مي‌رسد اين است كه اتاق بيش از حد گرم است. بسياري افراد فقط با يك پتوي نازك و دماي ۲۰ درجه سانتي‌گراد خواب راحتي مي‌كنند. اگر مي‌توانيد با پنكه يا دستگاه تهويه مركزي كمي اتاق را خنك كنيد.
جلو عرق را بگيريد. براي كساني كه طبق عادت عرق كردن روزانه شب هم عرق مي‌كنند، همان روش‌هاي معمول جلوگيري از عرق، مثل افشانه يا پودر ضد عرق عرق يا ماليدن الكل، مفيد است.
آب زياد بخوريد. هر وقت عرق مي‌كنيد، بايد آب از دست رفته بدن را جبران كنيد. خوردن ۱۲ ليوان آب در روز (۴ ليوان بيشتر از ميزان معمول) در دماي عادي اتاق گرماي مركزي بدن را بدون وارد آمدن شوك كاهش مي‌دهد. موقع رفتن به رختخواب هم يك ليوان آب بخوريد. دوش گرفتن با آب خنك (نه سرد) هم دماي بدن را پائين مي‌آورد.
استروژن بخوريد. نيمي از زنان يائسه به علت پائين آمدن مقدار استروژن بدن آنها دچار عرق شبانه مي‌شوند. پزشك براي اين افراد استروژن و داروهاي ديگر تجويز مي‌كند. اگر در شروع دوره يائسگي هستيد، از پزشك خود در اين مورد سئوال كنيد. (براي اطلاعات بيشتر در اين زمينه به بخش گرگرفتگي مراجعه كنيد.)
آسپيرين بخوريد. دماي بدنتان را كنترل كنيد. اگر تب داريد، خوردن آسپيرين يا استامينوفن در روز يا پيش از خواب آن را پائين مي‌آورد و اين كار را با عرق كردن انجام مي‌دهد. گاهي همين عرق ممكن است عفونت را از بدن خارج كند.
ورزش شبانه نكنيد. قبل از رفتن به رختخواب كار بدني زياد انجام ندهيد. اين كار دماي مركزي بدن را بالا برده و مي‌تواند باعث عرق كردن در نيمه شب شود. در شب حمام و دوش آب داغ هم نگيريد.
شام كم بخوريد. يا شكم پر به رختخواب نرويد. شام دير وقت تمام شب در معده باقي مي‌ماند و باعث ناراحتي و عرق كردن مي‌شود. غذاهاي پر ادويه و نوشيدني‌هاي تند هم ايجاد عرق شبانه مي‌كنند.
چيزهاي محرك نخوريد. مصرف الكل، قهوه و سيگار ضربان قلب، فشار خون، دماي بدن، و سطح آدرنالين خون را بالا برده و اگر باعث عرق شبانه هم نشود، ناراحتي‌هاي ديگر را به دنبال دارد.
وضع خود را بررسي كنيد. اگر علت عرق كردن شبانه خود را نمي‌دانيد، سعي كنيد با يادداشت كردن همه چيز آن را بيابيد. قبل از خواب به همه عوامل، مثل دماي اتاق يا لباسي كه پوشيده‌ايد، توجه كنيد. وقتي هم بر مي‌خيزيد هر چه را كه در طول شب روي داد و به ياد مي‌آوريد، انچه را كه احساس مي‌كنيد، و وضعيت رختخواب يادداشت كنيد. فعاليت‌هاي روزانه، غذاهاي خورده شده، و تنش‌هاي رواني را هم فراموش نكنيد. اين نمودار راهنماي خوبي براي پزشك در تشخيص علت عرق شبانه خواهد بود. 

عرق سرد
 
- چه وقت به پزشك مراجعه كنيم؟
ـ هر شب دچار عرق سرد مي‌شويد.
ـ فكر مي‌كنيد اضطراب علت عرق سرد است.
ـ بيماري كم‌خوني داسي شكل يا بيماري گرفتار‌كننده دستگاه ايمني وجود دارد.
ـ اگر عرق سرد همراه با قرار گرفتن زياد در معرض آفتاب است، اين را يك حالت اورژانس بدانيد.
- عرق سرد نشانه چيست؟
خيس از عرق در رختخواب مي‌لرزيد، احساس سرما مي‌كنيد، و احتمالاً وضعيت غم‌انگيزي داريد.
به احتمال زياد، ويروسي مانند آنفلونزا يا مونونوكلئوز شما را به اين روز درآورده است. عفونت‌هاي جدي‌تر مثل سل يا ايدز هم ممكن است عرق سرد ايجاد كنند.
اما احتمال دارد كه عرق سرد به‌خاطر اينها نباشد و فقط در اثر فشار زياد رواني يا اضطراب گرفتار اين عرق شده باشيد.
غير از هيجانات زياد، درد شديد ـ مثل سردرد ميگرني ـ هم مي‌تواند ايجاد عرق سرد كند. آدرنالين ترشح شده در اثر يك موج درد غدد عرق را باز كرده و رگ‌‌هاي خوني پوست را منقبض مي‌كند و به اين ترتيب باعث عرق سرد مي‌گردد.
آدرنالين تنها هورمن باعث عرق سرد نيست. استروژن، و فقدان آن، هم در ايجاد عرق سرد نقش دارد. اگر زني نزديك به دوران يائسگي هستيد، ممكن است با گرگرفتگي به خواب برويد و غرق در عرق سرد ناشي از آن بيدار شويد. در واقع عرق سرد شبانه در برخي زنان تنها علامت شروع يائسگي است.
هورمون انسولين هم ممكن است باعث عرق سرد شود. اگر مبتلا به ديابت (كمبود ترشح انسولين) هستيد، عرق سرد را هنگامي كه قند خون پائين مي‌افتد احساس كرده‌‌ايد.
بالاخره، عرق سرد گاهي علامت يك فوريت پزشكي است. ممكن است نشانه‌ گرفتاري شديد قلب يا عروق باشد كه احتمالاً قبل از آن درد قفسه سينه داشته‌ايد. (در موارد نادر، عرق سرد اولين علامت حمله قلبي است) عرق سرد گاهي نشاندهنده كاهش فشار خون ناشي از شوك كمبود خون، شايد در اثر خونريزي داخلي يا پاره شدن يك رگ، است.

- درمان عرق سرد
چون عرق سرد اغلب ناشي از گرفتاري‌هاي ديگر است، نيازي به درمان جداگانه ندارد. با درمان علت اصلي، عرق سرد نيز برطرف مي‌شود.
آزمايش كنيد. اگر پزشك شما تشخيص دهد كه عفونت علت عرق سرد شماست، آزمايش‌هاي پزشكي عامل عفوني را مشخص خواهد كرد و پزشك با تجويز آنتي‌بيوتيك مناسب آن را از بين مي‌برد.
اگر تشخيص بيماري مونونوكلئوز داده شد، مايعات زياد بنوشيد، غذاي متناسب بخوريد، و خود را خسته نكنيد. همچنين در طي درمان از ورزش‌هاي تماسي بپرهيزيد، چون ممكن است كبد يا طحال متورم پاره شود.
آرامش داشته باشيد. اگر فكر مي‌كنيد عرق سرد شما ناشي از اضطراب است، در مراجعه به پزشك درنگ نكنيد. (به بخش اضطراب مراجعه كنيد.)
سردرد ميگرني را آرام كنيد. اگر مسكن‌هاي بدون نسخه مثل آسپيرين، استامينوفن، يا ايبوپروفن درد را تسكين نمي‌دهند، پزشك داروهاي ديگري براي تسكين سر درد ميگرن و جلوگيري از حملات آن تجويز مي‌كند.
استروژن بدن را تنظيم كنيد. اگر فكر مي‌كنيد يائسگي علت عرق سرد شماست، از پزشك خود راه درمان مناسب آن را بخواهيد. او ممكن است راه هورمون درماني را توصيه كند.

برچسب: ،
ادامه مطلب

گرفتگي‌ها و دردهاي ناحيه سرشانه و دست‌ها يكي از دردسرهايي است كه شايد شما هم تا كنون با آن مواجه شده باشيد. دردهايي كه تا سر انگشتان دست كشيده شده و حتي باعث بي‌حسي اين مناطق مي‌شود. اين علائم معمولا بر اثر انجام مكرر كاري ايجاد مي‌شود كه روي آن ناحيه فشار مداوم وارد مي‌كند. معمولا به اين‌ گونه علائمي كه در اين نقطه از بدن بروز مي‌كند، سندروم خروجي صدري (TOS) گفته مي‌شود.

در سندروم خروجي صدري (TOS)، عروق خوني و اعصاب در قسمت فوقاني دنده اول و پشت ترقوه تحت فشار قرار مي‌گيرند. در واقع علائم اين اختلال بر اثر تراكم اعصاب يا عروق خوني و يا هر دو، به دليل محل خروج نامناسب آن ناحيه (خروجي صدري) كه ميان پايه گردن و زير بغل قرار دارد، ايجاد مي‌شوند. اين سندروم روي شبكه عصبي (اعصابي كه از گردن وارد بازو مي‌شوند) تأثير مي‌گذارد. خروجي صدري با ماهيچه، استخوان و ساير بافت‌ها احاطه شده است. هر وضعيتي كه منجر به توسعه يا حركت بافت‌هاي خود خروجي صدري يا بافت‌هاي اطراف شود، مي‌تواند به سندروم خروجي صدري منتهي گردد.

اين وضعيت‌ها مي‌تواند شامل توسعه بافت عضلاني (به طور مثال از وزنه ‌برداري ايجاد مي‌شود)، جراحت‌ها، وجود يك دنده اضافه از سمت گردن در زمان تولد (دنده گردني)، اضافه وزن و تومورهاي قسمت بالايي ريه (نادر هستند) باشد. سندروم خروجي صدري مي‌تواند باعث درد در شانه‌ها و گردن و بي حسي انگشتان شود.

از شايع ترين دلايل بروز اين سندروم مي‌توان به صدمه جسمي ناشي از حادثه رانندگي و آسيب‌هاي مكرر كه هنگام كار يا فعاليت‌هاي ورزشي اتفاق مي‌افتد، اشاره كرد. حتي آسيبي در گذشته مي‌تواند در زمان حال منجر به بروز سندروم خروجي صدري شود و گاهي نيز پزشكان قادر به تشخيص دليل اصلي آن نيستند.

به طور كلي سندروم خروجي صدري، به سه گروه تقسيم‌ بندي مي‌شوند:

سندروم خروجي صدري عصبي: اين سندروم با تراكم شبكه عصبي بازويي مشخص مي‌شود. شبكه عصبي بازويي، شبكه‌اي از اعصاب است كه از طناب نخاعي و كنترل حركات عضلاني و تأثير شانه‌ها، بازو و دست شما ايجاد مي‌شود. بيشتر موارد سندروم خروجي صدري، از نوع عصبي است.

سندروم خروجي صدري عروقي: اين نوع سندروم زماني اتفاق مي‌افتد كه يك يا چند شريان يا وريد در زير ترقوه تحت فشار قرار گيرند.

سندروم خروجي صدري غير اختصاصي: افرادي كه دچار اين سندروم هستند، درد مزمني در ناحيه خروجي صدري دارند، ولي علت خاصي براي درد مشخص نمي‌شود.

علائم سندروم خروجي صدري را بشناسيد

معمولا علائم سندروم خروجي صدري بسته به ساختارهايي كه تحت فشار قرار گرفته‌اند، متفاوت است. زماني كه اعصاب دچار فشردگي مي‌شوند، علائم و نشانه‌هاي زير را مي‌توان مشاهده كرد:

بي‌حسي و خارش در انگشتان، احساس درد در شانه و گردن، درد در ناحيه بازو و دست‌ها، درد شديد سست ‌كننده، ناتواني در برابر سرما، احساس درد در جدار قدامي سينه، سردرد در ناحيه پس سري، سردي دست‌ها و تغيير رنگ به دليل فعاليت بيش از حد سيستم عصبي در مقابل كم خوني موضعي. اكثر افرادي كه داراي سابقه صدمه گردني اند، در صدر علائم مي باشند. علائم عصبي در 95 درصد از موارد سندروم خروجي صدري بروز مي‌كند.

علائم و نشانه‌هاي سندروم خروجي صدري عروقي كه شامل فشردگي يك يا چند وريد شريان است، شامل اين موارد است: بي‌رنگ شدن دست‌ها (رنگ آبي)، ايجاد لخته خون در عروق زير ترقوه، تورم و درد بازوها به دليل لخته‌هاي خون، زق زق كردن ورم نزديك ترقوه، كم رنگ شدن يك يا چند انگشت يا تمام دست، لكه‌هاي كوچك سياه روي انگشت‌ها، زردي، بي حسي در انگشت‌ها و دست‌ها.

نسبت جنسيتي اين اختلال به نوع سندروم بستگي دارد. اما به طور كلي، خانم ها سه برابر آقايان به اين عارضه مبتلا مي شوند. زمان شروع علائم آن معمولا بين سنين 20 تا 50 سال است.

بررسي علل ايجادكننده

در بيشتر موارد، سندروم خروجي صدري بر اثر فشردگي شبكه‌هاي بازويي يا عروق ايجاد مي‌شود. اين فشردگي ممكن است، وضعيتي (كه با حركت ترقوه و كمربند شانه‌اي روي حركت بازوها ايجاد مي‌شود) و يا ايستا (كه بر اثر ناهنجاري‌ها يا بزرگي عضلات مختلف اطراف شريان‌ها، عروق و شبكه‌هاي عصبي بازويي ايجاد مي‌شود) باشد. علت اين فشردگي متغير است و مي‌تواند به دلايل زير بروز كند:

1)‌ نقص‌هاي كالبدشناسي: نقص‌هاي ارثي مادرزادي ممكن است منجر به ايجاد دنده گردني و يا كمربند ليفي غير عادي در ستون فقرات شود. 

2)‌ ضعف حركتي بدن: شانه‌هاي افتاده و نگه داشتن دست‌ها در جلوي بدن مي‌تواند باعث فشردگي ناحيه خروجي صدري شود. 

3)‌ انجام فعاليت‌هاي تكراري: انجام كاري به دفعات پياپي باعث فرسايش بافت بدن مي‌شود. چنانچه كاري را بارها و بارها انجام دهيد، مانند تايپ كردن براي مدت طولاني، و يا بالا نگه داشتن اجسام بالاي سر به طور مكرر و ... مي‌تواند باعث بروز علائم سندروم خروجي صدري شود؛ به عنوان مثال شناگران و پرتاب‌كنندگان توپ بيس بال كه سال‌ها به انجام اين ورزش‌ها مشغولند، در معرض خطر ابتلا به اين سندروم قرار دارند. 

4)‌ فشار وارد بر مفاصل: چاقي همانند حمل يك بار سنگين، فشار زيادي را به مفاصل وارد مي‌كند.

5)‌ بارداري: به دليل شل شدن مفاصل طي دوران بارداري، علائم سندروم خروجي صدري ممكن است براي اولين بار در زمان بارداري خود را نشان دهند. 

6)‌ دانش‌آموزاني كه از كوله پشتي‌هاي سنگين و به خصوص تك ‌بند استفاده مي‌كنند.

تشخيص سندروم خروجي صدري از طريق علائم و نتايج پزشكان، طي آزمايشات مختلف صورت مي‌گيرد. حركت‌هاي خاص بازو و گردن مي‌توانند علائمي را ايجاد كرده و باعث خونريزي شديد عروق شوند كه منجر به كاهش ضربان مي‌شود. آزمايش‌هاي مؤثر بعدي شامل آزمايش‌هاي الكتريكي مانند الكتروميوگرام است. برخي از بيماران هم مي‌توانند تحت آزمايش آنژيوگرافي قرار گيرند كه مناطق تحت فشار عروق خوني درگير را نشان مي‌دهد. البته علامت باليني به تنهايي نمي‌تواند اين سندروم را شناسايي نمايد.

برچسب: ،
ادامه مطلب

اگر شما از يكي از اعضاء خانواده تان كه دچار بيماري سختي شده و در بستر است مراقبت مي كنيد در معرض خطر كمردرد هستيد.

وقتي مي خواهيد كسي را كه در بستر دراز كشيده به حالت نشسته درآوريد، وقتي مي خواهيد فرد را از تخت به روي صندلي چرخدار بكشانيد و يا وقتي براي مراقبت از فرد دراز كشيده مجبور هستيد براي مدتي روي او خم شويد، كمر شما تحت فشارهاي زيادي قرار مي گيرد.

در اين موارد به نكات زير توجه كنيد:

* امتداد طبيعي سر و گردن و ستون مهره ي خود را هميشه حفظ كنيد.

* وقتي كسي را حمل مي كنيد كمرتان را نچرخانيد.

* كسي را كه جابجا مي كنيد كاملاٌ به خود نزديك نگه داريد.

* در حين جابجايي بيمار، پاهاي خود را به اندازه ي عرض شانه باز نگه داريد تا تعادل شما حفظ شود.

* براي بلند كردن يا كشيدن فرد، از عضلات پاهاي تان استفاده كنيد نه از عضلات كمرتان

* اگر بيمارتان خيلي سنگين است كمك بگيريد.

چه گونه بيمار را از حالت دراز كش به حالت نشسته در آوريم؟

 يكي از دستان تان را زير ساق هاي بيمار و دست ديگرتان را زير كمر او قرار دهيد.

ساق ها و ران هاي بيمار را به كنار تخت بچرخانيد و در همان حال با دست ديگرتان تنه ي او را هم در عكس جهت بچرخانيد؛ به طوري كه بيمار در كنار تخت بنشيند.

چگونه بيمار را سرپا كنيم؟

روبروي بيمار بايستيد. 

پاهاي تان را به اندازه ي عرض شانه هاي تان از هم باز كنيد، زانو هاي تان را خم كرده و كمر تان را مستقيم نگه داريد.

پاهاي بيمار را روي زمين قرار دهيد و كمي از هم باز كنيد. دست هاي بيمار بايد روي تخت يا روي شانه هاي شما باشد.

بازوان تان را دور كمر بيمار حلقه كنيد و انگشتان دست هاي خود را در پشت بيمار به هم گره بزنيد.

بيمار را به طرف خودتان كشيده و به خود بچسبانيد. سپس كمي به عقب خم شده و وزن خود را كاملاٌ روي پاهاي تان بيندازيد.

چگونه بيمار را روي صندلي چرخدار بنشانيم؟

صندلي چرخدار را بايد از قبل كنار تخت بيمار قرار داده و قفل كنيم. بيمار و خودتان را با هم به طرف صندلي چرخدار بچرخانيد.

زانوهاي تان را خم كنيد تا بيمار را پايين بياوريد. بيمار در اين حالت با هر دو دستانش دسته هاي صندلي را مي گيرد تا به تعادل خود كمك كند.

زانو هاي خود را كاملاٌ خم مي كنيد تا جايي كه بيمار روي صندلي بنشيند.

برچسب: ،
ادامه مطلب

با اين كه سرماخوردگي بيماري چندان مهمي نيست همين بيماري به ظاهر ساده باعث مي شود افراد به مدت يك يا چند روز در منزل بستري شوند و از كارهاي روزانه خود عقب بيفتند و از طرفي سرماخوردگي بسيار مسري است به طوري كه اگر يكي از اعضاي خانواده به آن مبتلا شود معمولا بقيه افراد نيز دچار خواهند شد.

بر همين اساس در اين مطلب به اين نكته مي پردازيم كه چگونه هنگام سرماخوردگي به بهبود سريع خود كمك كنيد و از چه مواد غذايي كمك بگيريد. در ابتدا به موادي غذايي اشاره مي كنيم كه بهتر است آن ها را در منزل داشته باشيد و به محض بروز علائم سرماخوردگي از آن ها استفاده كنيد.

 

▪ نعناع:

از آن جايي كه اين گياه حاوي ماده اي است كه باعث تسكين، گرفتگي بيني و سرفه هاي شديد مي شود بهتر است هنگام سرماخوردگي برگ نعناع را به آب جوش اضافه و مصرف كنيد تا گلودرد شما را تسكين دهد. عصاره آن را به آبي كه در حالت بخار كردن است اضافه كنيد تا هواي خشك را مرطوب كند.

 

▪ فلفل:

ماده اي به نام �Capsaicin� موجود در فلفل تند عملكردي شبيه يك ماده محرك را دارد كه باعث تحريك ترشح خلط و ترشحات بيني مي شود.

 

▪ زنجبيل:

زنجبيل دم كرده در صورتي كه تب و لرز كرده ايد بدن را گرم مي كند. يك قاشق چاي خوري زنجبيل تازه رنده شده را به يك ليوان آب داغ اضافه و مصرف كنيد.

 

▪ دارچين:

همانند زنجبيل طعم تندي دارد و احساس گرمي ايجاد مي كند. كمي پودر دارچين به آب داغ اضافه كنيد يا چند چوب دارچين بجوشانيد تا بخار آن گرفتگي بيني را برطرف كند. از اين مايع به عنوان نوشيدني هم مي توانيد استفاده كنيد.

 

▪ عسل:

عسل را هرطور كه استفاده كنيد، درماني براي سرماخوردگي به حساب مي آيد. بررسي ها نشان مي دهد كودكاني كه روزي يك قاشق چاي خوري عسل مصرف مي كنند هنگام سرماخوردگي كمتر سرفه مي كنند و خواب بهتري دارند.

 

▪ ليمو:

ويتامين C موجود در آن براي درمان اين بيماري موثر است. از آن جا كه مصرف آب ليمو هنگام سرماخوردگي اهميت زيادي دارد، براي طعم دار كردن آب از ليمو استفاده كنيد. براي رفع گلودرد، كمي ليمو در يك ليوان آب جوش بريزيد و يك قاشق چاي خوري عسل و يا كمي زنجبيل به آن اضافه و مصرف كنيد.

 

▪ آب نمك:

قرار دادن نمك روي زخم مي تواند آزاردهنده باشد اما قرقره كردن آب نمك مي تواند تسكين دهنده گلودرد باشد. زيرا آب نمك التهاب گلو را كاهش مي دهد. نصف قاشق چاي خوري نمك را در يك ليوان آب مخلوط كنيد و آرام غرغره كنيد. اين كار را بر حسب نياز تكرار كنيد.

 

▪ سوپ مرغ:

مايعات داغ و مغذي تاثير مثبتي روي بيماري سرماخوردگي دارند. به خصوص سوپ مرغ. محققان معتقدند كه مواد موجود در سوپ مرغ براي مقابله با واكنش التهابي بدن هنگام سرماخوردگي مفيد و موثر است.

 

 

● رعايت چند نكته هنگام سرماخوردگي:

 

۱) خواب كافي؛

بررسي نشان داده، كمبود خواب، فرد را در برابر بيماري مستعد مي كند. به طور ميانگين، يك فرد بزرگسال به روزي ۶ تا ۸ ساعت، نوزاد ۱۸ ساعت، نوپا ۱۲ تا ۱۳ ساعت و پيش دبستاني به ۱۰ ساعت خواب نياز دارند.

 

۲) ورزش؛

فعاليت جسمي گلبول هاي سفيد را كه با بيماري مقابله مي كنند افزايش مي دهد.

 

۳) رعايت نظافت؛

شستن دست را با صابون فراموش نكنيد. از آن جا كه تحقيقات نشان داده صابون هاي معمولي در از بين بردن ميكروب ها موثر است و نيازي به استفاده از صابون ضدباكتري نيست. هر بار بين انگشتان، دور ناخن و پشت دست را به مدت ۲۰ ثانيه بشوييد. بهداشت دست قبل و پس از هر وعده غذايي، هنگام بازگشت از بيرون، استفاده از دستشويي، دست زدن به حيوانات و تميز كردن بيني حتما رعايت شود. خارج از منزل از دستمال هاي مخصوص استفاده كنيد. در صورتي كه يكي از اعضاي خانواده سرما خورده است اين نكات رعايت شود:

▪ مسواك فرد مذكور را از بقيه جدا نگه داريد. پس از دوره واگيري، مسواك فرد را با آب جوش بشوييد تا هر نوع جرم يا ويروس باقي مانده از بين برود.

▪ در فصل سرماخوردگي حوله هاي دستي را هر ۳ تا ۴ روز با آب جوش بشوييد.

▪ مصرف آب: با بالا بردن مصرف مايعات بافت هاي سيستم تنفسي مرطوب مي ماند و مانع تراكم ميكروب مي شود.

▪ تصفيه هوا: هر روز براي مدت كوتاهي يك يا ۲ پنجره را باز كنيد تا مواد آلوده كننده داخل خانه و جرم هاي ديگر خارج شوند.

۴) دماي اتاق را پايين نگه داريد،

خانه بيش از حد گرم هواي خشك ايجاد مي كند كه محيط مناسبي براي رشد ويروس ها به حساب مي آيد. كاهش درجه حرارت به ميزان ۵ درجه و استفاده از مرطوب كننده براي حفظ رطوبت در فصل سرما در كاهش ابتلا به سرماخوردگي موثر است.

۵) استراحت:

روزي چند دقيقه از همه اعضاي خانواده بخواهيد با بستن چشم، تنفس عميق و با پرداختن به فكرهاي خوب استرس بدن را كاهش دهند. كاهش استرس يعني آمادگي كمتر به بيماري.

۶) مصرف ميوه و سبزي:

هويج، كيوي، كشمش، لوبيا سبز، پرتقال و توت فرنگي حاوي ويتامين مي باشند كه در تقويت سيستم ايمني نقش دارد. سبزي هايي مانند كلم بروكلي، كلم و گل كلم منابع خوب بتاكاروتن محسوب مي شوند كه از بدن در مقابل آسيب راديكال هاي آزاد محافظت مي كند، سعي كنيد روزي ۵ وعده ميوه و سبزي خام و يا كمي پخته مصرف كنيد. پخت بيش از حد سبزي باعث از بين رفتن خواص آن مي شود.

۷) مصرف شيريني جات را به حداقل برسانيد.

از آن جا كه شكر محيط مناسبي براي عوامل بيماري زاست، مصرف مواد قندي را به خصوص هنگام سرماخوردگي به حداقل برسانيد.

۸) مكمل ها:

كارشناسان معتقدند كه امروزه مواد مغذي كافي كودكان از طريق رژيم تامين نمي شود، بنابراين براي جبران آن و طبق دستور پزشك بايد مكمل هايي مانند مولتي ويتامين و مواد معدني در برنامه رژيم غذايي آن ها افزوده شود

برچسب: ،
ادامه مطلب

سه پند لقمان به پسرش

روزي لقمان به پسرش گفت امروز به تو 3 پند مي دهم كه كامروا شوي.

اول اينكه سعي كن در زندگي بهترين غذاي جهان را بخوري!

دوم اينكه در بهترين بستر و رختخواب جهان بخوابي

و سوم اينكه در بهترين كاخها و خانه هاي جهان زندگي كني

پسر لقمان گفت اي پدر ما يك خانواده بسيار فقير هستيم چطور من مي توانم اين كارها را انجام دهم؟

لقمان جواب داد:

اگر كمي ديرتر و كمتر غذا بخوري هر غذايي كه ميخوري طعم بهترين غذاي جهان را مي دهد .

اگر بيشتر كار كني و كمي ديرتر بخوابي در هر جا كه خوابيده اي احساس مي كني بهترين خوابگاه جهان است .

و اگر با مردم دوستي كني و در قلب آنها جاي مي گيري و آنوقت بهترين خانه هاي جهان مال توست .

برچسب: ،
ادامه مطلب

حجت‌الاسلام سيدمحمود طباطبايي‌نژاد، سرپرست گروه تحقيقاتي دانشنامه ۱۴ جلدي امام‌حسين(ع) ـ انتشار يافته توسط مؤسسه علمي‌فرهنگي دارالحديث ـ بوده و به مدت ۱۰ سال، مطالعات گسترده‌اي در مورد نهضت امام حسين (ع) و قيام‌هاي پس از واقعه عاشورا داشته است، وي در اين نوشتار از نگاه تاريخي و عقيدتي به قيام مختار پرداخته است.

 * مختار محب و ارادتمند اهل‌بيت (ع) بود

درباره اينكه آيا مختار شيعه بوده يا نه، بايد گفت كه در آن زمان شيعه‌اي كه ما امروز آن را مطرح مي‌كنيم، خيلي ملموس نبود. در حقيقت بعد از امام صادق(ع) و ائمه متأخر، تفكر شيعه بسط يافته است. ما حتي شيعه ۶ امامي و ۷ امامي داريم و تا زمان امام رضا(ع)، شيعه انشقاقاتي پيدا مي‌كند. به همين دليل شيعه در آن زمان، افرادي بودند كه طرفدار اهل بيت(ع) و حكومت آنان بودند و اين خيلي روشن نيست كه بگوييم كه آنها شيعه دوازده‌ امامي بودند. نه درباره مختار و نه درباره خيلي‌هاي ديگر.
حتي در مورد آنها كه در كربلا حضور داشتند، نمي‌توانيم بگوييم ـ مانند آنچه كه ما از شيعه مي‌فهميم ـ شيعه بودند يا نه.

مختار در آن زمان بيشتر به مثابه اينكه محب اهل ‌بيت(ع) و طرفدار آنان بود، شيعه محسوب مي‌شود. او از محبين اهل بيت(ع) و از طرفداران خط اهل بيت(ع) بود و در آن شكي نيست و به خاطر اين طرفداري به زندان رفت؛ اما امام سجاد(ع) از اينكه قتله امام حسين(ع) به دست مختار كشته شدند، دلش شاد و خوشحال شد و اين به طور قطع است.

تقريباً تنها جايي كه اهل‌ بيت(ع) بعد از واقعه عاشورا يك حالت جشن كوچك، همراه با پخش ميوه برگزار كردند، زماني بود كه مختار، سر عبيدالله‌بن ‌زياد ـ شايد هم همراه با سر عمر سعد ـ را براي امام سجاد(ع)، فرستاد، امام(ع) خيلي خوشحال شد و نقل است كه مختار را دعا كرد و فرمود؛ «جزى الله المختار خيرا» و در مدينه بين شيعيان و يا مردم اطراف خود ميوه پخش كردند و جشن‌مانندي را برگزار كردند و گفتند كه من از خدا مي‌خواستم تا چنين روزي اتفاق بيفتد.

 

* به‎دليل خفقان حاكم، امكان تأييد رسمي قيام مختار از سوي امام سجاد(ع) وجود نداشت

بنابراين اينكه مختار، اصل كارش در جهت سركوب قتله امام حسين(ع) مورد تأييد بوده، در آن شكي نيست؛ اما اينكه بگوييم كه امام سجاد(ع) ‌تا چه حد اين قيام را تأييد كرد، بايد گفت كه اگر ما حتي در ظاهر تأييديه‌اي هم نداشتيم، نمي‌توانستيم بگوييم كه ائمه يا امام سجاد(ع) مخالف كار مختار بودند؛ مگر اينكه ادله مخالف پيدا شود. ولي صرف عدم تأييد دليل مخالفت نيست؛ زيرا به خاطر اينكه ائمه(ع) در محدوديت بسيار زياد بودند.

آن زمان در جامعه اسلامي چند جناح پديدار شده بود. يكي؛ «عبدالله‌بن ‌زبير» كه حجاز در دست او بود. ديگري؛ شام بود كه باقي‎مانده بني‌اميه آنجا بودند و بعد از مختار ظهور كرد. در حقيقت مختار، كوفه را از دست فرماندار ابن‌زبير درآورد. بنابراين اصطكاك شديدي بين مختار و ابن‌زبير وجود داشت و امام سجاد(ع) در مدينه، تحت حاكميت شديد ابن‎زبير حضور داشت.

تأييد علني و رسمي امام سجاد(ع) از مختار به معني مقابله با ابن‌زبير است كه چند خصوصيت بارز داشت. يكي اينكه به شدت مخالف اهل بيت(ع) بود. وقتي كه او حاكم بود و نماز جمعه را مي‌خواند، به هيچ عنوان اسم پيامبر(ص) را نمي‌آورد. وقتي علت را جويا شدند، گفت كه اهل بيت(ع) پيامبر(ص) خوشحال مي‌شوند و يا اينكه از آن استفاده مي‌كنند و من اسم پيامبر(ص) را به زبان نمي‌آورم و حتي طبق حديثي كه از امام علي(ع) بيان شده، عبدالله‌بن‌زبير باعث شد تا زبير با آن همه سابقه در اسلام منحرف شود. ويژگي ديگر ابن‌زبير خشونت بود. ماجرايي معروف است كه محمدبن‌ حنفيه و ابن‌عباس و گروهي از بني‌هاشم را كنار زمزم جمع كرد و گفت كه يا بايد با من بيعت كنيد يا شما را با آتش مي‌سوزانم! هيزم هم براي اين كار جمع‌‌آوري كرده بود كه مختار نيرو فرستاد و آنها را آزاد كرد.

 

* نمي‌توان در مورد موجه بودن يا نبودن قيام مختار اظهارنظر قطعي كرد

بنابراين از يك سو امام سجاد(ع) به شدت تحت فشار و در مدينه محدود بود و اگر هم مي‌خواست، براي ايشان امكان تأييد رسمي ـ با توجه به اينكه اهل بيت(ع) در كربلا ضربه سهمگيني متحمل شده بودند ـ مشكل بود و گرفتار امور خطرناك شدن، چندان صلاح نبود. علاوه بر اينكه قيام مختار در «كوفه» يعني در نقطه‌اي صورت گرفت كه مردم آن مطمئن نبودند. همان‎طور كه سرانجام در قضيه كربلا كوتاه آمدند و امام را تنها گذاشتند.

مختار قيامش در كوفه بود. نسبت به شام و حجاز مناطق كمتري در اختيار داشت و قيام وي نيز تا آخر تثبيت نشد و سرانجام كشته شد. پس قيام خيلي تثبيت شده‌اي نبود كه امام سجاد(ع) ـ ولو اينكه بخواهد ـ براي آن هزينه‌ كند و اين هزينه به صلاح هم باشد، پس حتي اگر ما تأييدي نداشتيم، در حقيقت نمي‌توانيم بگوييم مورد تأييد نيست؛ اما اينكه بگوييم درصد اين تأييد چقدر است، خيلي نمي‌توان در تاريخ اظهارنظر قطعي كرد.

 

* دو دسته روايات مؤيد و مخالف مختار وجود دارد

چون هم روايات مؤيد مختار و هم رواياتي در مقابلش است. هرچند روايات مؤيد بيشتر است و تلقي علماي شيعه اين بوده كه مختار را شخصيت مثبتي بدانند؛ به خاطر اينكه كار بسيار بزرگي كرده بود، مثل آيت‌الله خويي كه وقتي در كتاب رجال، در باره مختار بحث مي‌كند، رواياتي را كه مختار را تأييد مي‌كنند ترجيح مي‌دهد كه اتفاقاً در يكي از روايات آمده كه امام سجاد(ع) اين وظيفه را به محمد‌بن ‌حنفيه سپردند و به او فرمود كه وي در رابطه با مختار عمل كند.

همچنين آيت‌الله خويي اين موضوع را كه مختار مؤسس فرقه «كيسانيه» است رد مي‌كند؛ اما به هر حال ما حتي در انقلاب اسلامي خودمان نيز كه به رهبري فقيه عادل شكل گرفت، هم در اول انقلاب و هم اكنون، نمي‌توانيم بگوييم كه هيچ تخلفي نكرده‌ايم و هيچ تخلفي صورت نگرفته و قاعدتاً در قيام مختار هم تخلفاتي صورت گرفته است؛ اما نبايد فراموش كنيم كه اين مباحث مطروحه در خصوص نحوه انتقام مختار را نمي‌توان باور كرد.

 

* مختار به‎كمك ايراني‌ها عليه اشراف كوفه قيام كرد

نمي‌توان روايات نحوه انتقام مختار را پذيرفت، چون معمولاً در مورد اين ماجراها به قول ما ايراني‌ها «يك كلاغ، چهل كلاغ» مي‌شود. يك جريان حاد صورت گرفت و مختار عليه اشراف قيام كرد و با همراهي ايرانيان به اشراف كوفه و اشراف عرب ضربه‌هاي سختي وارد كرد و اين زمينه بسياري از حرف و حديث‌ها را ايجاد مي‌كند؛ ولو اينكه بخشي از آن مي‌تواند واقعي باشد؛ ولي ماحصل اين است كه مختار، برخي از اعمالش از جمله به جزا رساندن قتله امام حسين(ع) خيلي خوب بوده و اين مقدار و اصلش مورد تأييد اهل بيت(ع) و بني‌هاشم بوده و دل آنها را شاد كرده بود به طوري كه بعد از چند سال ناراحتي، اهل بيت(ع) براي اولين بار شاد شدند.

اما اينكه مختار هم كارهايش و فعاليت‌هايش مخلصانه بوده، چند درصدش از روي قدرت‌طلبي بود و چقدر نقص در كارش بوده به نظرم هيچ مورخي نمي‌تواند دراين‎باره اظهارنظر قطعي داشته باشد.

 

* «ابراهيم» فرزند مالك ‌اشتر نقطه اتكاي لشگر مختار بود

مختار دو بار در قصرش در كوفه محاصره شد. يك بار زماني كه تازه روي كار آمده بود و مصلحت نمي‌ديد كه با اشراف كوفه و قتله امام حسين(ع) در بيفتد. پيش از او توابين به سمت شام حركت كردند و در نبرد با سپاه شام به فرماندهي عبدالله‌بن ‌زياد شكست خورده و عمده آنها كشته شدند. مختار هم ابتدا مصلحت نديد كه در كوفه با قتله كه خيلي از آنها از اشراف و سرشناسان بودند، برخورد كند. بنابراين سپاهي را به فرماندهي ابراهيم‌بن ‌مالك – كه فرزند مالك‌ اشتر نخعي، بسيار شجاع و نقطه قوت مختار بود ـ مجهز كرد و به سمت شام فرستاد. اشراف كوفه كه مي‌دانستند مختار بالاخره با آنها درگير خواهد شد، از فرصت خالي شدن كوفه از سپاه مختار، استفاده و دارالاماره كوفه را محاصره كردند تا مختار را دستگير كنند و به قتل برسانند.

مختار در همان زمان به ابراهيم‌بن‌ مالك پيغام مي‌دهد و محاصره‌كنندگان را معطل مي‌كند و قبل از اينكه آنها بتوانند به مختار دسترسي پيدا كنند، ابراهيم‌بن ‌مالك بازمي‌گردد. بعد از آنكه مشخص مي‌شود كه قتله به فكر توطئه هستند و اگر مختار سراغشان نرود، آنها به سراغ مختار خواهند رفت؛ كشتن قتله آغاز مي‌شود.

 

* عبيدالله‌بن ‌زياد دقيقاً در ششمين سالروز واقعه عاشورا كشته شد

بعد از سركوبي قتله، دوباره سپاه مختار به فرماندهي ابراهيم‌بن ‌مالك در حوالي شام در منطقه نهر خازر، با سپاه شام به فرماندهي عبيدالله‌بن ‌زياد درگير و پيروز مي‌شود و جالب است كه عبيدالله‌بن ‌زياد در سال ۶۷ هجري و روز عاشورا كشته مي‌شود. يعني درست ۶ سال بعد از شهادت امام حسين(ع) در همان روز به دست خود ابراهيم‌بن ‌مالك كشته مي‌شود كه بعد سرش را براي مختار مي‌فرستد و مختار هم آن را براي امام سجاد(ع) ارسال مي‌‌كند كه ايشان و بني‌هاشم خوشحال مي‌شوند.
بسياري از سران سپاه شام كه در جنايات عاشورا در غارت و مسايل ديگر نقش داشتند، همه در اين جنگ كشته مي‌شوند. بعد كه اين اتفاق مي‌افتد، ابراهيم در همان مناطق مي‌ماند و به كوفه بازنمي‌گردد.

 

* مختار به‎همراه ۵ هزار نفر از يارانش در دارالاماره كوفه كشته مي‌شود

ظاهراً بين مختار و ابراهيم اختلافي وجود داشت كه ابراهيم حاضر به بازگشت به كوفه نمي‌شود و در همان مناطقي كه تسخير كرده بود ـ موصل و اطراف آن ـ باقي ماند. اشراف بار ديگر به فكر مي‌روند كه به نحوي شر مختار را از سر خود رفع كنند و از مصعب كه برادر عبدالله‌بن ‌زبير و حاكم بصره بود، درخواست مي‌كنند كه با مختار بجنگد و اين بار مصعب با مختار مي‌جنگد و مختار را شكست مي‌دهد. مختار به دارالاماره پناهنده مي‌شود و براي بار دوم در دارالاماره محاصره مي‌شود. حدود ۵ هزار نفر از سپاهيانش، خودشان را تسليم مي‌كنند كه همه توسط مصعب گردن زده مي‌شوند و خود مختار هم در نبرد كشته مي‌شود.

 

* يكي از زنان مختار نيز به‎دليل حمايت از وي كشته مي‌شود

از جناياتي كه در آن روز اتفاق مي‌افتد ـ با اينكه در آن زمان مرسوم نبود متعرض زنان شوند ـ اين است كه يكي از زنان مختار از شوهرش تبري مي‌جويد؛ ولي همسر ديگرش از مختار تعريف مي‌كند و به همين دليل، به دستور مصعب كشته مي‌شود.

بسياري از سپاهيان مختار ايراني بودند و مختار به هر حال در حمله سپاه مصعب، برادر عبدالله‌بن ‌زبير كشته مي‌شود. همان‎طور كه گفته شد در آن زمان ۳ جناح بود كه يك جناح به وسيله ابن‌زبير از بين رفت و پس از چندي سپاه عبدالملك به فرماندهي حجاج مي‌آيد و بساط ابن‌زبير را برمي‌چيند و ابن‌زبير در مكه كشته مي‌شود و دوباره شام به كل سرزمين‌هاي اسلامي حاكم مي‌شود.

برچسب: ،
ادامه مطلب

هواي تهران و برخي كلان شهرهاي ديگر يك ماه در شرايط اضطرار و بحران قرار گرفت، آنقدر كه آمار مرگ و مير بالا رفت ، نفس كشيدن سخت شد و مقررات ترافيكي سختگيرانه اي مانند زوج و فرد كردن تردد خودروها و نيز تعطيلي مدارس و ادارات به اجرا درآمد. حتي آسمان تهران را آب پاشي هم كردند تا لااقل در آن وانفساي نفس كشيدن، سوژه اي براي خنده مردم پيدا شود.

با اين حال، در آن شب باراني كه با وزش باد نسبتا تندي همراه بود، بخش مهمي از آلودگي هوا از فراز تهران و برخي شهرها زدوده شد. آن باد و باران، البته تنها آلودگي را از بين نبردند، بلكه آن باد و باران گويا بر حافظه جمعي ما نيز وزيدن و باريدن گرفتند تا به سرعت برق و باد، موضوع مهمي مانند آلودگي هوا را به فراموشي بسپاريم و ديگر، نه سراغي از خودروسازان بگيريم و بر آنها نهيب بزنيم كه اين چه وضع خودروسازي است و نه پيگير مساله بنزين استاندارد شويم و نه حمل و نقل عمومي را به عنوان مطالبه اي ملي دنبال كنيم.
مسوولان مربوط به اين حوزه ها هم كه از خدا چه مي خواهند؟ ملتي فراموشكار و رسانه هايي خاموش!

***
ما چه بخواهيم و چه نخواهيم، چه يادمان باشد و چه فراموش كنيم، اين يك واقعيت تلخ و مرگبار است:‌ استمرار وضعيت كنوني در سوءمديريت كنترل كيفي هواي تهران و كلان شهرها، دارد همه مان را آرام آرام خفه مي كند. درست مانند محكوم به اعدامي كه طناب دار دور گردنش هست و او را به نابودي مي كشاند با اين تفاوت كه چوبه دار ظرف چند ثانيه و دقيقه مي كشد و اين يكي آرام و بي صدا در زماني طولاني تر، زجركش مان مي كند.

جالب اينجاست كه در اين ميان، مسوولان هر كدام از بخش ها، تقصيرها را متوجه ديگري كردند و نهايتا به اين جمع بندي رسيدند كه منتقدان را عامل استكبار معرفي كنند و تقصير آلودگي هوا را متوجه خدا كنند كه باد و بارانش را از ما دريغ كرده است!

و كسي نيست از آقايان و خانم هاي مسوول كه بر صندلي هاي رياست و وزارت و وكالت تكيه زده اند بپرسد كه مگر دركشورهاي ديگر جهان هم اين گونه است كه اگر چند ماهي باد و باران نيايد، مردم خفه مي شوند؟
پس شماها پشت آن ميزها چه مي كنيد و به چه دردي مي خوريد؟

تهران و كلان شهرها، اين روزها، بار ديگر در آستانه بحران جديد آلودگي هوا قرار گرفته اند. اين خبر بدي است، اما خبر بدتر آنكه اين وضعيت دارد براي ما عادي مي شود، هم براي مردم و هم براي مسوولان!

اما شما را به هر آنكه مي پرستيد سوگند! اگر به خودتان رحم نمي كنيد لااقل دلتان به حال بچه هاي مان بسوزد كه به خدا هيچ تقصيري در اين وضعيت اسفناكي كه ما برايشان ساخته ايم ندارند؛ طفلك بچه هاي ما كه در روزگاري به دنيا آمده اند كه پدران و مادرانشان، حتي نتوانسته اند يك هواي سالم براي تنفس كشيدن شان تامين كنند.



برچسب: ،
ادامه مطلب

آفت، ‌زخم‌هاي كوچكي در داخل و اطراف دهان است كه اغلب در پي آسيب ديدن بافت‌هاي حساس اين منطقه بروز مي‌كند.

به گزارش ايسنا، ‌انستيتو بهداشت عمومي نمورس چندين راه كاررا براي كاهش درد و ناراحتي ناشي از زخم‌هاي آفت توصيه مي‌كند.

به گزارش سايت اينترنتي هلت ديلي نيوز، از تركيب آب اكسيژنه و گليسيرين براي تميز كردن و پوشش دادن آفت‌ها استفاده كنيد. مراقب باشيد كه اين تركيب را هرگز نخوريد. همچنين مي‌توانيد از داروهاي جايگزين كه نياز به نسخه پزشك ندارند و براي درمان آفت توصيه شده‌اند، استفاده كنيد.

محتواي اين داروها اغلب شامل منتول، اكاليپتوس و بنزوكائين هستند. در مواردي كه اين زخم‌ها شديد بوده و با شيوه‌هاي فوق درمان نشوند، مي‌توانيد براي دريافت داروي مناسب از پزشك متخصص كمك بگيريد.


برچسب: ،
ادامه مطلب

حداقل 3 ماه پيش از باردار شدن به وزن ايده‌آل بدن خود برسيد.
وقتي كه باردار مي‌شويد، سلامت كودك شما به وزن بدن شما بستگي دارد. در زنان باردار چاق، خطر بروز فشارخون بالا و ديابت بارداري وجود دارد. همچنين تعداد بيشتري از اين زنان نياز، به عمل سزارين پيدا مي‌كنند. زنان بسيار لاغر هم ممكن است بارداري دشوارتري را تجربه كنند. كودكان متولدشده از زنان لاغر به احتمال بيشتر نارس هستند يا وزن هنگام تولد آنها پايين‌تر است.

2 اگر از مكمل‌ها يا مولتي‌ويتامين خاصي استفاده مي‌كنيد، آنها را قطع كنيد.
در اين حالت خاص، بيشتر به معناي بهتر نيست! اگر لازم باشد پزشكتان در بارداري مصرف ويتامين‌هاي خاصي را به شما توصيه مي‌كند. با پزشك خود در مورد تمام داروهايي كه به صورت مرتب مصرف مي‌كنيد، صحبت كنيد.

3 مصرف فوليك‌اسيد را آغاز كنيد.
روزانه 400 ميلي‌گرم از اين دارو توصيه مي‌شود. فوليك‌اسيد از بروز اختلالات مادرزادي مغز و نخاع –كه اختلالات لوله عصبي ناميده مي‌شوند- پيشگيري مي‌كند. همچنين مشخص شده كه پايين بودن سطح فوليك‌اسيد در بدن، خطر سقط را افزايش مي‌دهد. لازم است كه قبل از بارداري مصرف فوليك‌اسيد را آغاز كنيد، چرا كه بيشترين تاثير مثبت فوليك‌اسيد، در 28 روز نخست بارداري است. از آنجا كه ممكن است ندانيد چه زمان باردار مي‌شويد، بهتر است همزمان با توقف روش ضدبارداري و در دوراني كه سعي مي‌كنيد باردار شويد، مصرف آن را آغاز كنيد.

4 وضعيت ايمني خود را در برابر سرخجه و آبله‌مرغان، بررسي كنيد.
اگر به واكسيناسيون نياز داريد، مطمئن شويد كه چه مدت پس از دريافت واكسن بايد صبر كنيد تا باردار شويد. اين مدت حتما از روش‌هاي مطمئن پيشگيري كه تداخلي ايجاد نمي‌كنند، مانند كاندوم استفاده كنيد.

5 مراجعه به يك پزشك پيش از باردارشدن مي‌تواند به آمادگي مناسب براي بارداري‌تان كمك كند.
ممكن است دچار نوعي اختلال پزشكي باشيد كه پيش از بارداري نياز به بررسي داشته باشد. اگر پيش از تلاش براي بارداري به وضعيت بيماري خود رسيدگي نكنيد، ممكن است بر توانايي باروري شما تاثير بگذارد يا بارداري پرخطري را برايتان ايجاد كند. گاهي نيازمند مصرف برخي از داروها يا تغيير نوع روش زندگي‌تان هستيد. به علاوه لازم است برخي معاينه‌ها و آزمايش‌ها انجام شود از جمله آزمايش دهانه رحم (پاپ‌اسمير) و معاينه سينه‌ها، آزمايش گروه خوني و عامل RH، آزمايش از نظر عفونت سرخجه و HIV و هپاتيت، آزمايش براي سنجش سطح آهن بدنتان (كمبود آهن در دوره بارداري مي‌تواند مشكلاتي را براي شما ايجاد كند) سنجش سطح كلسترول خون (بالا بودن كلسترول خون سبب بروز فشارخون بالا در طول بارداري مي‌شود) و اگر 35 سال بيشتر داريد گاهي انجام ماموگرافي هم توصيه مي‌شود.

6 تاثير بارداري بر برنامه‌هاي آينده زندگي خود را مدنظر قرار دهيد و در اين مورد با همسرتان مشورت كنيد (تاثير آن بر شغل، تحصيل، مسافرت و...) بايد در مورد وضعيت بيمه سلامت و سابقه بيماري‌هاي خانوادگي‌تان هم به گفت‌وگو بپردازيد. لازم است در يك تقويم جيبي نخستين روز قاعدگي خود را علامت بگذاريد تا محاسبه سيكل قاعدگي و تعيين روز تخمك‌گذاري به راحتي ميسر شود.

برچسب: ،
ادامه مطلب

اما با افزايش شمار افرادي كه براي مسافت‌هاي طولاني به عنوان وسيله حمل و نقل از دوچرخه استفاده يا براي تقويت بدني خود دوچرخه‌سواري مي‌كنند، مساله مهارت‌هاي دوچرخه‌سواري اهميت بيشتري پيدا مي‌كند. تكنيك بد يا وضعيت نامناسب قرارگيري روي دوچرخه‌سواري يا اندازه نامتناسب آن باعث درد و ناراحتي شما مي‌شود. برخي از مشكلاتي كه با دوچرخه‌سواري ممكن است بروز كند اينها هستند:

1 درد زانو:
دوچرخه‌سواران مانند دوندگان گاهي دچار درد زانو يا به عبارت دقيق‌تر درد در محل مفصل استخوان ران و استخوان كشكك مي‌شوند. اين درد به علت التهاب تاندون (يا تاندينيت) در مفصل استخوان ران و استخوان كشكك است.
درد زانو در دوچرخه‌سواري ممكن است ناشي از پايين بودن بيش از حد يا جلو بودن بيش از حد زين يا با شدت بيش از حد ركاب زدن در يك دنده معين دوچرخه باشد كه باعث مي‌شود هنگام ركاب زدن روي زانو فشار بيايد.
درد در بخش بيروني زانو ممكن است ناشي از تحريك «نوار ايليوتيبيال»، نوار بافتي ضخيمي كه از استخوان لگن در كناره ران به سمت استخوان درشت ني (تيبيا) در ساق پا كشيده مي‌شود، باشد. علت اين درد بالا بودن بيش از حد زين و ركاب زدن با پنجه پا به سمت داخل است.

2 كمردرد:
علل كمردرد ممكن است سوار شدن دوچرخه بيش از حد دراز يا جلو يا پايين قرار داشتن بيش از حد فرمان دوچرخه باشد. توصيه كلي اين است كه ارتفاع زين را تنظيم كنيد. يك بررسي هم نشان داده است كه زاويه دادن به زين در حد 10 تا 15 درجه به سمت جلو در بهبود كمردرد دوچرخه‌سواران مفيد است.

3 بي‌حسي در دست‌ها و مچ‌ها:
اين مشكل را گاهي «فلج فرمان دوچرخه» مي‌نامند. اين عارضه ناشي از گذاشتن وزن بيش از حد روي دست‌ها حين دوچرخه‌سواري است، به طوري كه عصب اولنار، عصبي كه از آرنج به سمت بخش خارجي پنجه دست كشيده مي‌شود،‌ تحت فشار قرار مي‌گيرد. بالا بردن فرمان دوچرخه يا كم كردن فاصله آن تا زين ممكن است كمك‌كننده باشد، چرا كه موقعيت دست‌ها هنگام دوچرخه‌سواري را اصلاح مي‌كند.

4 درد باسن:
بيشتر وزن شما هنگام دوچرخه‌سواري بايد روي توبروزيته‌هاي ايسكيال يا استخوان‌هاي نشيمنگاه كه كف لگن را تشكيل مي‌دهند، وارد شود. هنگامي كه شروع به دوچرخه‌سواري بطولاني مدت مي‌كنيد، احساس اندكي درد عادي است،‌ اما اگر درد شديدي در باسن داشتيد، ممكن است زين دوچرخه بيش از حد بالا يا لازم باشد كه زين دوچرخه را به سمت جلو يا عقب ببريد.

5 اختلال نعوظ:
اينكه آيا دوچرخه‌سواري در مردان به واقع باعث اختلال نعوظ مي‌شود يا نه مورد بحث بوده است. نتايج بررسي‌ها در اين مورد متناقض است. اما به يقين زين دوچرخه مي‌تواند اعصاب و عروق خوني در ميان‌دوراه (ناحيه ميان دستگاه تناسلي خارجي و مقعد) را تحت فشار قرار دهد و بي‌حسي ميان‌دوراه يك مشكل شايع در دوچرخه‌سواران است. پهن بودن كافي زين دوچرخه در قسمت عقب به‌طوري كه از استخوان‌هاي نشمينيگاه حمايت كند،‌ ممكن است كمك‌كننده باشد.
ايستادن حين دوچرخه‌‌سواري براي چند ثانيه هر 10 دقيقه يك بار نيز توصيه مي‌شود. پايين آوردن زين هم مفيد خواهد بود.

6 ضربه مغزي:
ضربه به سر مهم‌ترين خطري است كه دوچرخه‌سواران در معرض آن هستند و بررسي‌ها نشان داده‌اند كه به سر داشتن كلاه ايمني باعث كاهش آسيب‌هاي سر و مغز هنگام دوچرخه‌سواري مي‌شود.

 

برچسب: ،
ادامه مطلب

پمفلت و بروشور

تعاريف

سابقه استفاده از پمفلت به قرن 16در كشور انگلستان برمي گردد كه بمنظور اطلاع رساني در موضوعات بحث انگيز مذهبي, سياسي و اجتماعي به كار مي رفته است؛ ولي امروزه كاربردها و موضوعات وسيع تري را شامل مي شود. شكل زير يكي از پمفلت هاي قرن 19كه در آن يك شركت به معرفي كشتي هاي خود براي سفر مي پردازد را نشان مي دهد.

صفحه رويي

صفحه عنوان

صفحه3

صفحه 8

 

صفحه12

صفحه 15

صفحه69

پمفلت و بروشور از رسانه هاي ايستا و مكتوب آموزش سلامت مي باشند و هر چند در بسياري از منابع مترادف يكديگر به كار رفته اند، ولي مي توان مشخصه هاي زير را براي هر يك در نظر گرفت:

پمفلت(pamphelet): نشريه اي غير ادواري و مستقل است كه در اندازه كوچك و معمولا با جلدي از جنس كاغذ استفاده شده براي چاپ متن، توليد مي شود. صفحات آن به هم دوخته شده ولي صحافي نشده است. درمورد تعداد صفحات آن در منابع مختلف اتفاق نظر وجود ندارد، ولي براساس تعريف يونسكو اين نشريه بايد بدون در نظر گرفتن جلد حداقل 5 و حداكثر 48 صفحه داشته باشد.

بروشور (Brochure): بروشور يك نوع پمفلت است كه بيشتر با هدف ترويج يا تبليغ يك موضوع يا كالاي تجاري تهيه مي شود و از طريق پست و يا به صورت مستقيم به دست مخاطب مي رسد. معمولاً در قالب يك يا چند صفحه ساده يا تا خورده و حاوي عكس­هاي رنگي، طرح­ها و اشكال متنوع با كيفيت بالا به چاپ مي رسد.

ليفلت (Leaflet): نوعي پمفلت كوچك به حساب مي آيد كه از آن به فراواني استفاده مي شود. نشريه اي 2 تا 4 صفحه اي است، صفحات آن به هم دوخته نشده و معمولا صفحات آن به صورت تا شده مي باشد.

 

محاسن

1.      به سادگي قابل تهيه است.

2.      هزينه كمي براي تهيه آن مورد نياز است.

3.      استفاده از آن در هر محيطي و با هر امكاناتي ميسر است.

4.      پيام­هاي متنوعي را مي تواند انتقال دهد.

 

معايب

1.      مخاطب بايد توان خواندن و نوشتن داشته باشد.

2.      مخاطب محدودي را تحت پوشش قرار مي دهد.

3.      نسبت به ديگر رسانه ها از جذابيت كمتري برخوردار است.

 

       I.            فرايند پيش رسانه / پيش مداخله

در ارزيابي پمفلت/بروشور لازم است ابتدا به مراحل پيش رسانه/پيش مداخله كه منجر به تصميم گيري براي توليد آن براي آموزش سلامت شده است، پرداخته شود.

الف. بررسي وضعيت موجود(نياز سنجي): ابتدا بررسي كنيد كه آيا بررسي وضعيت موجود انجام شده و مدارك و مستندات دال بر بررسي و نياز سنجي براي تهيه اين رسانه وجود دارد؟ در صورت موجود بودن مستندات، از 3 منظر به آن توجه كنيد:

                 1.    آيا با بررسي شيوع و بروز، به وسعت مشكل سلامت مورد نظر پرداخته شده است؟

                 2.    آيا به اهميت مشكل با توجه به نقش آن در سلامت مردم توجه شده است؟

                 3.    آيا گروه هاي جمعيتي كه در معرض اين مشكل مي باشند، مشخص شده اند؟

ب. تدوين اهداف آموزشي: انتظار مي رود قبل از توليد يك رسانه آموزش سلامت، اهداف توليد و استفاده از اين رسانه مشخص شده باشد. بررسي نماييد كه آيا مدارك و مستندات تدوين اهداف آموزشي وجود دارد؟ در صورت موجود بودن مستندات از 4 منظر به آن توجه كنيد:

                 1.    آيا اهداف تعيين شده با اجراي مداخله مورد نظر قابل دسترسي هستند؟

                 2.    آيا در بخش اهداف جزيي، نوع تغيير، مدت زمان لازم براي تغيير و جمعيت هدف آن ذكر شده است؟

                 3.    آيا اهداف ذكر شده به صورتي طرح شده است كه قابل اندازه گيري باشد؟

                 4.    آيا اهداف بر اساس مشكلات مرتبط با سلامت اولويت بندي شده اند؟

ج. شناسايي مخاطبين: براي انتخاب و توليد يك رسانه آموزش سلامت مناسب، لازم است مشخصات جمعيتي، فرهنگي و اجتماعي و رفتاري و روانشناختي و نيازهاي آموزشي مخاطب بررسي و مشخص شود. بررسي نماييد كه آيا مدارك و مستنداتي در مورد شناسايي مخاطبين وجود دارد. در صورت موجود بودن مستندات از 4 منظر به آن توجه كنيد:

                 1.    آيا به سن و جنس، سطح سواد، وضعيت شغل و ساير مشخصات جمعيت شناختي گروه مخاطب در بررسي توجه شده است ؟

                 2.    آيا به خصوصيات فرهنگي گروه مخاطب نظير زبان، مذهب و قوميت توجه شده است ؟

                 3.    آيا به خصوصيات رفتاري- روانشناختي شامل دانش، نگرش و عادات و رفتار مخاطبان بيان شده است؟

                 4.    آيا نيازهاي آموزشي مخاطبين بررسي شده اند؟

د. انتخاب رسانه/مداخله: قبل از اقدام به توليد يك رسانه آموزش سلامت، لازم است بدانيم آيا رسانه هاي ديگري در اين موضوع وجود دارد و در صورت وجود آيا توليد يك رسانه جديد لازم است؟ در صورت نياز به توليد رسانه جديد، نوع رسانه بايد متناسب با مخاطب و هدف مورد نظر انتخاب شود. بررسي نماييد كه آيا مدارك و مستنداتي در مورد انتخاب رسانه وجود دارد. در صورت موجود بودن مستندات از 3 منظر به آن توجه كنيد:

                 1.    تا چه حد ضرورت داشته رسانه جديدي توليد شود؟ به عدم وجود رسانه قبلي، در دسترس نبودن آن و يا نامناسب بودن آن براي شرايط حاضر توجه نماييد.

                 2.    آيا با توجه به خصوصيات گروه مخاطب نظير زبان، سواد، سن و جنس، رسانه مناسبي انتخاب شده است؟

                 3.    آيا رسانه انتخاب شده با اهداف آموزشي مورد نظر متناسب است؟

   II.            مشخصات پمفلت/ بروشور

مرحله دوم در ارزيابي به مشخصات رسانه توليد شده و نحوه توليد آن مي پردازد. در اين بخش يك پمفلت/بروشور از نظر محتوي و ساختار به صورت جداگانه نقد و بررسي مي شود. هر رسانه آموزش سلامت لازم است در مرحله توليد و قبل از نهايي شدن و استفاده گسترده پيش آزمون شود. اجراي پيش آزمون و نحوه اجراي پيش آزمون نيز در اين مرحله بررسي مي شود.

الف. ارزيابي محتواي پمفلت/بروشور:

در بررسي محتوي يك رسانه آموزش سلامت به دقت(Accuracy)، عدم تناقض و يكپارچگي(Consistancy)، شفافيت(Clearity)، مناسبت داشتن(Relevancy)، جذابيت(Appealing)، خلاقيت(Creativity) و مقبوليت(Credibility) بايد مورد توجه واقع شود.

a)      بررسي دقت: دقت محتوي از 2 جهت مد نظر است، اول دارا بودن اعتبار علمي كه وجود نويسنده و ويراستار علمي و استفاده از منابع معتبر مي تواند بيانگر آن باشد و دوم نحوه صحيح نگارش متن است كه با بررسي متن از نظر املايي، دستور زبان و نگارش بررسي مي شود.

                 1.    آيا محتوي پمفلت/بروشور اعتبار علمي دارد؟ به سطح علمي نويسنده و ويراستار و نيز اعتبار منابع علمي استفاده شده دقت فرماييد.

                 2.    آيا در نگارش متن دقت لازم به عمل آمده است؟ به اشكالات املايي دستور زبان و آيين نگارش توجه نماييد.

b)      عدم وجود تناقص و يكپارچگي: محتوي پمفلت و بروشور بايد يكپارچه و بدون تناقض باشند. در بررسي پمفلت/ بروشور از 2 جهت آن را ارزيابي مي كنيم:

                 1.    آيا محتوي پمفلت/بروشور يكپارچه است و مطالب ارايه شده در تناقض با يكديگر نمي باشند؟

                 2.    آيا محتوي ارايه شده در پمفلت/بروشور با اطلاعات ساير منابع معتبر هماهنگ است و تناقضي وجود ندارد؟

c)      شفافيت: محتواي ارايه شده در يك پمفلت/ بروشور بايد براي مخاطب به صورت واضح و كاملا مشخص قابل درك باشد. پرهيز از به كار بردن كلمات ادبي، تخصصي و فني در متن به درك بهتر مطلب كمك مي كند. در اين بخش ارزيابي به 2 نكته ذيل بايد توجه نمود:

1.      پيام مورد نظر تا چه حد به صورت واضح بيان شده است؟

2.      آيا در متن به كار رفته از به كار بردن كلمات فني و اصطلاحات علمي و تخصصي پرهيز شده است؟

d)     مناسبت داشتن: محتواي ارايه شده در يك پمفلت/ بروشور بايد متناسب با خصوصيات مخاطبين تهيه شده باشد. در اين بخش ارزيابي به 2  نكته توجه مي شود:

1.      محتوي ارايه شده تا چه حد با خصوصيات خصوصيات دموگرافيك و فرهنگي مخاطبان تناسب دارد؟ به تناسب محتوي با سن، جنس و سواد مخاطبين توجه نماييد و عدم وجود مغايرت فرهنگي را در نظر بگيريد.

2.      محتوي ارايه شده تا چه حد با خصوصيات رفتاري و روانشناختي مخاطبين تناسب دارد؟ بر اساس سطح دانش، نحوه نگرش و رفتارهاي گروه مخاطب ميزان تناسب محتوي را ارزيابي كنيد.

e)      جذابيت: محتواي ارايه شده در يك پمفلت/ بروشور بايد مخاطب را به خود جذب نمايد. جذاب بودن محتوي براي جمعيت مخاطب با سنجش نظر مخاطب و ميزان استقبال مخاطب قابل بررسي است، ولي در بررسي آن توسط ارزياب تا حدي به نظر وي ارتباط دارد. در اين بخش از ارزيابي، ارزياب به اين نكته توجه مي نمايد:

1.      محتوي ارايه شده تا چه حد جذاب است و جلب توجه مخاطب را مي نمايد؟

f)       خلاقيت: وجود خلاقيت در محتواي يك پمفلت/ بروشور ارزش آن را افزايش مي دهد. در اين بخش ارزياب آن را با نمونه هاي مشابه مقايسه مي كند:

1.      محتواي ارايه شده تا چه حد با نمونه هاي مشابه متفاوت است؟

g)      مقبوليت: محتواي ارايه شده در يك پمفلت/ بروشور بايد توسط مخاطب پذيرفته شود و مقبول وي قرار گيرد. زماني كه نويسنده و تهيه كننده محتوا، سازمان حمايت كننده آن و يا ارايه كنندگان پمفلت/بروشور مورد قبول و تأييد مخاطبين باشند، محتوي به ميزان بيشتري مورد قبول و پذيرش قرار مي گيرد. در ارزيابي اين بخش به دو نكته توجه مي شود:

1.      نويسندگان و تهيه كنندگان پمفلت/بروشور تا چه حد مورد قبول مخاطبان هستند؟ مقبوليت علمي، فرهنگي و اجتماعي را در نظر بگيريد.

2.      ارايه دهندگان پمفلت/بروشور تا چه حد مورد قبول مخاطبان هستند؟ مقبوليت علمي، فرهنگي و اجتماعي را در نظر بگيريد.

ب. ارزيابي ساختار پمفلت/بروشور:

در بررسي ساختار يك پمفلت/بروشور بايد به طراحي، متن و كيفيت توليد پمفلت/بروشور توجه شود.

a)     طراحي پمفلت/ بروشور: در ارزيابي طراحي به 7 بخش خلاقيت و نوآوري، جذابيت فونت ها و اجزاي گرافيكي، تناسب حجم مطالب با قطع و تعداد صفحات، تنوع و هماهنگي رنگ هاي به كار رفته با محتوا، تناسب پس زمينه و محتوا و رعايت استاندارد تعداد صفحات توجه مي شود:

                 1.       آيا در طراحي مطالب در پمفلت/ بروشور خلاقيت و ابداعي صورت گرفته است؟ مقايسه با موارد مشابه توسط يك فرد صاحب نظر ميتواند مبناي ارزيابي قرار بگيرد.

                 2.       در طراحي تا چه ميزان از فونت ها و اجزاي گرافيكي به صورت مناسب براي جذاب شدن پمفلت/بروشور استفاده شده است؟ دراين زمينه استفاده از رنگ هاي جذاب، صفحه آرايي، ‌فونت ها و جداول و نمودارها مدنظر قرار مي گيرد.

                 3.       آيا قطع (اندازه) و تعداد صفحات پمفلت/بروشور  براي ارايه مطالب مورد نظر مناسب است؟ به وجود تناسب ميان تعداد صفحات و حجم مطالب(تراكم مناسب مطالب و استفاده بهينه از فضا) و مناسب بودن قطع پمفلت براي استفاده مخاطب توجه كنيد.

                 4.       آيا رنگ هاي به كار رفته هماهنگ است و با محتوي تناسب دارد؟ استفاده از تعداد رنگ هاي مناسب به جلب توجه مخاطب و ارايه بهتر مطلب كمك مي كند. از طرفي انتخاب نامناسب تعداد و نوع رنگ ممكن است تاثير معكوس داشته باشد.

                 5.       آيا پس زمينه به كار رفته با محتوي هماهنگ است و تناسب دارد؟ تناسب رنگ، طراحي و شكل هاي به كار رفته در پس زمينه را از نظر تناسب با پيام پمفلت ارزيابي كنيد. توجه كنيد كه پس زمينه، محتوا را تحت تاثير قرار نداده باشد و موجب كاهش توجه مخاطب به اصل پيام نشود.

                 6.       آيا تعداد صفحات استاندارد در پمفلت/بروشور رعايت شده است؟ تعداد صفحات براساس تعريف يونسكو كه از 5 تا 48 صفحه است. ليفلت مي تواند 2 تا 4 صفحه نيز باشد.

b)     متن پمفلت/بروشور: متن پمفلت/بروشور بايد خوانا و زيبا باشد و به همين منظور لازم است از فونت هاي با اندازه و تنوع مناسب استفاده شود. معمولا در متن پمفلت و بروشور بيش از 3 نوع فونت نبايد به كاررفته باشد. چگونگي استفاده از فونت هاي درشت و خميده (ايتاليك) در متن براي تاكيد بر نكات مهم و برجسته نيز حايز اهميت است. همچنين توجه به كادر بندي و آرايش مناسب متن و تناسب بين فضاي نوشتاري، فضاي خالي و قسمت اختصاص يافته به اجزاي گرافيكي در كيفيت و تاثير پمفلت/بروشور اهميت دارد. معمولا صفحه رويي حاوي عنوان پمفلت/بروشور، آرم يا تصويري مرتبط با تهيه كننده يا محتواي آن است. نوشته ها در صفحه اول بايد حداقل باشد. در صفحه پشتي معمولا اطلاعات تماس براي مخاطبان قرار دارد. صفحه اول داخل، بهترين صفحه پمفلت/بروشور است كه در آن بايد هدف اصلي تهيه بروشور و علت انتخاب مخاطب ذكر شود. ديگر صفحات بروشور به ترتيب و با توجه به اولويت، مطالب بروشور/پمفلت را در خود جاي دهند. شايسته است منابع مطالب ارايه شده در بخشي از پمفلت/بروشور ذكر شود و نيز اطلاعات لازم جهت دسترسي مخاطب به واحد يا سازمان مربوطه جهت پيگيري يا كسب اطلاعات بيشتر ارايه شود. بنابراين در بررسي متن مي توان 7  نكته را ارزيابي نمود:

                 1.    آيا فونت هاي به كار رفته در متن پمفلت/بروشورخوانا هستند؟

                 2.    آيا تعداد فونت هاي به كار رفته در متن مناسب (حداكثر 3 فونت) است؟

                 3.    آيا اندازه فونت ها و استفاده از فونت هاي درشت و مايل با توجه به اهميت مطالب است؟

                 4.    كادر بندي و آرايش متن چگونه است؟

                 5.    هماهنگي بين متن، فضاهاي خالي و اجزاي گرافيكي تا چه حد مناسب است؟

                 6.    آيا در متن پمفلت/بروشور منابع مورد استفاده ذكر شده است؟

                 7.    آيا در متن پمفلت/بروشور اطلاعات تماس(آدرس، تلفن، فاكس، پست الكترونيك و پايگاه اطلاع رساني اينترنتي) براي كسب اطلاعات بيشتر و پيگيري براي مخاطبان ذكر شده است؟

c)      كيفيت توليد پمفلت/ بروشور: بررسي كيفيت چاپ، كاغذ بكاررفته و رنگ ها همگي برطراحي زيبايي بروشور مي افزايد. كيفيت تاخوردن يا نحوه اتصال برگه ها به يكديگر نيز حايز اهميت است. كيفيت چاپ بايد به گونه اي باشد كه به خوبي حروف و كلمات قابل خواندن باشند. استفاده از چند رنگ (تك رنگ، دو رنگ، سه رنگ) و كيفيت چاپ رنگ ها حايز اهميت است. توجه به اين نكته لازم است كه افزايش تعداد رنگ ها، در صورتي كه به كيفيت و جلب بيشتر مخاطب و انتقال بهتر پيام منجر نشود، تنها به هدر رفتن منابع مي انجامد. در ارزيابي كيفيت توليد از 4 جهت به آن توجه مي شود:

                 1.    كيفيت كاغذ به كار رفته در پمفلت/بروشور چگونه است؟

                 2.    كيفيت تا خوردن و يا اتصال صفحات پمفلت/بروشور چگونه است؟

                 3.    كيفيت چاپ پمفلت/بروشور چگونه است؟

                 4.    در چاپ پمفلت/بروشور از چند رنگ استفاده شده است؟

ج-ارزيابي پيش آزمون:

در اين بخش انجام پيش آزمون در روند توليد پمفلت/بروشور بررسي مي شود. نحوه اجراي پيش آزمون و گروه انتخاب شده جهت پيش آزمون مهم است. انتخاب جمعيتي مشابه و متناسب با گروه هدف به بهبود نتيجه پيش آزمون كمك مي كند. بررسي نماييد كه آيا پيش آزمون انجام شده است. در صورت انجام به كيفيت انجام آن توجه كنيد:

                 1.    كيفيت انجام پيش آزمون پمفلت/بروشور چگونه است؟

III.            اجراي پمفلت/ بروشور

پس از توليد پمفلت/بروشور، لازم است در تيراژ مناسب، با انتخاب زمان مناسب و در محل مناسب توزيع گردد تا جمعيت مورد نظر را پوشش دهد. انتخاب تيراژ، زمان و مكان با توجه به مخاطبان، متفاوت است. در اين مرحله اجرا را از 3 جهت بررسي كنيد:

                 1.    آيا تيراژ پمفلت/بروشور متناسب با تعداد مخطبان است؟

                 2.    مكان هاي انتخاب شده تا چه حد براي تحت پوشش قرار دادن مخاطبان مناسب است؟

                 3.    آيا زمان هاي توزيع مناسب بوده است؟

IV.            ارزيابي پمفلت/ بروشور

در مرحله چهارم اقدامات انجام شده جهت تعيين تاثير مداخله انجام شده بررسي مي گردد. در مرحله اول بررسي كنيد كه آيا برنامه اي براي ارزيابي پمفلت/بروشور در نظر گرفته شده است؟ در صورت پاسخ مثبت آن را از 2 جهت بررسي كنيد:

                 1.    ارزيابي پمفلت/بروشور تا چه حد دستيابي به اهداف را سنجيده است؟

                 2.     ارزيابي پمفلت/بروشور تا چه حد دستيابي تأثير پيام بر مخاطبين را از نظر تغيير دانش، نگرش و رفتار سنجيده است؟

 

منابع:

Brochure evaluation, Sprecher - Sauk Prairie High School, 2004

Evaluation Criteria for Brochures, Teacher Evaluation Tool for WebQuests,

Aziz Bin Taleb, 2003, What Went Wrong Webquest, The Rise and Decline of Islamic Civilization, For High School Gifted Students,

Brochure Evaluation Rubric,  SightLines © Prentice Hall Canada, 1999

Rare Books and Manuscripts Section, Association of College & Research Libraries http://www.rbms.nd.edu/committees/exhibition_awards/submissions/evaluation_criteria.shtml

Brochure Evaluation Criteria, Welcome to Windsor and Essex County

Create a Brochure, Bellingham Public Schools, technology connections

Linda Aldrich, Information Retrieval and Communication in Leisure Services, Department of Recreation Management & Policy, University of New Hampshire

Brochure Writing Tips, Witcher Communications

برچسب: ،
ادامه مطلب

مقدمه:

شرايط زندگي، هم تعيين كنندة وسعت و الگوي ناتواني، بيماري و مرگ و مير است و هم تعيين كننده وضعيت بهداشتي.  زندگي سالم­تر، محصول تعامل بين انتخاب هاي فردي از يك سو و محيط اقتصادي و اجتماعي احاطه كنندة افراد (از جمله سيستم بهداشتي) از سوي ديگر مي باشد.

     تمامي انسان هاي زنده از توان سلامت معيني برخوردارند كه بايد براي نيل به تندرستي كامل و دوري از بيماري براي توسعه آن تلاش نمايند. شيوه هاي زندگي مرسوم بين انسان ها، تأثير مهمي بر سلامت و تندرستي آنان دارد.

     گذار اپيدميولوژيكي كه اخيراً به علت تغيير در شرايط و شيوه هاي زندگي مشهود است، بار دوگانه بيماري هاي واگير و غير واگير را در كشور افزايش داده است. در كشور ما، بيماري هاي ناشي از الگوهاي شيوه زندگي ناسالم به صدر فهرست دلايل بيماري و مرگ و مير انتقال يافته است. بنابراين ضروري است كه توجهي جدي به رويكردهاي استـراتژيك مقابله با شرايط و عوامل خطر مؤثر در افـزايش وسعت بيماري ها آغاز شود كه در اين ميان توجه دوباره به آموزش سلامت براي توانمندسازي افراد و جوامع در زمينه تأمين، حفظ و ارتقاي سلامت با استفاده از ظرفيت سازماني كافي و توان اجرايي مناسب در نظام ارايه خدمات بهداشتي درماني كشور و حتي فراتر از آن به عنوان رويكردي استراتژيك براي توسعه اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي كشور، يك ضرورت است.

     آموزش سلامت آن بخش از مراقبت‌هاي بهداشتي است كه به تغيير نگرش و رفتارهاي مربوط به سلامت تأكيد مي‌كند. هدف آموزش سلامت در حقيقيت تعالي رفتار سالم است كه با تركيبي از حمايت‌هاي آموزشي، ساختاري و اقتصادي صورت مي‌گيرد.

    آموزش سلامت تركيبي از تجارب يادگيري تسهيل كننده اتخاذ داوطلبانه رفتار سالم است كه منجر به تأمين، حفظ و ارتقاي سلامت شده و تركيبي از حمايت هاي آموزشي، ساختاري اقتصادي و محيطي براي تعالي رفتار سالم است. آموزش دهندگان سلامت، پيشگاماني هستند كه هميشه طالب درك جديدي از رفتار انساني و راه هاي جديد كاربرد دانش خويش به منظور حل مشكلات فردي اجتماعي مي باشند تمام مراقبين سلامت، آموزش دهنده سلامت هستند و اين افتخاري است كه توسعه و تقويت آن نيازمند برنامه ريزي دقيق براي توسعه سلامت متكي بر شواهد و مبتني بر جامعه مي باشد.

     گسترش طيف آموزش دهندگان سلامت از وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي تا بهورزان سخت كوش و فداكار و رابطان پر افتخار سلامت، فرصتي است كه بايد با افزايش آشنايي با دانش ها و مهارت هاي مورد نياز براي ارائه انواع خدمات آموزش سلامت از مرحله تعين نيازها تا اجرا و پايش و ارزشيابي مداخلات آموزش سلامت، تقويت گردد.

آموزش سلامت هر چند كه وظيفه­اي است براي تمامي مراقبين سلامت اما خود عملي است كه ريشه در مجموعه اي از علوم تربيتي، رفتاري، روان شناسي، مردم شناسي، جامعه شناسي، ارتباطات، اطلاعات، پزشكي و بهداشت داشته و متناسب با توسعه اين علوم و گذار دوران، توسعه مي يابد. آموزش سلامت هر چند وظيقه اي است براي تمام مراقبين سلامت اما بدون اتكاي به شواهد و رعايت استانداردهاي آموزش سلامت، نمي توان به تاثير آن اميدي داشت و توسعه آموزش سلامت آموزش سلامت متكي به شواهد و مبتني بر جامعه، نيازمند طراحي ساختاري منسجم، علمي و هماهنگ براي رهبري مداخلات آموزش سلامت در سطوح مختلف سيستم ارايه خدمات بهداشتي درماني كشور مي باشد. 

    ساختاري كه فرصت مناسب براي انتقال روز آمد "علم آموزش سلامت" به داخل بخش سلامت و تبديل آن به فنون و ابزارهاي بكار بردني براي تمام مراقبيني كه در طيف گسترده آموزش دهندگان قرار مي گيرند را فراهم سازد؛ راهبردهاي موثر بر اي ترويج آموزش سلامت متكي بر شواهد با هدف افزايش هزينه اثر بخشي و تاثير سلامت بر افراد و جوامعه را انتخاب و ترويج نمايد. مراقبين سلامت را به عنوان آموزش دهندگان، برقرار كنندگان ارتباط، اطلاع رسانان، جلب حمايت كنندگان براي سلامت توانمند سازد. فرصت هاي سلامت در وراي مرزهاي سلامت را توسعه داده، هنجارهاي سلامت را ترويج و سياست هاي حامي سلامت را تسهيل نمايد.

 اين مجموعه، براي تدوين  طراحي و پياده سازي نظام جامع ثبت اطلاعات و ارزشيابي رسانه هاي آموزش سلامت توليد شده است، با اميد توجه بيش از پيش به اين بخش و افزايش كيفيت و ارتقاي آموزش سلامت در كشور جهت بهبود و تدوام ارتقاي سلامت جامعه.   

اين مجموعه به سفارش دفتر ارتباطات و آموزش سلامت وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي و توسط موسسه سلامت پژوهان نيكان در زمستان 1388 و بهار 1389، تهيه شده و در اين جا تهيه كنندگان مجموعه سپاس خود را از دست اندركاران تهيه مستندات مربوط و ويرايش هاي قبلي اين كار در سال هاي 84-1382 در دفتر ارتباطات و آموزش سلامت و نيز موسسه پژوهشگران بدون مرز اعلام مي دارند.

برچسب: ،
ادامه مطلب

متن كامل زيارت عاشورا همراه با ترجمه فارسي

*- اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا اَباعَبْدِاللَّهِ اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يَابْنَ رَسُولِ اللَّهِ اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا خِيَرَةَ اللَّهِ و َابْنَ خِيَرَتِهِ اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يَابْنَ اَميرِالْمُؤْمِنينَ و َابْنَ سَيِّدِ الْوَصِيّينَ
سلام بر تو اى ابا عبداللّه سلام بر تو اى فرزند رسول خدا سلام بر تو اى برگزيده خدا و فرزند برگزيده اش سلام بر تو اى فرزند امير مؤ منان و فرزند آقاى اوصياء

*- اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يَابْنَ فاطِمَةَ سَيِّدَةِ نِساَّءِ الْعالَمينَ اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا ثارَ اللَّهِ وَ ابْنَ ثارِهِ وَ الْوِتْرَ الْمَوْتُورَ
سلام بر تو اى فرزند فاطمه بانوى زنان جهانيان سلام بر تو اى كه خدا خونخواهيش كند و فرزند چنين كسى و اى كشته اى كه انتقام كشته گانت نگرفتى

*- اَلسَّلامُ عَلَيْكَ وَعَلَى الاَْرْواحِ الَّتى حَلَّتْ بِفِناَّئِكَ عَلَيْكُمْ مِنّى جَميعاً سَلامُ اللَّهِ اَبَداً ما بَقيتُ وَ بَقِىَ اللَّيْلُ وَالنَّهارُ
سلام بر تو و بر روانهائى كه فرود آمدند به آستانت ، بر شما همگى از جانب من سلام خدا باد هميشه تا من برجايم و برجا است شب و روز

*- يا اَباعَبْدِاللَّهِ لَقَدْ عَظُمَتِ الرَّزِيَّةُ وَ جَلَّتْ وَ عَظُمَتِ الْمُصيبَةُ بِكَ عَلَيْنا وَ عَلى جَميعِ اَهْل ِالاِسْلامِ
اى ابا عبداللّه براستى بزرگ شد سوگوارى تو و گران و عظيم گشت مصيبت تو بر ما و بر همه اهل اسلام

*- و َجَلَّتْ وَ عَظُمَتْ مُصيبَتُكَ فِى السَّمواتِ عَلى جَميعِ اَهْلِ السَّمواتِ فَلَعَنَ اللَّهُ اُمَّةً اَسَّسَتْ اَساسَ الظُّلْمِ وَ الْجَوْرِ عَلَيْكُمْ اَهْلَ الْبَيْتِ
و گران و عظيم گشت مصيبت تو در آسمانها بر همه اهل آسمانها پس خدا لعنت كند مردمى را كه ريختند شالوده ستم و بيدادگرى را بر شما خاندان

*- وَ لَعَنَ اللَّهُ اُمَّةً دَفَعَتْكُمْ عَنْ مَقامِكُمْ و َاَزالَتْكُمْ عَنْ مَراتِبِكُمُ الَّتى رَتَّبَكُمُ اللَّهُ فيها
و خدا لعنت كند مردمى را كه كنار زدند شما را از مقام مخصوصتان و دور كردند شما را از آن مرتبه هائى كه خداوند آن رتبه ها را به شما داده بود

*- و َلَعَنَ اللَّهُ اُمَّةً قَتَلَتْكُمْ وَ لَعَنَ اللَّهُ الْمُمَهِّدينَ لَهُمْ بِالتَّمْكينِ مِنْ قِتالِكُمْ
و خدا لعنت كند مردمى كه شما را كشتند و خدا لعنت كند آنانكه تهيه اسباب كردند براى كشندگان شما تا آنها توانستند با شما بجنگند

*- بَرِئْتُ اِلَى اللَّهِ وَ اِلَيْكُمْ مِنْهُمْ وَ مِنْ اَشْياعِهِمْ وَ اَتْباعِهِمْ وَ اَوْلِياَّئِهِم
بيزارى جويم بسوى خدا و بسوى شما از ايشان و از پيروان و دنبال روندگانشان و دوستانشان

*- يا اَباعَبْدِاللَّهِ اِنّى سِلْمٌ لِمَنْ سالَمَكُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حارَبَكُمْ اِلى يَوْمِ الْقِيامَةِ
اى اباعبداللّه من تسليمم و در صلحم با كسى كه با شما در صلح است و در جنگم با هر كس كه با شما در جنگ است تا روز قيامت

*- وَ لَعَنَ اللَّهُ آلَ زِيادٍ وَ آلَ مَرْوانَ وَ لَعَنَ اللَّهُ بَنى اُمَيَّةَ قاطِبَةً وَ لَعَنَ اللَّهُ ابْنَ مَرْجانَةَ
و خدا لعنت كند خاندان زياد و خاندان مروان را و خدا لعنت كند بنى اميه را همگى و خدا لعنت كند فرزند مرجانه (ابن زياد) را

*- وَ لَعَنَ اللَّهُ عُمَرَ بْنَ سَعْدٍ وَ لَعَنَ اللَّهُ شِمْراً وَ لَعَنَ اللَّهُ اُمَّةً اَسْرَجَتْ وَ اَلْجَمَتْ وَ تَنَقَّبَتْ لِقِتالِكَ
خدا لعنت كند عمر بن سعد را و خدا لعنت كند شمر را و خدا لعنت كند مردمى را كه اسبها را زين كردند و دهنه زدند و به راه افتادند براى پيكار با تو

*- بِاَبى اَنْتَ وَ اُمّى لَقَدْ عَظُمَ مُصابى بِكَ فَاَسْئَلُ اللَّهَ الَّذى اَكْرَمَ مَقامَكَ
پدر و مادرم بفدايت كه براستى بزرگ شد مصيبت تو بر من پس مى خواهم از آن خدائى كه گرامى داشت مقام تو را

*- وَ اَكْرَمَنى بِكَ اَنْ يَرْزُقَنى طَلَبَ ثارِكَ مَعَ اِمامٍ مَنْصُورٍ مِنْ اَهْلِ بَيْتِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ و َآلِهِ
و گرامى داشت مرا بخاطر تو كه روزيم گرداند خونخواهى تو را در ركاب آن امام يارى شده از خاندان محمد صلى اللّه عليه و آله

*- اَللّهُمَّ اجْعَلْنى عِنْدَكَ وَجيهاً بِالْحُسَيْنِ عَلَيْهِ السَّلامُ فِى الدُّنْيا وَ الاْخِرَةِ
خدايا قرار ده مرا نزد خودت آبرومند بوسيله حسين عليه السلام در دنيا و آخرت

*- يا اَباعَبْدِاللَّهِ اِنّى اَتَقَرَّبُ اِلى اللَّهِ وَ اِلى رَسُولِهِ وَ اِلى اميرِالْمُؤْمِنينَ وَ اِلى فاطِمَةَ وَ اِلَى الْحَسَنِ
اى اباعبداللّه من تقرب جويم به درگاه خدا و پيشگاه رسولش و اميرالمؤ منين و فاطمه و حسن

*- وَ اِلَيْكَ بِمُوالاتِكَ وَ بِالْبَراَّئَةِ (مِمَّنْ قاتَلَكَ وَ نَصَبَ لَكَ الْحَرْبَ وَ بِالْبَرائَةِ مِمَّنْ اَسَّسَ اَساسَ الظُّلْمِ وَ الْجَوْرِعَلَيْكُمْ وَ اَبْرَءُ اِلَى اللّهِ وَ اِلى رَسُولِهِ) مِمَّنْ اَسَسَّ اَساسَ ذلِكَ وَ بَنى عَلَيْهِ بُنْيانَهُ وَ جَرى فى ظُلْمِهِ وَ جَوْرِهِ عَلَيْكُمْ وَ على اَشْياعِكُمْ
و شما بوسيله دوستى تو و بوسيله بيزارى از كسى كه با تو مقاتله كرد و جنگ با تو را برپا آرد و به بيزارى جستن از آسى آه شالوده ستم و ظلم بر شما را ريخت و بيزارى جويم بسوى خدا و بسوى رسولش از كسى كه پى ريزى كرد شالوده اين كار را و پايه گذارى كرد بر آن بنيانش را و دنبال كرد ستم و ظلمش را بر شما و بر پيروان شما

*- بَرِئْتُ اِلَى اللَّهِ وَ اِلَيْكُمْ مِنْهُمْ وَ اَتَقَرَّبُ اِلَى اللَّهِ ثُمَّ اِلَيْكُمْ بِمُوالاتِكُمْ وَ مُوالاةِ وَلِيِّكُمْ
بيزارى جويم بدرگاه خدا و به پيشگاه شما از ايشان و تقرب جويم بسوى خدا سپس بشما بوسيله دوستيتان و دوستى دوستان شما

*- وَ بِالْبَرآئَةِ مِنْ اَعْداَّئِكُمْ وَ النّاصِبينَ لَكُمُ الْحَرْبَ وَ بِالْبَرآئَةِ مِنْ اَشْياعِهِمْ وَ اَتْباعِهِمْ
و به بيزارى از دشمنانتان و برپا كنندگان (و آتش افروزان ) جنگ با شما و به بيزارى از ياران و پيروانشان

*- اِنّى سِلْمٌ لِمَنْ سالَمَكُمْ وَحَرْبٌ لِمَنْ حارَبَكُمْ وَ وَلِىُّ لِمَنْ والاكُمْ وَ عَدُوُّ لِمَنْ عاداكُمْ
من در صلح و سازشم با كسى كه با شما در صلح است و در جنگم با كسى كه با شما در جنگ است و دوستم با كسى كه شما را دوست دارد و دشمنم با كسى كه شما را دشمن دارد

*- فَاَسْئَلُ اللَّهَ الَّذى اَكْرَمَنى بِمَعْرِفَتِكُمْ وَمَعْرِفَةِ اَوْلِياَّئِكُمْ وَ رَزَقَنِى الْبَراَّئَةَ مِنْ اَعْداَّئِكُمْ
و درخواست كنم از خدائى كه مرا گرامى داشت بوسيله معرفت شما و معرفت دوستانتان و روزيم كند بيزارى جستن از دشمنانتان را

*- اَنْ يَجْعَلَنى مَعَكُمْ فِى الدُّنْيا وَالاْخِرَةِ وَاَنْ يُثَبِّتَ لى عِنْدَآُمْ قَدَمَ صِدْقٍ فِى الدُّنْيا وَ الاْخِرَةِ
به اينكه قرار دهد مرا با شما در دنيا و آخرت و پابرجا دارد براى من در پيش شما گام راست و درستى (و ثبات قدمى) در دنيا و آخرت

*- وَ اَسْئَلُهُ اَنْ يُبَلِّغَنِى الْمَقامَ الْمَحْمُودَ لَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ وَ اَنْ يَرْزُقَنى طَلَبَ ثارى مَعَ اِمامٍ هُدىً ظاهِرٍ ناطِقٍ (بِالْحَقِّ) مِنْكُمْ
و از او خواهم كه برساند مرا به مقام پسنديده شما در پيش خدا و روزيم كند خونخواهى شما را با امام راهنماى آشكار گوياى (به حق) كه از شما (خاندان ) است

*- وَ اَسْئَلُ اللَّهَ بِحَقِّكُمْ وَبِالشَّاْنِ الَّذى لَكُمْ عِنْدَهُ اَنْ يُعْطِيَنى بِمُصابى بِكُمْ اَفْضَلَ ما يُعْطى مُصاباً بِمُصيبَتِهِ مُصيبَةً ما اَعْظَمَه
و از خدا خواهم به حق شما و بدان منزلتى كه شما نزد او داريد ، كه عطا كند به من بوسيله مصيبتى كه از ناحيه شما به من رسيده بهترين پاداشى را كه مى دهد به يك مصيبت زده از مصيبتى كه ديده

*- وَ اَعْظَمَ رَزِيَّتَها فِى الاِْسْلامِ وَ فى جَميعِ السَّمواتِ وَ الاَْرْضِ اَللّهُمَّ اجْعَلْنى فى مَقامى هذا مِمَّنْ تَنالُهُ مِنْكَ صَلَواتٌ وَ رَحْمَةٌ وَ مَغْفِرَةٌ
براستى چه مصيبت بزرگى و چه داغ گرانى بود در اسلام و در تمام آسمانها و زمين خدايا چنانم كن در اينجا كه ايستاده ام از كسانى باشم كه برسد بدو از ناحيه تو درود و رحمت و آمرزشى

*- اَللّهُمَّ اجْعَلْ مَحْياىَ مَحْيا مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ مَماتى مَماتَ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
خدايا قرار ده زندگيم را زندگى محمد و آل محمد و مرگم را مرگ محمد و آل محمد

*- اَللّهُمَّ اِنَّ هذا يَوْمٌ تَبرَّكَتْ بِهِ بَنُو اُمَيَّةَ وَ ابْنُ آكِلَةِ الَْآكبادِ اللَّعينُ ابْنُ اللَّعينِ عَلى لِسانِكَ وَ لِسانِ نَبِيِّكَ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ
خدايا اين روز روزى است كه مبارك و ميمون دانستند آنرا بنى اميه و پسر آن زن جگرخوار (معاويه ) آن ملعون پسر ملعون (آه لعن شده ) بر زبان تو و زبان پيامبرت كه درود خدا بر او و آلش باد

*- فى كُلِّ مَوْطِنٍ وَ مَوْقِفٍ وَقَفَ فيهِ نَبِيُّكَ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ
در هر جا و هر مكانى كه توقف كرد در آن مكان پيامبرت صلى اللّه عليه و آله

*- اَللّهُمَّ الْعَنْ اَباسُفْيانَ وَ مُعوِيَةَ وَ يَزيدَ بْنَ مُعاوِيَةَ عَلَيْهِمْ مِنْكَ اللَّعْنَةُ اَبَدَ الاْبِدينَ
خدايا لعنت كن ابوسفيان و معاويه و يزيد بن معاويه را كه لعنت بر ايشان باد از جانب تو براى هميشه

*- وَ هذا يَوْمٌ فَرِحَتْ بِهِ آلُ زِيادٍ وَ آلُ مَرْوانَ بِقَتْلِهِمُ الْحُسَيْنَ صَلَواتُ اللَّهِ عَلَيْهِ
و اين روز روزى است كه شادمان شدند به اين روز دودمان زياد و دودمان مروان بخاطر كشتنشان حضرت حسين صلوات اللّه عليه را

*- اَللّهُمَّ فَضاعِفْ عَلَيْهِمُ اللَّعْنَ مِنْكَ وَ الْعَذابَ (الاَْليمَ) اَللّهُمَّ اِنّى اَتَقَرَّبُ اِلَيْكَ فى هذَا الْيَوْمِ وَ فى مَوْقِفى هذا
خدايا پس چندين برابر كن بر آنها لعنت خود و عذاب دردناك را خدايا من تقرب جويم بسوى تو در اين روز و در اين جائى كه هستم

*- وَ اَيّامِ حَياتى بِالْبَراَّئَهِ مِنْهُمْ وَاللَّعْنَةِ عَلَيْهِمْ وَ بِالْمُوالاتِ لِنَبِيِّكَ وَ آلِ نَبِيِّكَ عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمُ اَلسَّلامُ
و در تمام دوران زندگيم به بيزارى جستن از اينها و لعنت فرستادن بر ايشان و بوسيله دوست داشتن پيامبرت و خاندان پيامبرت كه بر او و بر ايشان سلام باد

پس مى گوئى صد مرتبه :

*- اَللّهُمَّ الْعَنْ اَوَّلَ ظالِمٍ ظَلَمَ حَقَّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ آخِرَ تابِعٍ لَهُ عَلى ذلِكَ
خدايا لعنت كن نخستين ستمگرى را كه بزور گرفت حق محمد و آل محمد را و آخرين كسى كه او را در اين زور و ستم پيروى كرد

*- اَللّهُمَّ الْعَنِ الْعِصابَةَ الَّتى جاهَدَتِ الْحُسَيْنَ وَ شايَعَتْ وَ بايَعَتْ وَ تابَعَتْ عَلى قَتْلِهِ اَللّهُمَّ الْعَنْهُمْ جَميعاً
خدايا لعنت كن بر گروهى كه پيكار كردند با حسين عليه السلام و همراهى كردند و پيمان بستند و از هم پيروى كردند براى كشتن آن حضرت خدايا لعنت كن همه آنها را

پس مى گوئى صد مرتبه :

*- اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا اَباعَبْدِاللَّهِ وَ عَلَى الاَْرْواحِ الَّتى حَلَّتْ بِفِناَّئِكَ عَلَيْكَ مِنّى سَلامُ اللَّهِ (اَبَداً) ما بَقيتُ وَ بَقِىَ اللَّيْلُ وَ النَّهارُ وَ لاجَعَلَهُ اللَّهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنّى لِزِيارَتِكُمْ
سلام بر تو اى ابا عبداللّه و بر روانهائى كه فرود آمدند به آستانت ، بر تو از جانب من سلام خدا باد هميشه تا من زنده ام و برپا است شب و روز و قرار ندهد اين زيارت را خداوند آخرين بار زيارت من از شما

*- اَلسَّلامُ عَلَى الْحُسَيْنِ وَ عَلى عَلِىِّ بْنِ الْحُسَيْنِ وَ عَلى اَوْلادِ الْحُسَيْنِ وَ عَلى اَصْحابِ الْحُسَيْنِ
سلام بر حسين و بر على بن الحسين و بر فرزندان حسين و بر اصحاب و ياران حسين

پس مى گوئى :

*- اَللّهُمَّ خُصَّ اَنْتَ اَوَّلَ ظالِمٍ بِاللَّعْنِ مِنّى وَ ابْدَاءْ بِهِ اَوَّلاً ثُمَّ الثّانِىَ وَالثّالِثَ وَ الرّابِعَ
خدايا مخصوص گردان نخستين ستمگر را به لعنت من و آغاز كن بدان لعن اولى را و سپس دومى و سومى و چهارمى را

*- اَللّهُمَّ الْعَنْ يَزيدَ خامِساً وَ الْعَنْ عُبَيْدَ اللَّهِ بْنَ زِيادٍ وَ ابْنَ مَرْجانَةَ وَ عُمَرَ بْنَ سَعْدٍ وَ شِمْراً وَ آلَ اَبى سُفْيانَ وَ آلَ زِيادٍ وَ آلَ مَرْوانَ اِلى يَوْمِ الْقِيمَةِ
خدايا لعنت كن يزيد را در مرتبه پنجم و لعنت كن عبيداللّه پسر زياد و پسر مرجانه را و عمر بن سعد و شمر و دودمان ابوسفيان و دودمان زياد و دودمان مروان را تا روز قيامت

پس به سجده مى روى و مى گوئى :

*- اَللّهُمَّ لَكَ الْحَمْدُ حَمْدَ الشّاكِرينَ لَكَ عَلى مُصابِهِمْ اَلْحَمْدُ لِلَّهِ عَلى عَظيمِ رَزِيَّتى
خدايا مخصوص تو است ستايش سپاسگزاران تو بر مصيبت زدگى آنها، ستايش خداى را بر بزرگى مصيبتم

*- اَللّهُمَّ ارْزُقْنى شَفاعَةَ الْحُسَيْنِ يَوْمَ الْوُرُودِ وَ ثَبِّتْ لى قَدَمَ صِدْقٍ عِنْدَكَ مَعَ الْحُسَيْنِ وَ اَصْحابِ الْحُسَيْنِ الَّذينَ بَذَلُوا مُهَجَهُمْ دُونَ الْحُسَيْنِ عَلَيْهِ السَّلامُ
خدايا روزيم گردان شفاعت حسين عليه السلام را در روز ورود (به صحراى قيامت ) و ثابت بدار گام راستيم را در نزد خودت با حسين عليه السلام و ياران حسين آنانكه بى دريغ دادند جان خود را در راه حسين عليه السلام

برچسب: ،
ادامه مطلب

برچسب: ،
ادامه مطلب