ختنه به بريدن و زدودن تمام يا بخشي از غلفه (پوست ختنهگاه) از آلت تناسلي مرد خَتنه ميگويند. ختنه كردن ، عمل جراحي كوچكي است كه سابقه 5 هزار ساله دارد. در اين عمل كوچك ، پوستي كه سر آلت را پوشانده است با روشهاي مختلف دور ميكنند تا سر آلت آزاد و برهنه گردد. بنابر احكام اديان مختلف ، ختنه را در سنين مختلف انجام ميدهند. بطور مثال پيروان حضرت موسي در روز هشتم تولد و مسلمانان تا قبل از بلوغ ، كودكانشان را ختنه ميكنند.
به هنگام ختنه ممكن است لگام (frenulum) آلت تناسلي هم بريده شود. به اين كار لگامبُري ( frenectomy ) گفته مي شود.سنت ختنه از تاريخ ثبتشده بشري قديميتر است و نگارههايي از آن در غارهاي دوران نوسنگي و آرامگاههاي مصري يافته شده است.
ختنه يك سنت ديني مي باشد و در ادياني مانند اسلام و يهود بر آن تاكيد شده است از نظر علمي هم از فوايد اين عمل ، پرده برداشته شده است .در اسلام تاكيد بر انجام ختنه قبل از روز هفتم تولد شده است مطالعاتي در دانشگاههاي مختلف ايران انجام شده كه تاكيد بر انجام ختنه در شيرخوارگي ودر بعضي مقالات تاكيد بر انجام آن در زايشگاه شده است وعلت آن را كاهش ريسك عفونت ادراري در نوزادان دانسته است. در هيچ مقاله اي اين جراحي نفي نشده است
در هر زماني كه تصميم به انجام ختنه براي فرزند خود گرفتيد حتما اينكار را توسط يك جراح ودر بيمارستاني با امكانات مجهز انجام دهيد.بعضي عوارض نادر از قبيل حساسيت به داروي بيهوشي, خونريزي ,.. نياز به امكانات مجهز دارد.
دلايل ختنه كردن (Circumcise)
بطور طبيعي در زير پوستي كه آلت تناسلي كودك را ميپوشاند، دائما ماده سفيد رنگي ترشح ميشود. البته اين ماده چرك نيست و خاصيت نرم كنندگي دارد و مانع چسبيدن پوست به سر آلت ميگردد. در بعضي از مواقع اين ترشحات عفوني شده و پوست سر آلت نيز دچار عفونت ميگردد. در موارد نادر عفونت مزبور مخصوصا در نوزادان و شيرخواران موجب عفونت كليهها ميشود. آمار نشان داده است كه عفونت ادراري در پسر بچههاي ختنه نشده به مراتب بيشتر از پسرهاي ختنه شده است. بنابر اين ختنه كردن از پيدايش عفونت دستگاه ادراي جلوگيري ميكند. تحقيقات نشان داده است كه سرطان گردن رحم در زنان و سرطان آلت تناسلي در مردان در جوامعي كه ختنه شدهاند كمتر از جوامعي است كه ختنه نشدهاند. بعضي از كودكان اگر ختنه نشوند ممكن است پيوسته با آلت خود ور بروند و اين عمل عادت كودك گردد كه موجب ناراحتي پدر و مادر ميگردد.
فوايد ختنه
۱- پسران ختنه شده از بهداشت بالاترى برخوردارند.
۲- از عفونت هاى ادرارى و كليوى پيشگيرى مى كند. كاهش عفونت وتورم دستگاه تناسلي
۳- از بيمار هاى مقاربتى و احتمالاً سرايت فورى HIV جلوگيرى مى كند.
۴- سرطان دستگاه تناسلى در مردان ختنه شده كمتر از سرطان در مردان بدون ختنه است.
۵- زنانى كه شوهرانشان ختنه شده اند كمتر در معرض ابتلا به سرطان دهانه رحم هستند.
6- لذت بردن بيشتر از رابطه جنسى.
انجمن اطفال آمريكا تاكيد كرده است كه فوايد ختنه آنقدر مشخص و صد درصد نيست كه بتوان اين عمل را به عنوان يك جراحي روتين براي همگان قرار داد ولي انجام آن را نفي نكرده است.
مهمترين عوارض ختنه عفونت و خونريزي مي باشد.ختنه مانند هر عمل چراحي عوارض يك عمل را دارد
بهترين زمان ختنه كردن
اگر ختنه بعد از تولد يا در ماههاي اول تولد انجام گيرد، اولا احتياج به بيهوشي عمومي كودك نيست و با بي حسي موضعي انجام ميگيرد. ثانيا هزينه زيادي براي خانواده نخواهد داشت. مخصوصا اگر بهداشت و نظافت بعد از عمل رعايت شود، محل ختنه زودتر التيام مييابد. اگر ختنه در ماههاي اول تولد انجام نشود، در اين صورت علاوه بر اينكه كودك را بايد بيهوش كرد و ختنه نمود، هزينهاي بر خانواده تحميل ميگردد و اثر بد رواني نيز بر كودك ميگذارد. چون او در سنين كودكي (بويژه 2 تا 3 سالگي) نسبت به حفظ آلت تناسلي خود حساسيت دارد و چه بسا ختنه را تنبيه پدر و مادر در حق خود ميپندارد و اين تصور كودك را آزرده ميكند. مشكلي كه ممكن است ختنه كردن در ماههاي اول تولد بوجود آورد عبارت است از زخم شدن نوك سوراخ آلت كه بايد از پيدايش آن جلوگيري كرد. زخم شدن نوك سوراخ آلت نتيجه قنداق كردن نامناسب كودك است كه موجب ميشود آمونياك توليد شده از ادرار كودك با مجراي ادرار در تماس نزديك باشد.
روشهاي مختلف ختنه كردن
1) گذاشتن حلقه پلاستيكي
اين روش ، روش متداول ختنه كردن است. بدين ترتيب كه حلقه پلاستيكي را روي نوك آلت قرار ميدهند و با نخ گره ميزنند و 5 تا 7 روز آن را به همين حال نگاه ميدارند. در نتيجه پوست جلو نخ سياه ميشود و با حلقه پلاستيكي ميافتد. اين روش را معمولا قبل از سه ماهگي بكار ميبرند.
2) ختنه كردن با روش بريدن و دوختن
در صورتيكه عمل ختنه در يكي دو ماه اول صورت نگيرد، جراح بعد از سه ماهگي با روش بريدن و دوختن ختنه را انجام ميدهد. بعد از انجام ختنه محل بايد به دقت نظارت گردد. اگر از محل ختنه چند قطره خون خارج شود، مهم نيست. ولي اگر خونريزي زياد باشد بايد هر چه زودتر به پزشك اطلاع داده شود تا از خونريزي جلوگيري نمايد. در صورت مشاهده ترشحات سيتوزنگ در محل بريدن ختنه ، مادر بايد محل را با آب و صابون بشويد و درمعرض هوا قرار دهد.
در چه مواردي نبايد نوزاد را ختنه كرد:
» اگر تنه آلت نوزاد در سطح پوست عانه قرار گرفته و درحقيقت آلت نوزاد در چربي عانه فرو رفته باشد.
» اگر آلت نوزاد بسيار كوچك باشد، يعني كمتر از 2.5 سانتيمتر طول داشته باشد (آلت نوزاد سالم بين 2.8 تا 4 سانتيمتر ميباشد).
» اگر پيشابراه به جاي نوك آلت در زير سر يا تنه آلت قرار گرفته باشد و پوست ختنه كامل تشكيل نشده باشد (مردم به اين حالت ميگويند كه نوزاد ختنه شده به دنيا آمده است). اين وضع يك نوع نابهنجاري است و نوزاد به جاي ادرار كردن به جلو به زير ادرار ميكند، در چنين موارد كودك را نبايد ختنه كرد بلكه بايد در 18 ماهگي با عمل جراحي خاص آلت او را ترميم نمود.
براي انجام ختنه فرزند دلبندتان:
1 ) انجام آن توسط يك پزشك ماهر
2 ) انجام آن در بيمارستان مجهز را در نظر داشته باشيد
مراقبت از كودك ختنه شده
آلت تناسلي كودك بعد از ختنه قرمز و متورم مي شود و تا 24 ساعت هم ممكن است خونريزي داشته باشد
اقدامات:
1) پوشك كودك را به محض كثيف شدن تعويض كنيد
2) روزانه ناحيه مورد نظر را به آرامي با آب تميز كنيد
3) از يك پماد آنتي بيوتيك بمدت 3تا 4 روز استفاده كنيد
4) از صابون,پودر,لوسيون وهر ماده ديگر تا خوب شدن كامل استفاده نكنيد
4) تا بهبودي كامل كودك را حمام نبريد
در بعضي مقالات تاكيد شده بعد از افتادن پانسمان اوليه مي توان كودك راحمام كرد و براي بهبود سريعتر مقداري نمك در وان كودك بريزيد ولي از هيچ ماده ضدعفوني ديگر در آب استفاده نكنيد . نخ بخيه معمولا طي 7 تا10 روز جذب مي شود .اگر از حلقه استفاده شود حداكثر تا يك هفته خودبخود مي افتد
5) اگر خونريزي و يا ترشحات از آلت تناسلي ادامه پيدا كرد سر آلت تناسلي آبي و يا سياه شد جريان ادرار كاهش پيدا كرد حتما با پزشك خود تماس بگيريد
عوارض ختنه
ختنه بايد توسط پزشك با تجربه انجام گيرد و پزشك بايد توصيههاي بهداشتي بعد از ختنه را به مادر تذكر دهد. اگر پزشك در عمل دقت نمايد، معمولا ختنه كردن عوارضي ندارد. ولي ممكن است پزشك پوست را كمتر يا زيادتر از معمول ببرد و بردارد و لذا آلت ناشكل گردد و والدين خشنود نباشند. ولي مهم نيست و با بزرگ شدن كودك شكل طبيعي خواهد داشت. عارضه مهم خونريزي شديد است. همچنين امكان دارد پزشك سر آلت را ببرد و اين بسيار به ندرت اتفاق ميافتد.
ورم پوست غلاف سر آلت و چسبندگي آن
اگر ختنه در زمان خود انجام نگيرد يا بهداشت دستگاه تناسلي نوزاد يا شيرخوار رعايت نشود، پوست غلاف سر آلت باريك و تنگ ميگردد و كودك به سختي و با فشار ادرار ميكند. اين حالت را فيموزيس مينامند. در چنين حالتي بايد به دستورهاي بهداشتي عمل شود و هر چه زودتر كودك ختنه گردد. اگر ختنه در ماههاي اول انجام نگيرد، ترشحات سفيد رنگي زير پوست غلاف آلت بوجود ميآيد كه اين ترشحات چرك نيست و مادر ميتواند آن را هنگام حمام كردن پاك و تميز نمايد. اگر ختنه در ماههاي اول انجام نگيرد مادر بايد كودك را نپيچد و شلوار آزاد به پاي كودك نمايد و در هنگام حمام كردن پوست غلاف آلت را تا آنجايي كه امكان دارد به طرف بالا بكشد و باز كند و آن را تميز نمايد.
علايم عفونت:
1) تب
2) ترشحات بد بو
3)افزايش قرمزي و تورم
جهت تعيين شيوع عوارض ختنه در اطفال زير 2 سال شهر يزد تعداد 1500 نمونه در مراكز بهداشتي درماني اين شهر مورد مطالعه قرار گرفتند. اين مطالعه از نوع توصيفي به روش مقطعي و نمونهگيري سهميهاي به روش آسان از 15 مركز و از هر مركز 100 نمونه بود. روش اخذ اطلاعات از طريق مصاحبه با مادران و معاينه فيزيكي اطفال و تكميل پرسشنامه بود. براساس نتايج بدست آمده در جامعه مورد بررسي ما ميزان فراواني عوارض بصورت كلي 23/8 بود و ميزان فراواني هر يك از عوارض به ترتيب شيوع عبارت بودند از: خونريزي 8/2 درصد، عفونت 6/5 درصد، تنگي مجرا4 درصد، هماتوم 1/3 درصد، باندهاي چسبنده 0/9 درصد، احتباس ادراري 0/7 درصد، حذف بيش از حد پوست 0/7 درصد، تبديل كاپ به جراحي 0/6 درصد، فيموزيس بعد از ختنه 0/6 درصد، آسيبگلانس 0/2 درصد، فيستول مجرا به پوست 0/1 درصد. در جامعه مورد مطالعه ما شايعترين سن انجام ختنه 0-3 ماهگي بود كه در اين سن عوارض نيز بيشتر مشاهده ميشد (25/6 درصد) و 71 درصد موارد ختنه بروش جراحي و 28/8 درصد بروش كاپ انجام شده بود كه عوارض در روش جراحي بيشتر بود (24/9 درصد مقابل 21/3 درصد) عوارض ناشي از كاپ در 4-7 ماهگي بيشتر بود (22 درصد) كه شايعترين آن عفونت (0/9 درصد) ميباشد و عوارض ناشي از جراحي در 0-3 ماهگي بيشتر بود (27/3 درصد) و شايعترين آن خونريزي (8/5 درصد) ميباشد. در مطالعه ما از نظر فرد ختنهكننده به ترتيب جراح عمومي 43/3 درصد ارولوژيست 24/9 درصد پزشكي عمومي 22/5 درصد و غيرپزشك 9/3 درصد ختنهها را انجام داده بودند كه بيشترين عوارض توسط غيرپزشك (74/8 درصد) و كمترين عوارض توسط جراح عمومي (7/8 درصد) ايجاد شده است .
آمارها چه مي گويند :
در كشور آمريكا كه يك كشور مسيحى است در هر بيست و شش ثانيه يك نوزاد پسر اعم از مسيحى، يهودى و مسلمان ختنه مى شوند. آخرين آمار ساليانه نشان داده است در سال گذشته در آمريكا تعداد يك ميليون و دويست و پنجاه هزار نوزاد پسر ختنه شده اند كه ۷۴ درصد توسط متخصصين زنان و زايمان انجام شده است
فرهنگ جهاني
.در حال حاضر در برخي از اديان الهي ختنه كردن به عنوان قسمتي از فرايض ديني محسوب مي شود. يكي از اين اديان دين يهود است. گفتهمي شود، حضرت موسي(ع) آيين ختنه كردن را از مصريان باستان آموخته و براي يهوديان مقرر كرده است. در تورات آمده است كه خداوند به ابراهيم ميگويد: البته در زمان حضرت موسي (ع) پسران بوسيله چاقوي مخصوصي از جنس سنگ ختنه مي شدند.در روزهاي نخست ظهور دين مسيحيت نيز ختنه كردن قسمتي از آيين گرويدن به دين مسيح بوده است. ولي پس از مدتي براي افزايش پيروان دين مسيح در بين روميها و يونانيها، پل مقدس،اجبار ختنه شدن را برمي دارد.
ختنه كردن در بسياري از مذاهب از جمله دين مسيحيت اجباري نيست و تنها در بين پيروان دين اسلام و يهود رواج دارد. ختنه كردن پيش از جنگ دوم جهاني به سرعت در بين مردان دنياي غرب رواج پيدا كرد و به حدي گسترش يافت كه به صورت يك فرهنگ مردمي در آمد.اين فرهنگ در جوامع غربي آنقدر گسترده است كه به طور مثال در حدود 80 درصد مردان آمريكا ختنه شده اند و ختنه كردن، امروزه شايعترين جراحي جهان محسوب مي شود.
مسلماً علت رواج ختنه در بين مردم اروپا و آمريكا اجبار ديني نيست چون اغلب اين مردم مسيحي هستند. بنابراين اگر علت اين رواج را بخواهيد، بايد آنرا در فوايد علمي ختنه كردن جستجو كنيد. چنانكه امروزه آيين قديمي و اوليه دين اسلام به دلايل كاملاً روشن علم پزشكي از نظر حتي مردم غير مسلمان، لازم به نظر مي رسد. شايد مهمترين فايده ختنه، پيشگيري از ابتلاي نوزادان و شيرخواران به عفونتهاي دستگاه ادراري باشد. عفونت ادراري نوزادان و شيرخوران مي تواند عوارضي داشته باشد كه بسيار خطرناك است.
عوارضي كه ممكن است باعث ازبين رفتن بافت كليوي و نهايتاً نارسايي كليوي شود. مسلماً اگر شما هم به جاي اروپاييها و آمريكاييها بوديد و به شما هم مي گفتند كه در بررسيهاي انجام شده مشخص شده است كه 75 درصد اطفال زير سه ماه دچار عفونت ادراري، پسر هستند و 95 درصد اين پسرها ختنه نشده بوده اند، به اين نتيجه مي رسيديد كه نوزادان پسر خود را ختنه كنيد. اگر هم بخواهيم مقايسه كنيم، بايد بگوييم كه اگر نوزاد پسري ختنه نشود، شانس مبتلا شدن به عفونت ادراري در سال اول عمرش 10 برابر افزايش مييابد. دكتر سيمفروش، جراح و متخصص كليه و مجاري ادرار و استاد دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي، در اين باره ميگويد:
برچسب: ،
ادامه مطلب
بازدید: