بيماريهاي مـربوط به گرما هنگامي روي مي دهند كه دمــاي بـدن فرد از حد طبيعي خود افزايش مي يابـد. بدن انسان بطور عمده توسط منبسط ساختن عروق سـطـــحي پوست و تعريق دماي افزايش يافته بدن را كاسته و سبب تنظيم و كنترل گرماي بدن مي گــردد. اما در آب و هواي مرطوب عملكرد تعريق مختل و كنـدشده و بدن ديگر قادر به خنك ساختن خود نميـباشد. دو عـــامل فعاليت بدني شديد و طولاني مدت و آب و هواي گرم مسبب بيماريهاي مربوط به گرما هستنـد. همچنين زماني كه فرد دچار كم آبي در بدن خود ميگردد در معرض عوارض گرماي زياد قرار خواهد داشت زيرا در اين حالت غلظت خون بدن افزايش يافته و جريان خون كند ميگردد كه سبب اختلال در عملكرد ارگانهاي بدن مي شود.

عوارض ناشي از گرما به قرار زير است:
1. گرمازدگي خفيف
در اين حالت بدن بشدت عرق كرده و حجم خون كاهش مي يابد.

علايم:
تعريق شديد، ضعف، سرگيجه، سردرد، حالت تهوع، استفراغ، افزايش ضربان قلب، كاهش فشار خون، پوست مرطوب، سرد و رنگ پريده، افزايش درجه حرات مركزي بدن تا 39- 38 درجه سلسيوس.

درمان:
انتقال بيمار به يك مكان خنك و سايه،دادن مايعات به بيمار براي جبران كم آبي بدن. براي جبران نمك بدن نيز بايد اندكي نمك (به نسبت يك قاشق چاي خوري نمك در يك ليتر آب) به آب اضافه كرد، لباسهاي فرد گرمازده را در آورده و يك ملحفه مرطوب دور بدن وي بپيچيد و يا توسط باد بزن مصدوم را باد بزنيد.

2. گرمازدگي شديد
اين حالت بسيار خطرناك بوده و خطر مرگ را نيز ميتواند در پي داشته باشد. در اين حالت حرارت مركزي بدن از 40.5 درجه سلسيوس فراتر ميرود. در اين وضعيت اغلب ارگانهاي بدن در معرض آسيب بافتي قرار ميگيرند. گرمازدگي شديد يك وضعيت اورژانس بوده و دماي بدن فرد گرمازده بايد سريعا كاهش يابد. عدم درمان گرمازدگي شديد به تشنج، كما و مرگ منجر خواهد شد. گرمازدگي شديد علاوه بر اثرات سوء آن بروي سيستم عصبي همچنين كبد، كليه ها، قلب و عضلات را نيز در معرض آسيب قرار ميدهد.

علايم:
پوست قرمز رنگ، داغ، رنگ پريده و خشك، ضربان تند و قوي، سردرد ضرباني، پريشاني و سرگيجه، تنفس كم عمق، مردمك چشم ممكن است متسع شده و به نور واكنش نشان ندهد.

عوامل ايجاد كننده
قرار گرفتن در زير آفتاب به مدت طولاني ،فعاليت شديد بدن، كم آب شدن بدن.

درمان:
تلاش براي كاهش حرارت بدن بايد بسرعت انجام گيرد: بيمار را به مكان خنك و سايه انتقال داده و لباسهايش را از تن جدا كنيد. روي دستها و پاها آب خنك ريخته و يا يك ملحفه خيس را دور بدن مصدوم بپيچيد، بيمار را در معرض باد قرار داده و يا توسط پنكه و يا باد بزن اقدام به خنك كردن وي كنيد. هنگامي كه روي دستها و پاها آب ميريزيد حتما دستها و پاها را شديدا ماساژ دهيد تا خون خنك شده به سمت نواحي مركزي بدن رانده گردد.

3. گرفتگي عضلات
همان گرفتگي عضلات ميباشد كه عامل آن گرما ميباشد. اين حالت پس از فعاليت شديد بدني ايجاد ميگردد. درمان آن خوراندن مايعات كافي همراه با اندكي نمك (به نسبت 4/1 قاشق چايخوري نمك در يك ليوان آب) به مصدوم و انجام حركات كششي پس از آن ميباشد.

4. سنكوب گرما
اين حالت نوعي غش خفيف ميباشد كه به علت فعاليت شديد در آب و هواي گرم ايجاد ميگردد. بدن در تلاش براي افزايش دفع گرما از بدن اقدام به منبسط ساختن عروق سطحي پوست ميكند اما هنگامي كه اين مكانيسم بسرعت انجام ميگيرد سبب كاهش جريان خون به مغز گشته و حالت غش را ايجاد ميكند.

علايم:
سرگيجه، سردرد، افزايش ضربان قلب، حالت تهوع، استفراغ، غش و بي هوشي.
درمان آن مانند درمان گرمازدگي خفيف ميباشد.

5، عرق سوز

در اين حالت نواحي خاصي در بدن (معمولا نواحي پوشيده شده توسط لباس) دچار خارش و سوزش شديد ميگردد. اين حالت بيشتر در آب و هواي گرم و مرطوب و در افراد خردسال، داراي فعاليت شديد، بيماران بستري و تب دار مشاهده ميگردد. اين عارضه معمولا پس از چند روز بخودي خود بر طرف ميگردد. هنگامي كه تعريق بدن افزايش مي يابد عرق به سلولهاي سطح پوست آسيب وارد ساخته و يك سد در مقابل خروج عرق ايجاد ميكند. بنابراين عرق در زير پوست به دام افتاده و تجمع مي يابد. در اين حالت برآمدگيهاي ريزي روي پوست ايجاد ميگردد. هنگامي كه اين برآمدگيهاي جوش مانند ريز ميتركند محتويات عرق تخليه گشته و فرد احساس سوزش ميكند.

درمان:
هيچگاه از مواد كاهش دهنده تعريق و يا پودر بچه استفاده نكنيد اين عمل تنها علايم را تشديد ميكند. تنها از لوسيون كالامين (CALAMIN) و يا كرم هيدروكورتيزون (HYDROCORTISON 1%) استفاده كنيد.

اقدامات پيشگيرانه :
1، در تابستان و هواي گرم لباسهاي سبك، گشاد و با رنگ روشن به تن كنيد.
2، در طول روز آب كافي بنوشيد. 8 ليوان آب.
3، در حين هر نوع فعاليت بدني در فواصل زماني معين به استراحت بپردازيد.
4، خود را در برابر گرماي آفتاب با به سر گذاشتن كلاه و يا استفاده از چتر محافظت كنيد.
5، فعاليتهاي شديد خارج از منزل را در ساعاتي كه هوا خنك تر ميباشد يعني پيش از 10 صبح و يا پس از 6 بعد از ظهر برنامه ريزي كنيد.
 

موي سر شما بنا به دلايل متعددي ميتواند كدر، كم پشت و شكننده شده و دچار ريزش شود. تعدادي از اين دلايل ارثي هستند و گاهي استفاده از يك محصول نامناسب و تغذيه نادرست موجب اين مشكلات و موارد نظير آن ميشوند. اما ما گاهي بدون توجه يا بر اثر اطلاعات نادرست، با موي خود طوري رفتار ميكنيم كه بيش از پيش آسيب ميبيند.
شانه كردن موي خيس از ريشه تا نوك مو اشتباه است.

1. شامپو كردن روزانه
بهترين حالت و شرايط مو در زماني است كه چربيهاي طبيعي پوست سر بتوانند به نوك موها برسند. به همين دليل بسياري از متخصصين مو توصيه ميكنند كه موها را يك روز در ميان يا حتي دو روز در ميان شامپو كنيد.

2. موهاي بلند خود را همواره در يك نقطه خاص جمع ميكنيد.
افرادي كه عادت دارند موي بلند خود را با يك كش به صورت "دم اسبي" در پشت سر جمع كنند، مراقب باشند. تارهاي مو در كشهاي موي سر-از هر جنس و اندازه- گير كرده و شكسته يا كنده ميشوند. بنابراين براي جلوگيري از خالي شدن بخشهاي خاصي از مو، هر بار محل جمع كردن موها راكمي بالاتر و در مرتبه بعد، كمي پايينتر بياوريد. استفاده از كشهاي ضخيم حوله اي يا پارچه اي، در كاهش اين حالت بسيار موثر است.

3. شانه كردن موي خيس از ريشه تا نوك مو
شانه كردن موهاي خيس از كشيدن برس بر آنها بهتر است، اما كشيدن مو از پوست سر تا نوك و به زور باز كردن گره هاي آن، موجب كنده شدن نوك موها، شكسهگي ساقه مو و ضعف ريشه ميشود. اگر موهايتان بيش از حد در هم گره ميخورد، مقدار كمي نرم كننده تنها به نوك موها بزنيد، آب اضافه مو را گرفته و ابتدا از نيمه مو تا نوك آنرا در دسته هاي چك شانه كنيد تا گره ها باز شوند تا بتوانيد از ريشه تا نوك را به راحتي شانه كنيد.

4. براق كردن موها با برس كشيدن فراوان
در دستورات قديمي زيبايي، براي براق شدن مو چنين روشي توصيه شده بود "موها را به مدت 20 دقيقه تا نيم ساعت و هر دسته را از 15 تا 20 مرتبه برس بكشيد" . اما براي حركت دادن چربي طبيعي مو از ريشه به نوك آن، تنها چند مرتبه معدود برس كشيدن به مو كافي است و بيشتر از آن تنها ميتواند به شكسته شدن مو منتهي شود.

5. سشوار كشيدن به مويي كه هنوز كاملا خيس است
اين كار نه تنها مدل دادن به مو را بسيار مشكل ميكند، بلكه به مقدار بسيار زياد موجب آسيبهاي ناشي از حرارت ميشود. سشوار بايد براي خشك كردن و مدل دادن به موهاي نمدار-نه خيس- به كار رود و حداكثر مدت آن بايد 20 دقيقه باشد. قبل از حرارت دادن به مو، گيسوي خود را به مدت 5 دقيقه در حوله بپيچيد و سپس بگذاريد 5 دقيقه ديگر در هواي آزاد خشك شود.
6. ناديده گرفتن پوست سر
براي داشتن موهايي سلامت، پوست سر نيز بايد تغذيه شود. ماساژ دادن كف سر با نوك انگشتان به افزايش جريان خون در آن كمك ميكند. براي مراقبت بيشتر ميتوانيد هر از گاهي از مواد مغذي و ماسكهاي مخصوص پوست سر استفاده كنيد.

7. استفاده از برس نامناسب
برس نامناسب، به خصوص انواع برسهاي گرد، تنها موجب از بين رفتن آرايش موي شما شده و حتي ممكن است در ميان موها گير بيافتد. به طور كلي، هر چه موهاي شما بلندتر باشد، برس –به خصوص برس گرد- بايد قطر بيشتري داشته باشد. اگر ميخواهيد موهايتان پف كرده و پر حجم به نظر برسند، از برسهاي گرد و اگر ميخواهيد آنها را صاف و نرم آرايش دهيد از برسهايي به شكل راكت استفاده كنيد.

8. عدم استفاده از اسپري مو
اسپري مو شهرت چندان خوبي ندارد، اما اين اسپريها حاوي مواد پليمري هستند كه رطوبت را از مو دور نگه ميدارد. بر خلاف باور عمومي، اين پليمر آسيبي به مو نميرساند و درواقع آنچه بر روي مو ميماند و خشك ميشود همين مواد پليمري هستند نه الكل. الكل موجود در اين اسپريها، قبل از اينكه مواد به مو برسند، تبخير ميشود. نكته مهم اين است كه اسپري تنها در حد لازم مصرف شود و به طور مداوم روي مو قرار نگيرد.

9. درمان نكردن شوره سر
اگر موي شما دچار شوره است، نبايد آن را به طور موقت با مواد روغني و پمادهاي آرايشي مخفي نماييد، بلكه بايد آنرا به طور كامل درمان كنيد. شوره سر در واقع نوعي بيماري جلدي است و ارتباطي با خشكي سر ندارد. براي درمان آن هم بايد از شامپوهاي حاوي اسيد ساليسيلك، روي يا سولفيد سلنيوم استفاده كنيد.
 

ايدز، 26 سال، 26 سوال

روز اول دسامبر مطابق با دهم آذر هر سال، روز جهاني ايدز نام‌گذاري شده است. 26 سال از تشخيص اولين بيمار مبتلا به ايدز مي‌گذرد و جامعه بين‌المللي كه با همه‌گيري اين بيماري روبه‌روست فراز و نشيب‌هاي زيادي را پشت سر گذاشته است. هنوز اطلاع‌رساني درباره اين بيماري كامل نيست و بسياري از مردم جهان و از جمله كشور ما درباره اين بيماري و ويروس عامل آن اطلاع كافي ندارند. به همين مناسبت 26 سوال شايع را كه مردم مي‌خواهند پاسخ آن را بدانند در اين شماره آورده‌ايم كه از نظر شما مي‌گذرد.

1. بيماري ايدز چه نوع بيماري است؟

بيماري ايدز هما‌ن نشانگان نقص ايمني اكتسابي است. عامل اين بيماري ويروس اچ.آي.وي مي‌باشد كه در بدن باسرعت زياد تكثير مي‌يابد و در عين حال، در فعاليت سلول‌هاي ايمني تداخل ايجاد مي‌كند و به همين علت، دستگاه ايمني بدن انسان ضعيف مي‌شود و بيمار در معرض ابتلا به انواع عفونت‌ها و سرطان‌ها قرار مي‌گيرد. بيماري ايدز شامل علايم و نشانه‌هاي متعدد و پراكنده در بخش‌هاي گوناگون بدن است، به طور مثال، عفونت‌هاي فرصت‌طلب، سرطان‌هاي گوناگون و زخم‌هاي متعدد.

2. تاريخچه و تعداد مبتلايان به اين بيماري چگونه است؟

اولين بار در سال 1981 ميلادي (1360 خورشيدي) بيماري ايدز در مردان همجنس‌باز مبتلا به عفونت‌هاي غيرمعمول فرصت‌طلب شناسايي شد. اين مردان به نوعي عفونت ريه مبتلا بودند كه عامل بروز آن نوعي موجود ذره‌بيني است كه در شرايط معمول ايجاد عفونت نمي‌كند مگر اينكه دستگاه ايمني بدن ضعيف شده باشد. تاكنون بيش از 60 ميليون نفر در سراسر جهان به ويروس اچ.آي.وي آلوده شده‌اند كه بيش از 90 درصد از آنان در كشورهاي در حال توسعه‌اند و 90 درصد از آنان از طريق مقاربت جنسي آلوده شده‌اند.

3. آيا هركس كه امروز به ويروس اچ.آي.وي آلوده شود، بلافاصله به بيماري ايدز مبتلا مي‌شود؟

به علت دوره نهفتگي طولاني ميان آلودگي به ويروس اچ.آي.وي
و بروز بيماري ايدز، همه‌گيري و ابتلا به بيماري 8 تا 10 سال پس از انتشار ويروس به جمعيت‌هاي جديد، از نظر باليني قابل تشخيص است. البته بسياري از افراد حداقل 2 و حداكثر 10 سال پس از ورود ويروس اچ.آي.وي به بدنشان به بيماري مبتلا مي‌شوند. ميانگين فاصله زماني بين آلودگي به ويروس تا ابتلا به بيماري و بروز نشانه‌هاي آن 10 تا 15 سال است.

4. مهم‌ترين راه انتقال ويروس اچ.آي.وي در ايران كدام است؟

در ابتدا استفاده از سرنگ مشترك در ميان معتادان تزريقي راه اصلي انتقال ويروس اچ.آي.وي بود. اين معضل در ميان معتادان تزريقي مقيم زندان‌ها مشاهده شد و سپس با ارتباط اين افراد با همسران‌شان، آنان را هم آلوده كردند. اما در سال‌هاي اخير رفتارهاي پرخطر جنسي موجب شيوع بيماري ايدز شده است.

5. آزمايش اچ.آي.وي در چه كساني انجام داده مي‌شود؟

افرادي كه در معرض خطر عفونت و آلودگي با ويروس اچ.آي.وي قرار دارند، بايد آزمايش شوند. البته اين آزمون نبايد فقط در افراد در معرض خطر زياد مانند معتادان تزريقي انجام گيرد بلكه در تمامي افراد فعال از نظر جنسي با هر نوع عامل خطر ديگري توصيه مي‌شود. آزمايش اچ.آي.وي بايد در همه زنان باردار انجام گيرد چون در صورت مثبت بودن آزمايش و شروع درمان ضد ويروسي، به طور چشم‌گيري انتقال ويروس از مادر به كودك كاهش مي‌يابد.

6. عفونت‌هاي فرصت‌طلب ايدز، كدام‌اند؟

عفونت‌هاي تك‌ياخته‌اي روده‌اي و آنسفاليت (التهاب مغز) ناشي از توكسوپلاسما يا انگل گربه، عفونت‌هاي قارچي مانند التهاب مري به علت آلودگي با كانديدا، پنوموني يا ذات‌الريه به علت نوعي قارچ و مننژيت (التهاب پرده‌هاي مغز) به علت قارچ كريپتوكوكوس، عفونت‌هاي باكتريايي مانند عفونت سل فعال و ميكروب‌‌هاي هم‌خانواده سل، عفونت راجعه ريه و عفونت منتشر در خون به علت عامل حصبه (سالمونلا).

7. تشخيص‌آلودگي به ويروس اچ.آي.وي با چه آزمايشي است؟

تشخيص آلودگي به اچ.آي.وي با شناسايي آنتي‌بادي‌هاي سرمي عليه اين ويروس با روش الايزا مطرح مي‌شود و با آزمايش وسترن بلات تاييد مي‌شود.
افرادي كه به تازگي آلوده شده‌اند، ممكن است آنتي‌بادي عليه ويروس نداشته باشند. طي اين دوره كه دوره پنجره ناميده مي‌شود و اغلب سه هفته تا سه ماه طول مي‌كشد، مي‌توان در پلاسماي خون افراد آلوده، مولكول RNA ويروس اچ.آي.وي و آنتي‌ژن مركزي آن را به نام p24 شناسايي كرد.
 از طرفي امكان دارد كه نتيجه آزمايش الايزا به صورت كاذب، مثبت باشد. بنابراين تمام نتايج الايزاي مثبت بايد با واكنش وسترن بلات با حداقل دو پروتئين متفاوت تاييد شوند.

8. راه‌هاي‌ مهم و شايع انتقال ويروس اچ.آي.وي چيست؟

تزريق خون آلوده، استفاده از سرنگ و سرسوزن مشترك و آلوده، تماس جنسي محافظت نشده با فرد آلوده به ويروس و انتقال ويروس از مادر به جنين از راه‌هاي انتقال بيماري ايدز به ديگران است.

9. روش‌هاي پيشگيري از ابتلا به بيماري ايدز و آلودگي به ويروس اچ.آي.وي شامل چه مواردي است؟

روش‌هاي مهم پيشگيري از آلوده شدن به ويروس اچ.آي.وي شامل موارد زير است:
• پرهيز از هرگونه تزريق غيرضروري و استفاده نكردن از سرنگ و سرسوزن مشترك
• وفاداري به خانواده و پرهيز از روابط پرخطر جنسي
• آزمايش به موقع مادران باردار در معرض خطر آلودگي به ويروس و درمان به موقع مادر براي پيشگيري از انتقال ويروس به فرزند
• معتادان تزريقي براي ترك اعتياد تزريقي و تبديل آن به درمان نگهدارنده با متادون و در نهايت ترك دايم بايد اقدام كنند.

10. راه انتقال از مادر به فرزند چگونه است؟

از راه‌هاي مهم انتقال ويروس اچ.آي.وي، انتقال از مادر به كودك است كه ممكن است در رحم، هنگام تولد يا به ميزان كمتري بر اثر شيردهي رخ دهد. حدود 25 تا 30 درصد نوزادان متولد شده از مادران اچ.آي.وي مثبت كه با داروي ضد ويروس درمان نشده‌اند، به ويروس عامل ايدز آلوده مي‌شوند. با درمان مادر، پيش از دوران بارداري و در ماه‌هاي آخر بارداري و حوالي زايمان و درمان شيرخوار با داروهاي ضدويروسي مي‌توان احتمال انتقال ويروس را از مادر به كودك به كمتر از 3 درصد رساند.

11. كساني كه مجبورند داروي تزريقي استفاده كنند و ممكن است در معرض خطر آلودگي به ويروس اچ.آي.وي باشند، بايد چه نكاتي را رعايت كنند؟

• هميشه بايد از سرنگ و سرسوزن استريل براي تزريقات استفاده شود. سرنگ و سرسوزن استفاده شده ديگران را براي تزريق به كار نبريد.
• اگر به تزريق خون نياز است، بايد از آلوده نبودن خون به ويروس اچ.آي.وي اطمينان داشته باشيم.
• سعي كنيد داروها را به صورت خوراكي مصرف كنيد (با مشورت پزشك)
• از سرنگ‌ها استفاده دوباره نكنيد و آنها را به اشتراك نگذاريد. همچنين وسايل آماده‌سازي تزريق دارو مانند آب مقطر را هم به صورت مشترك استفاده نكنيد.
• سرنگ جديد يكبار مصرف را از مكان معتبر مانند داروخانه تهيه كنيد و از بسته‌بندي استاندارد و استريل بودن آن اطمينان حاصل كنيد.
• هنگام آماده كردن دارو براي تزريق، از آب استريل يا تميز از منبع مطمئن استفاده كنيد.
• با استفاده از پنبه و الكل، محل تزريق را پيش از تزريق، ضدعفوني كنيد.

12. اگر رفتار پرخطري داشتيم و تصور مي‌كنيم كه به ويروس اچ.آي.وي آلوده شديم، چه كاري بايد انجام دهيم؟

در كشور ما كلينيك‌هاي مشاوره رفتاري وجود دارد كه مي‌توان با متخصصان و كارشناسان اين مراكز مشاوره كرد و آزمايش اچ.آي.وي را انجام داد. تا مشخص شدن نتيجه آزمايش بايد از روش‌هاي پيشگيري كه گفته شد، استفاده كرد.چند گروه پزشكي در اين زمينه فعاليت مي‌كنند: پزشكان متخصص عفوني، پزشكان عمومي شاغل در كلينيك‌هاي رفتاري وابسته به دانشگاه‌هاي علوم پزشكي، روان‌پزشكان و روان‌شناسان براي مشاوره‌هاي رفتاري و مهارت‌هاي مقابله‌اي و همه كاركنان شاغل در كلينيك‌هاي رفتاري مراكز بهداشتي و بيمارستان‌ها. اگر رفتار پرخطري داشتيم (رابطه جنسي محافظت نشده با فردي كه وضعيت بيماري او مشخص نيست يا اچ.آي.وي مثبت است) بايد تا سه ماه صبر كنيم و سپس آزمايش خون براي تشخيص وجود ويروس اچ.آي.وي عامل بيماري ايدز انجام دهيم.
حداقل سه هفته بايد صبر كرد و سپس آزمايش اچ.آي.وي را انجام داد اما اگر منفي بود، بايد حتما سه ماه پس از انجام دادن رفتار پرخطر، دوباره آزمايش تكرار شود چون حساسيت تشخيصي كيت آزمايشگاه مشخص نيست و به هر صورت هر آزمايشگاهي 100 درصد پس از سه ماه، در صورت وجود ويروس، آن را شناسايي مي‌كند.

13. آيا ايدز فقط در هم‌جنس‌گراها و معتادان تزريقي ديده مي‌شود؟

خير. هر كسي كه تماس جنسي محافظت نشده و پرخطر داشته باشد و از وسايل تزريقي مشترك استفاده كند يا خون آلوده تزريق كند و همچنين فرزندان مادران آلوده به ويروس در معرض خطر ابتلا به اين بيماري هستند و در جهان 90 درصد موارد انتقال اچ.آي.وي از راه تماس جنسي و 60 تا 70 درصد از اين روش هم به علت تماس غيرهم‌جنس است.

14. آيا ايدز درمان دارد؟

اگر منظور از درمان، شفاي كامل است، بايد گفت درمان قطعي و ريشه كن كننده ندارد اما با استفاده از داروهاي جديد ضدويروسي (ضد ويروس هم گروه اچ.آي.وي يعني رتروويروس)، بيماران عمر بيشتر و با كيفيت زيادتري دارند و احتمال انتقال ويروس اچ.آي.وي نيز كاهش مي‌يابد. ديگر علايم و نشانه‌هاي بيماري ايدز كه 10 تا 20 سال پيش نشان داده مي‌شد و ذهنيت بدي بر جاي گذاشته است، به وجود نخواهد آمد. بيماراني هستند كه بيست سال است به خوبي و مانند افراد معمولي زندگي و كار مي‌كنند.

15. ويروس اچ.آي.وي در كدام قسمت بدن افراد آلوده وجود دارد؟

ويروس اچ.آي.وي در خون، مايع مني، ترشحات تناسلي زنان و شير مادر وجود دارد.

16. خطر انتقال عفونت ايدز از طريق بوسيدن، خالكوبي يا تتو و گوشواره و آويزهاي پوستي مانند حلقه بيني  چقدر است؟

انتقال از طريق بوسيدن تا به حال گزارش نشده است و خطر بسيار كمي دارد اما اگر وسايل خال‌كوبي و پيرسينگ آلوده به ويروس اچ.آي.وي باشد و استريل و ضدعفوني نشود، موجب انتقال عامل بيماري مي‌شود. به همين علت بهتر است هر وسيله‌اي كه براي سوراخ كردن هر نقطه از بدن يا براي جراحي استفاده مي‌شود، يك بار مصرف يا با قابليت ضدعفوني‌ شدن باشد.

17. شيوه عفونت‌زايي و ايجاد بيماري ويروس ‌اچ.آي.وي چگونه است و چطور به بيماري منجر مي‌شود؟

ويروس اچ.آي.وي، پوشش و ژن‌هاي مخصوصي دارد كه پس از ورود به بدن، ميل تركيبي زيادي براي اتصال به سطح سلول‌هاي لنفوسيت T از نوع كمك‌كننده دارد كه به آنها لنفوسيت‌ CD4 مثبت مي‌گويند. پس از اتصال پوشش ويروس و سلول‌هاي ايمني مولكول RNA كه حاوي ژن ويروس است، وارد ماده زمينه‌اي سلول ايمني ميزبان يعني فرد آلوده مي‌شود و مولكول DNA دو رشته‌اي ساخته مي‌شود و اين مولكول وارد هسته سلول شده و به صورت نهفته و بدون رونويسي يا توليد پروتئين ويروس باقي مي‌ماند. لنفوسيت‌هاي T كه به صورت خاطره‌اي يا يادآوري هستند، ممكن است براي تمام عمر به عنوان مخزن عفونت عمل كنند و حتي درمان ضدويروسي هم بر آنها تاثيري نداشته باشد.
 با اين وجود، در سلول‌هاي T فعال، بخش عمده تكثير ويروسي رخ مي‌دهد. با فعال شدن لنفوسيت‌هاي T نوع كمك كننده، از DNA حاوي ژن ويروسي در هسته سلول‌، مولكول RNA ويروس تكثير مي‌شود و اين تكثير بيش از حد ممكن است موجب تخريب سلول شود. كمي پس از شروع عفونت اچ.آي.وي، تكثير شديد ويروس در بافت‌هاي لنفاوي رخ مي‌دهد و ميزان مولكول RNA ويروس يا همان بار ويروسي در پلاسما، اغلب طي هفته دوم تا چهارم پس از عفونت، به بيش از يك ميليون نسخه در هر ميلي‌ليتر پلاسما مي‌رسد.

18. آيا گزش پشه، دست دادن، استفاده از بشقاب و ليوان فرد بيمار، ورزش كردن با فرد بيمار و سرفه و عطسه موجب انتقال ويروس مي‌شود؟

حتي اگر پشه آلوده به اچ.آي.وي باشد، از اين طريق انتقال نمي‌يابد. روش‌هاي ديگر نيز تاكنون عاملي براي انتقال ويروس نبوده‌اند.

19. خطر ابتلا به عفونت از طريق استفاده از تيغ اصلاح مشترك، به ويژه از فرد اچ.آي.وي مثبت چقدر است؟

هرگونه استفاده از وسيله غيراستريل مانند تيغ يا چاقو ممكن است موجب انتقال ويروس اچ.آي.وي شود. اشتراك تيغ اصلاح، توصيه نمي‌شود.

20. مادران باردار اچ.آي.وي مثبت بايد براي جلوگيري از انتقال عفونت به نوزادشان چه نكاتي را رعايت كنند؟ 

 با توجه به خطر 15 تا 30 درصدي انتقال ويروس طي بارداري، زايمان و شيردهي، درمان مادر با دو داروي نويراپين و زيدوودين خطر انتقال ويروس اچ.آي.وي را از مادر به جنين به صفر مي‌رساند. نويراپين يك بار هنگام زايمان به مادر و يك بار طي 72 ساعت پس از زايمان به نوزاد داده مي‌شود. تجويز زيدوودين در شش ماه دوم بارداري و تزريق آن در هنگام زايمان به مادر و تا شش هفته براي فرزند از انتقال اچ.آي.وي به نوزاد جلوگيري مي‌كند.

21. ‌چه عفونت‌ها يا بيمار‌ي‌هايي اگر در فردي وجود داشته باشد، ممكن است نشانه  ابتلا به ايدز باشد؟

تعدادي از سرطان‌ها مانند ساركوم‌ كاپوزي در افراد زير 60 سال، لنفوم بوركيت، لنفوم اوليه مغزي و سرطان مهاجم دهانه رحم و بيماري‌هايي مانند كاهش وزن بيش از 10 درصد وزن بدن، ممكن است با بيماري ايدز همراه باشد. همچنين تعدادي عفونت ويروسي مانند هرپس جلدي مخاطي (تبخال موضعي و منتشر)، التهاب شبكيه، مري يا روده به علت ويروس سيتومگال نيز ممكن است از نشانه‌هاي نقص ايمني سلولي مرتبط با ايدز باشد.

22. آيا در كشور براي پيشگيري از ابتلا به ايدز برنامه يا قانون مصوبي وجود دارد؟

ماده 86 قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي ايران حاكي از آن است كه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و دستگاه‌هاي ذيربط مكلفند، تا پايان سال اول برنامه چهارم توسعه اقتصادي اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران، اقدامات لازم را جهت كاهش خطرها و زيان‌هاي فردي و اجتماعي اعتياد، پيشگيري و درمان بيماري ايدز و نيز كاهش بار بيماري‌هاي رواني، معمول دارد.

23. چه زماني مي‌گوييم فردي مبتلا به بيماري ايدز است؟

اصطلاح بيماري ايدز، مرحله پيشرفته آلودگي با ويروس اچ.آي.وي است. ممكن است فردي اچ.آي.وي مثبت باشد اما
هنوز به بيماري ايدز مبتلا نشده باشد.
از آلودگي به اچ.آي.وي تا ابتلا به بيماري ايدز 4 مرحله وجود دارد كه سازمان جهاني بهداشت آن را تعريف كرده است:
مرحله 1: فرد اچ.آي.وي مثبت بدون علامت است و به عنوان بيماري ايدز شناخته نمي‌شود.
مرحله 2: علايم و نشانه‌هاي خفيف بيماري پوست و مخاط و عفونت‌هاي تنفسي مكرر  ديده مي‌شود.
مرحله 3: اسهال مزمن بدون علت و نامشخص به مدت بيش از يك ماه، عفونت‌هاي ميكروبي شديد و سل ريوي ديده مي‌شود.
مرحله 4: توكسوپلاسموز مغزي، كانديدياز مري، ناي، برونش (نوعي عفونت قارچي) و ساركوم كاپوزي (نوعي سرطان عروق پوست) ديده مي‌شود.

24. آيا از چهره يك فرد مي‌توان گفت كه به اچ.آي.وي مبتلا شده است؟

خير. از چهره فرد مبتلا به بيماري ايدز يا
اچ.آي.وي مثبت نمي‌توان فهميد كه او بيمار است. ممكن است فرد اچ.آي.وي‌ مثبت به طور كامل سالم و خوب به نظر برسد و در عين حال، موجب انتقال ويروس و بيماري به ديگران شود. اگر علايم و نشانه‌اي وجود داشته باشد، اختصاصي براي فرد
اچ.آي.وي مثبت نيست. عفونت قارچي يا سل ريه يا انواع سرطان‌ها كه در اين بيماري ممكن است به وجود آيد، در افرادي كه به ويروس اچ.آي.وي‌ آلوده نيستند نيز وجود دارد.

25. انتقال ويروس اچ.آي.وي از طريق سرنگ مشترك چگونه است؟

هنگامي كه فردي از سرنگ و سرسوزن مخصوص آن استفاده مي‌كند، به خون فرد آغشته مي شود و باتوجه به اينكه ويروس اچ.آي.وي در خون بيمار مبتلا به ايدز وجود دارد، روي سر سوزن و داخل سرنگ باقي مي‌ماند. اگر فرد ديگري از اين سرنگ و سرسوزن استفاده كند، ويروس از طريق عروق به فرد دوم انتقال مي‌يابد. به اشتراك گذاشتن سرنگ و سرسوزن ميان معتادان تزريقي از راه‌هاي مهم و شايع انتقال ويروس است. در كشور ما در ابتدا ويروس اچ.آي.وي از طريق استفاده از سرنگ و سرسوزن مشترك در معتادان تزريقي به ويژه در زندان‌ها به افراد ديگر انتقال مي‌يافت و معتادان پس از آزادي يا در هنگام زنداني بودن ويروس اچ.آي.وي را به همسران خود انتقال مي‌دادند.

26. در كشور ما در طي 26 سال اخير چه كارهايي براي مبارزه با ايدز و پيشگيري از ابتلا به اين بيماري انجام گرفته است؟

با توجه به آنكه شايع‌ترين راه انتقال ويروس اچ.آي.وي استفاده از سرنگ و سرسوزن مشترك در بين معتادان تزريقي بود، برنامه‌هاي گوناگون و موثري در جهت كاهش آسيب انجام گرفته است. اين برنامه‌ها شامل استفاده از راهنما، كتابچه و جزوه‌هاي متعدد اطلاع‌رساني و برنامه‌هاي آموزشي به صورت سمينار، همايش و كلا‌س‌هاي مختلف براي معتادان و خانواده‌هاي آنها در جهت تغيير رفتار از اعتياد تزريقي به سوي درمان نگهدارنده با داروهايي مانند متادون و تحت نظر پزشك دوره‌ديده و باتجربه و متخصصان روانپزشكي است. همين مساله موجب شده است تا انتقال ويروس اچ.آي.وي از طريق اعتياد تزريقي و استفاده از سرنگ و سرسوزن مشترك به طور چشمگيري كاهش يابد.

بازاريابي اجتماعي در حوزه سلامت

ريچارد مانوف در سال1985 جزئيات استفاده ازديدگاه بازاريابي اجتماعي در حوزه سلامت را بيان كرد.او بازاريابي اجتماعي را "ديدگاهي منظم و سازمان دهي شده براي ارتقاي سلامت عمومي و ارتباطات " تعريف كرد(7).

در سال 2002 اين تعريف از بازاريابي اجتماعي در حوزه سلامت توسط سه تن از صاحبنظران بازاريابي اجتماعي كاتلر، روبرتو و لي ارائه شد:

"كاربرد مشتري مدارانه اصول و فنون بازاريابي براي گسترش برنامه ها مداخلات و ارزشيابي در جهت تلاش براي تغيير يا اصلاح رفتار بهداشتي"(7).

هدف بازاريابي اجتماعي اصلاح نگرش گروه مخاطب است تا پايه گذار تغيير رفتار او براي حفظ سلامت فرد و جامعه گردد(7).

مهمترين مسئوليت بازاريابان اجتماعي در حوزه سلامت ، اطمينان از اين است كه آنچه كه در نهايت در شكل مداخله بيان مي شود ، نيازها و خواسته هاي مرتبط با سلامت را در مشتري برآورده مي سازد(6).

Social Marketing Assessment and Response Tool (SMART)

در اين مدل كه در آن از بازاريابي اجتماعي به عنوان ابزاري براي اصلاح رفتار جامعه در حوزه سلامت كمك گرفته مي شود، مراحل زير تعريف شده است:

1) برنامه ريزي مقدماتي

-  تعريف يك مشكل بهداشتي و بيان آن با اصطلاحات رفتاري

-  تعيين اهداف

-  تنظيم برنامه مقدماتي براي ارزشيابي

-  تعيين هزينه هاي پروژه

2) تحليل مشتري

- تقسيم بندي و تعريف جمعيت واجد شرايط

- تعريف روش هاي پژوهش رسمي

- تعريف نيازها ، خواسته ها و ترجيحات مشتري

- توليد ايده هاي اوليه براي مداخلات و استراتژي هاي ارتباطي در اولويت

3) تحليل بازار

- ساخت و تعريف آميزه بازاريابي

- ارزيابي بازار براي شناخت رقبا (رفتارها،پيام ها و برنامه ها و...)شركا و سيستم هاي حمايتي و منابع

4) تحليل كانال ها

- شناسايي كانال هاي ارتباطي مناسب

- تعيين چگونگي استفاده از اين كانال ها

- ارزيابي انتخاب هاي توزيع

- تعريف قوانين ارتباطي براي شركاي برنامه

5) توليد مداخلات،مواد و پيش ازمون ها

- توليد مداخلات و مواد با استفاده از اطلاعات جمع آوري شده از تحليل مشتري

- ادغام آميزه بازاريابي در يك استراتژي كه بتواند ارائه دهنده يك محصول مرغوب و مبادله مطلوب باشد.

- پيش آزمون و بازبيني برنامه ها

6) مداخله

- ايجاد ارتباط با شركا و شفاف كردن تضادها

- فعال كردن استراتژي ارتباطي و توزيع ان

- مستند كردن روش ها و پيشرفت ها در يك چارچوب سازماني

- بازبيني برنامه

7) ارزشيابي

- ارزيابي ميزان دريافت برنامه توسط گروه مخاطب

- ارزيابي نتيجه برنامه روي مخاطبين و بازبيني برنامه در صئرت نياز

- اطمينان از اين كه اجراي برنامه تداوم دارد

- تحليل تغييرات در گروه مخاطب

گام هاي يك برنامه بازاريابي اجتماعي(7)

براي ورود به حيطه عمل مبتني بر اين ديدگاه برداشتن اين گام ها ضروري است:

1.       شناخت مشكل بهداشتي ، سازماندهي روش ها و جلب حمايت براي بازاريابي راه حل هاي مورد نظر (در اين مرحله برقراري ارتباط با سازمان هاي مختلف هم به صورت عملياتي و هم از نظر سياسي ضرورت دارد.شناسايي تصميم گيران در عرصه حكومت و جامعه بايد مستمرآ انجام گيرد.)

2.       انتخاب اولويت ها ،تعيين سطح خريدوتهيه يك برنامه زمان بندي شده. مشكل و اهداف را بايد از ديدگاه مشتري تعريف كرد و ترجيحا از اطلاعات كمي براي بيان آنها استفاده نمود.

3.       تحليل فعاليت هاي" پيام- بازاريابي" كه براي هر " مشكل- راه حل"نياز است. در اين مرحله تهيه يك استراتژي مشخص و مكتوب لازم است

4.       توجه به گروه مخاطب در هر بخش از برنامه. تقسيم بندي بازار در اين مرحله صورت مي گيرد. بازارياب بايد دقيقآبفهمد كه چه كسي آنچه را بايد انجام دهد انجام نمي دهد و چه كسي كاري را مي كند كه نبايد بكند؟ در اين مرحله گروه مخاطب به گروه هاي كوچكتري تقسيم مي شود تا براي هر بخش بازاريابي مناسب طراحي و اجرا گردد. گرو هايي چون والدين، كاركنان دولتي ،بيمارستان ها ،سيستم هاي ارائه خدمات ،پزشكان و صنايع مرتبط با برنامه نمونه هايي از اين تقسيم بندي هستند.

5.       پژوهش در هر يك از مفاهيم "پيام- بازاريابي"براي تعيين نگرش هاي گروه مخاطب و آشكار سازي نقاط مقاومت

6.       تعيين اهداف براي هر گروه از مخاطبين و هر بخش از "پيام- بازاريابي"

7.       طراحي فعاليت هاي "پيام- بازاريابي"

8.       آزمون كليه فعاليت هاي"پيام- بازاريابي" از نظر قابليت پذيرش ،‌ درك مفهوم ،باور پذيري، ايجاد انگيزه و متقاعد كردن مخاطب

9.       بازبيني و باز آزمون فعاليت هاي "پيام- بازاريابي"

10.    سازماندهي ساختارهاي "توزيع – بازاريابي" و "پيام – رسانه" براي رسيدن به حداكثر دسترسي و تكرار پيام

11.    هماهنگي با كليه كارهاي مشابه

12.    پيگيري نتايج هر فعاليت "پيام – بازاريابي" و اصلاح آن بر اساس نتايج به دست آمده در ارزشيابي ها

استفاده از اين ديدگاه در ترويج مصرف داروهاي پيشگيري كننده از بارداري و سرم خوراكي(ORS) در درمان بيماري هاي اسهالي كودكان بسيار موفق بود. ولي بايد توجه داشت كه امروزه حوزه عمل بازاريابي اجتماعي در بحث سلامت بسيار گسترده تر شده است.(5) كافي است به نمونه هايي از اين كاربردها نگاهي بيندازيم:

1) تنظيم خانواده و ترويج روش هاي پيشگيري در كشورهاي جهان سوم

2) تغذيه با هدف ارتقاي آموزش رفتار هاي تغذيه اي و تغذيه با شير مادر

3) كنترول بيماري هاي اسهالي و ترويج مايع درماني خوراكي

4) پيشگيري و كنترول بيماري ايدز در غياب واكسن يا داروي موثر عليه اين بيماري

5) كاهش استعمال دخانيات

6) كاهش سطح كلسترول خون

7) تهيه مواد آموزشي بهداشتي

8) توسعه نيروي انساني(از طريق تركيب آن با برنامه هاي آموزشي و بازآموزي پزشكان، دانشجويان پزشكي و استفاده از آن براي پيشبرد عملكرد پرسنلي)

در اين قسمت به گوشه اي از پژوهش هاي انجام گرفته در عرصه با استفاده از استراتژي بازاريابي اجتماعي اشاره مي رود:

1.       نقش بازاريابي اجتماعي در پيشگيري از بيماريهاي آميزشي و ايدز با كمك گسترش توزيع كاندوم و ارتقاي رفتار فعالان جنسي مناطق مختلف(10و18)

2.       نقش بازاريابي اجتماعي در افزايش استفاده از كمربند ايمني و كاهش حوادث رانندگي(11)

3.       گسترش استفاده از پشه بند براي پيشگيري از ابتلا به مالاريا(12)

4.       ترويج تغذيه سالم(13)

5.       تغيير در رفتار جنسي براي مقابله با ايدز(14)

6.       توليد و استفاده از پيام هاي بهداشتي(15)

7.       ترويج استفاده از تخم مرغ و سبزيجات در ميان مادران و كودكان (16)

8.       ترويج فعاليت بدني در ميان افراد جامعه(17)

محدوديت هاي برنامه هاي بازاريابي اجتماعي(7)

بايد توجه داشت كه استراتژي بازاريابي اجتماعي تنها روش براي آموزش و ارتقاي سلامت نبوده و در موارد خاصي كاربرد دارد.در زير به تعدادي از محدوديت هايي كه در اين ديدگاه وجود دارد ،اشاره مي كنيم:

1.       بازاريابي اجتماعي بر خلاف بسياري از روش هاي آموزش بهداشت و ارتقاي سلامت جنبه فردي دارد و معطوف به افراد در سطح شهر ،كشور و حتي جهان است .

2.       تمركز آن روي يك رفتار يا محصول خاص است.

3.       در حضور موانع ساختاري عمده اي چون فقر ،فقدان تسهيلات بهداشتي ، فشارهاي سياسي و تبعيض درصد موفقيت برنامه پايين مي آُيد.

4.       از نظر اخلاقي بايد مشتري را در تمام تصميم گيري ها دخالت دهيم.

5.       نياز به پشتوانه مالي قابل توجهي دارد.

6.       معمولآ حمايت همه جانبه از برنامه هاي بازاريابي اجتماعي وجود ندارد.

7.       براي استفاده آموزشي از رسانه ها معمولآ فرصت كمي داده مي شود.

8.       مديريت و مداخله ضعيف در فعاليت هاي بازاريابي اجتماعي: در اين بخش مشكلات اجرايي متعددي وجود دارد كه ممكن است در هر يك از مراحل رخ بنمايد:

- در تحليل بازار، به دليل آن كه رفتارهاي اجتماعي پيچيده هستندو به بيشتر از يك متغير وابسته اند ،كار در حيطه تحليل بازار مشكل خواهد بود.

- در تقسيم بندي بازار،  فعاليت هاي بازاريابي اجتماعي بايد روي گروه هاي مخاطب مناسب متمركز باشد، ولي بازاريابان اجتماعي معمولآبا فشارهايي روبرو مي شوند كه آنها را وادار مي سازد كه از تقسيم بندي بازار اجتناب كنند و در نتيجه اجراي موفق برنامه با اشكال مواجه مي گردد.

- در استراتژي محصول ،  بازاريابي اجتماعي در حوزه سلامت معمولآ با قابليت انعطاف پايين در مورد ايده ها مواجه است.

- در استراتژي كانال ها ،  كانال هاي دستيابي به گروه مخاطب براي پيام هاي بهداشتي به سختي در دسترس بازاريابان اجتماعي قرار مي گيرد.

- در استراتژي ارتباط ، به دليل هزينه سنگين و يا محدوديت هاي سياسي اغلب ارتباط ها غير ممكن يا غير عملي است و از طرفي هم بدون ارتباط مناسب پيش آزمون پيام ها و مواد شدني نيست.

- در برنامه ريزي و طراحي سازماني ، ما شاهد مقاومت كاركنان سيستم بهداشتي و نيز رقابت گروه هاي مخالف و عدم اطلاع از جزئيات برنامه ها در سطح اجتماع خواهيم بود.

- در ارزشيابي ، اگرچه در تمامي حوزه هاي بازاريابي ارزشيابي سخت است ولي اين روند در بازاريابي اجتماعي مشكل تر خواهد بود، با اين حال نيازي ضروري به شمار مي رود و ما را از آن گريزي نيست.  

منابع مورد استفاده

1) كاتلر ، فيليپ و آرمسترنگ،گري. اصول بازاريابي.  ترجمه علي پارسائيان تهران: نشر ادبستان .چاپ اول.

مراحل انجام يك برنامه بازاريابي اجتماعي

پنج مرحله در اجراي يك برنامه بازاريابي اجتماعي مد نظر است(8):

1) برنامه ريزي: شناسايي مشكل ،گروه مخاطب و محيطي كه قرار است برنامه در آن اجرا گردد.

2) توليد مواد و پيام ها: پيام ها و مواد آموزشي كه مي توانند پيام مورد نظر را به گروه مخاطب انتقال دهند.

3) پيش آزمون: با آزمون پيام ها و مواد توليد شده در گروه مخاطب، نقايص آن برطرف مي شود.

4) مداخله: برنامه به صورتي كه طراحي شده، اجرا مي شود.

5) ارزشيابي و پس خوراند: تاثيرات اجراي برنامه بر گروه مخاطب سنجيده مي شود.(بايد توجه داشت كه اين مرحله از برنامه در تمامي فرآيند بازاريابي اجتماعي جاري است)

برنامه ريزي

يك استراتژي بازاريابي اجتماعي موثر بر مبناي پژوهش هاي محكم بنا مي شود.

در مرحله برنامه ريزي هدف پژوهش، آموختن بيشتر در مورد بازار و گروه مخاطب است.چند روش معمول  مورد استفاده در اين مرحله عبارتند از: پيمايش، گروه هاي متمركز و مصاحبه.

البته از منابع مهم كسب اطلاعات براي پژوهش در مورد بازار و گروه مخاطب مي توان به مجلات فني و بازرگاني،  نظرات عمومي،  پيمايش مشتريان، مطالب روزنامه ها، آمار حاصل از سرشماري ها و ديگر پيمايش هاي دموگرافيك، اطلاعات موجود در واحد ها و بخش هاي دولتي، شبكه هاي راديويي و تلويزيوني، آژانس هاي تبليغاتي محلي و حوزه هاي تحقيقاتي بازار اشاره كرد.

براي تامين اطلاعات در مورد ميزان درك مشتريان هم استفاده از گروه هاي متمركز، مطالعه سطح دانش نگرش و عملكرد ، اطلاعات بازاريابي و تحليل رسانه اي مي توان استفاده كرد.

استفاده از گروه هاي متمركز در تمامي فرآيند بازاريابي اجتماعي، از برنامه ريزي گرفته تا توليد مواد و پيام هاي اموزشي. مي تواند عملي باشد.

در بعضي موارد بازاريابان اجتماعي بايداز گروه هايي بدانند كه روي مخاطبين تاثير دارند. از جمله اين گروه ها مي توان به همسران، والدين،سياستگزاران، پزشكان و وكلا اشاره كرد.

براي بالابردن شانس دستيابي به مخاطبين از طريق رسانه ها دوراه وجود دارد:

الف- تعيين و استفاده از رسانه هاي مناسب كه بيشتر توسط گروه مخاطب مورد استقبال قرار مي گيرند.

ب- توجه به دروازه بان هايي كه محتوا و جريان اطلاعات را كنترول مي كنند.

 پس از شناسايي محورهاي رسانه اي پژوهش بر روي اين دروازه بان ها بسيار مهم است .افرادي مانند ويراستاران، تهيه كنندگان، نويسندگان، مجريان، مديران و ديگر كساني كه به نحوي با موضوع در ارتباط هستنددر اين دسته جاي مي گيرند.

توليد مواد و پيام ها

در اين مرحله مواد و پيام ها توليد مي شوند. اين كار باتوجه به مفاهيم  مكان يابي و با تاكيد برنقاط كليدي بازار چون جذابيت يا ظاهر محصول، منافع حاصل از محصول، تصوير سازي براي مصرف كننده، كاربرد آن و دسته بندي مناسب محصول صورت مي گيرد.

بهترين جمله براي مكان يابي (تا محصول مورد نظر ما در مقايسه با محصولات ديگر پذيرفته شود) بستگي به نتايج آزمون تعدادي از مفاهيم در يك مصاحبه يا گروه متمركز دارد. در اين مرحله مهم آن است كه چه گفته شود نه اين كه چگونه گفته شود!

انتخاب نام مناسب براي محصول يا خدمت هم در اين مرحله صورت مي  گيرد.

پيش آزمون مواد و پيام ها

مواد و مفاهيم توليد شده با تعدادي از گروه مخاطب آزمون مي شود تا مواردي چون ماندگاري در حافظه، سلامت محصول ، برقراري ارتباط ، درك مفهوم ، باورپذيري، قابليت پذيرش محصول ، تصوير و جذابيت خدمت يا محصول كنترول گردد . به اين ترتيب مكان يابي محصول يا خدمت ارزيابي مي گردد تا پس از رفع كاستي ها نهايي شده وآماده  عرضه به گروه مخاطب شود. در مورد پيام هاي نوشتاري (چاپي) قابليت خواندن آنها (به خصوص در جوامع با سطح اقتصادي اجتماعي پايين) بسيار اهميت دارد.

قبل از اتمام نهايي ،پيام هاي توليد شده توسط گروهي از افراد حرفه اي بررسي مي شود تا مواردي چون تناسب، ابهام ، درك مطلب و طراحي آن ارزيابي گردد. در انتها، قبل از اجراي برنامه بايد آن را در يك موقعيت واقعي امتحان كردتا نقاط قوت و ضعف آن و مشكلات سياسي اجتماعي يا فرهنگي ناشي از آن نشان داده شود.

مداخله

با شناسايي كانال هاي رسانه اي و توليد پيام هاي استاندارد شده ،برنامه بازاريابي اجتماعي آماده اجراست. يك پوشش رسانه اي مناسب و مطلوب مي تواند پيام هاي مورد نظر ما را به گروه مخاطب منتقل نمايد.

ارزشيابي

در برنامه بازاريابي اجتماعي، معمولا  ارزشيابي در سه بخش انجام مي شود:

(Process Evaluation)1) ارزشيابي فرآيند

(Outcome Evaluation) 2) ارزشيابي اثر

(Impact Evaluation) 3) ارزشيابي پيامد

در نوع اول ارزشيابي تعيين مي گردد كه آيا با اجراي مراحل مختلف برنامه بر اساس دستورالعمل تهيه شده دسترسي به مخاطب صورت گرفته است يا نه؟

 در نوع دوم مشخص مي شود كه آيا تغييري در مخاطبيني كه در تماس با پيام ها و مواد ما بوده اند مشاهده شده است يا نه؟

در نوع سوم تعيين مي كنيم كه آيا انجام رفتار باعث تغييرات مطلوب در سطح كلان جامعه شده است يا نه؟ (مانند كاهش مورتاليتي يا موربيديتي)

در سال 1989 كاتلر و روبرتو ارزشيابي ديگري را هم در برنامه هاي بازاريابي اجتماعي وارد كردند و به آن ارزشيابي اخلاقي گفتند.در ارزشيابي اخلاقي هم هدف و هم وسيله مورد قضاوت قرارمي گيرد و بررسي مي شود كه آياتغيير درست و مطلوب از راهي درست ايجاد شده است ؟

در بازاريابي اجتماعي توجه به اخلاق بسيار مهم است. معيارهاي اخلاقي بايد از همان ابتداي برنامه مدنظر قرار داده شود. مردم را نبايد مجبور به انجام كاري كرد حتي اگر آن رفتار برايشان سودمند باشد.در ضمن بايد مطمئن بود كه برنامه بازاريابي اجتماعي ما براي مخاطبين هيچ ضرري ندارد.

آنچه در يك برنامه بازاريابي اجتماعي بايد مورد ارزيابي دقيق قرار گيردعبارت است از:

1) آگاهي مخاطبين از محصول

2) آگاهي از تبليغ و يادآوري محصول

3) سطح دانش، نگرش و عملكرد مخاطبين

4) تصوير محصول

5) تجربه مخاطب از محصول

6) رفتارها

بررسي آگاهي، ميزان استفاده از محصول و تداوم استفاده از آن در يك برنامه بازاريابي اجتماعي اهميت دارد و نواقص برنامه را تا حدود زيادي مشخص مي نمايد:

- در صورتي كه آگاهي مخاطب از محصول پايين باشد، اشكال را بايد در سيستم رسانه اي و پيام ها جستجو كرد.

- در صورتي كه آگاهي مخاطب مطلوب باشد ولي ميزان استفاده از آن كم باشد، نقص در بقيه بخش ها مانند سيستم توزيع ، قيمت ، بسته بندي يا تصوير محصول است.

- در صورتي كه آگاهي مخاطب قابل قبول و ميزان استفاده از آن هم مطلوب باشد ولي مخاطبين در استفاده از ان تداوم نداشته باشند ،اشكال در خود محصول است كه باعث شده مصرف كننده انگيزه اي براي استفاده مجدد از آن محصول يا خدمت نداشته باشد.

آميزه بازاريابي

مجموعه اي از ابزارهاي قابل كنترول بازاريابي كه باتركيب آنها، امكان پاسخگويي به بازار هدف و گروه مخاطب به وجود مي آيد "آميزه بازاريابي" نام دارد(1). به عبارت ديگر آميزه بازاريابي در برگيرنده كليه اقداماتي است كه توليدكننده محصول يا ارائه دهنده خدمت انجام مي دهد تا بر بازارتقاضاي محصول يا خدمت مورد نظر اثر گذارد. آميزه بازاريابي داراي اجزايي است كه در سطور آتي به شرح آنها خواهيم پرداخت:

1) محصول(يا خدمت): كالاها يا خدمات چيزي است كه به بازار مورد نظر عرضه مي شود تا نيازيا خواسته اي از مشتري را تامين نمايد(1). محصول مي تواند يك پديده فيزيكي و قابل لمس و يا خدمت، فعاليت يا ايده اي غير قابل لمس باشد.

گروه مخاطب بايد در ابتدا آگاه شوند كه مشكلي وجود دارد و محصول (يا خدمت)مورد نظر راه حل مناسبي براي آن مشكل است(9). تا آنگاه براي اصلاح رفتار خود در جهت استفاده از آن محصول يا خدمت قدم بردارند. در نتيجه بازاريابان اجتماعي نياز به برنامه ريزاني خواهند داشت كه با انجام پژوهش هاي مناسب بتوانند زمينه توليدمحصولات و خدماتي فراهم كنند كه براي جامعه مورد نظر قابل پذيرش باشند(3).

مهمترين نكته در مورد اين بخش از آميزه بازاريابي اين است كه مشتري بايد قادر باشد محصول را به خوبي بشناسد و آن را براي استفاده ساده و آسان بيابد تا در اين حالت به سوي استفاده از آن جلب شود.

2) قيمت: آنچه كه مشتري مي پردازد تا محصول مورد نظرش را بدست آورد، قيمت نام دارد (1و9) قيمت يك محصول ممكن است پول باشد و يا ممكن است عوامل ديگري مانند صرف زمان، انجام سعي و تلاش و يا حتي بروز اضطراب و نگراني درخريدار باشد(1).

 براي اين كه استقبال از يك محصول يا خدمت افزايش يابد بايد قيمت محصول از منافع حاصل از آن كمتر باشد. البته بايد توجه داشت كه پايين بودن قيمت (مانند ارائه رايگان بعضي از خدمات و محصولات) ممكن است در ذهن مشتري كيفيت پايين محصول را تداعي كند و برعكس قيمت خيلي بالا هم تمايل مشتري را براي استفاده از آن كاهش دهد(9).

در صورتي كه قيمت محصول يا خدمت بالا و سطح درآمد مشتري پايين باشد،تقاضاي محصول پايين خواهد آمد(7).

3) مكان(توزيع): مسيري كه با كمك آن محصول يا خدمت به دست مشتري مي رسد، به عبارت ديگر فعاليت هايي كه انجام مي شود تا محصول يا خدمت مورد نظردر دسترس مشتريان قرار گيرد، قسمت سوم آميزه بازاريابي است(1).

در مورد يك محصول قابل لمس، مصداق مكان سيستم توزيع است در حالي كه در يك محصول يا خدمت غيرقابل لمس، كانال هايي كه از طريق آنها اطلاعات و آموزش به مشتريان مي رسد، مكان را شامل مي شود(9).

4) ترويج: اين بخش از آميزه بازاريابي را گاه به اشتباه معادل كل بازاريابي اجتماعي مي دانند. در حالي كه چنين برداشتي درست نيست(9). ترويج تنها بخشي از آميزه بازاريابي است و شامل استفاده از مجموعه تبليغات، روابط عمومي، حمايت هاي رسانه اي، ارتباط فردي وفعاليت هايي  از اين قبيل است كه محورآن خلق نياز و تداوم آن براي مصرف محصول يا خدمت توسط مشتري است(9).

براي ترويج يك محصول بايد كانال هاي اطلاع رساني مناسب انتخاب شوند و عناصرمهمي چون تازگي و شگفت انگيزي مدنظر قرار گيرد تا تاثير آن بيشتر شود(7).

ترويج شامل فعاليت هايي است كه ارائه دهنده خدمت يا توليدكننده محصول انجام مي دهدتا بتواند در مورد ارزش محصول يا خدمت خود اطلاعات مفيدي به مشتري بدهدو مشتريان را تشويق كند تا آن محصول را بخرند(1).

اخيرا علاوه بر چهار عنصر كليدي فوق، مفاهيم ديگري را هم به مجموعه "آميزه بازاريابي" به ويژه در عرصه بازاريابي اجتماعي اضافه كرده اند:(5)

5) عموميت: در بازاريابي اجتماعي كه مخاطبين متفاوتي مد نظر هستند و توجه به آنها براي كسب موفقيت ضروري است، شناسايي و توجه به گروه هاي داخلي(شامل آنهايي كه در مراحل اجرا يا تصويب برنامه درگيرهستند)  و گروه هاي خارجي(شامل گروه مخاطب، مخاطبين ثانوي، سياستگذاران و دروازه بانان)درگيردر برنامه بازاريابي اهميت بسياري دارد.

6) شراكت: براي موثر واقع شدن برنامه نياز است تا تيمي متشكل از كليه سازمان هاي جامعه كه اهداف مشابه (نه الزاما اهداف يكسان) دارند، در كنار هم قرار گيرند.

7) سلسله منابع: به دليل هزينه بالاي برنامه هاي بازاريابي اجتماعي، اين هزينه  ها را بايد از محل هاي مناسب از جمله كمك هاي دولتي، بنيادها، هدايا واز اين قبيل تامين كرد .در اين ميان بايد دقت كرد كه تامين اين منابع به اصول كلي و جامعه محور اين ديدگاه لطمه نزند.

8) سياستگزاري: تداوم تغيير رفتار اجتماعي تنها با تغيير در سياست هاي جامعه امكان پذير است و در اين عرصه حمايت رسانه اي مكملي موثر براي بازاريابي اجتماعي محسوب مي گردد.  توجه به اين عناصرتشكيل دهنده آميزه بازاريابي، كه امروزه از شكل سنتي پيشين خود خارج شده وگسترش پيدا كرده است، موفقيت يك برنامه بازاريابي اجتماعي را تضمين خواهد كرد.

عوامل موثر بر بازاريابي

عوامل متعددي بر بازاريابي تاثير داردكه عبارتند از:

1) محيط ها: شامل محيط هاي اقتصادي و جمعيتي، تكنولوژيك و طبيعي، قانوني و سياسي و اجتماعي و فرهنگي هستند.

2) عرضه كنندگان خدمات و كالاها، رقبا و واسطه هاي بازاريابي

3) فرآيند برنامه ريزي، تجزيه و تحليل، كنترول و اجزاي بازاريابي

4) آميزه بازاريابي شامل محصول، قيمت، مكان و ترويج و ديگر بخش هاي آن

در مركز اين مجموعه نيز مصرف كننده يا مشتري قرار مي گيرد.

ده نكته كليدي در بازاريابي اجتماعي

ده نكته كليدي وجود داردكه با رعايت آنها مي توان در حوزه بازاريابي اجتماعي به موفقيت دست پيدا كرد(18):

1) با مشتريان خود سخن بگوييد.كليد موفقيت در بازاريابي اجتماعي در گفتن و شنيدن است.در واقع پرسش از مشتري،راه اصلي پي بردن به خواسته هاي آنهاست. 

2) گروه مخاطب را بخش بندي كنيد. براي موفقيت در بازاريابي اجتماعي بايد گروه مخاطب را به گروه هاي كوچكتري تقسيم كرد و براي هر گروه،برنامه ريزي خاصي انجام داد.معيارهايي چون سن،جنس،نژاد و موقعيت جغرافيايي در اين بخش بندي موثر است. تقسيم بندي مخاطبين بر اساس رفتارهايشان هم ممكن است.

3) براي محصول خود پايگاه ايجاد كنيد.(مكان يابي) در حوزه بازاريابي اجتماعي جاافتادن محصول در ميان مردم نتيجه دو عامل است:درك منافع و رفع موانع. توجه به اين دو عامل حاصل تعيين دقيق شاخص هاي مكان يابي كالاي مورد نظر ماست.

4) عرصه رقابت مورد نظررا بشناسيد. بازاريابان اجتماعي بايد از ديگر پيام هاي رقابتي كه مي توانند محصولي باشند كه واكنش منفي مخاطبين را به كالا يا خدمات ما باعث مي شود و بر روي گروه مخاطب تاثير مي گذارند ،اطلاع كافي داشته باشند. محصول ما بايد جذاب تراز آلترناتيوهاي ديگر آن باشد تا بتواند مورد قبول واقع گردد

5) به جاهايي برويد كه مخاطب شما حضور دارد.براي موفقيت در بازاريابي اجتماعي بايد پيام ها را در جايي ارائه كرد كه مخاطب حضور داشته باشد. استفاده از روزنامه هاي محلي، فروشگاه هاي بزرگ، گروه هاي موسيقي و... از اين جمله به شمار مي روند. پژوهش بر روي مشخصات مخاطبين و نحوه استفاده از رسانه هاي محلي اهميتي حياتي دارد.

6) براي ارتباط با مخاطبين از مسيرهاي مختلفي استفاده كنيد. بازاريابي اجتماعي بسيار وسيع تر از تبليغات تلويزيوني است. استفاده از تركيب رسانه هاي همگاني، اجتماعات،گروه هاي كوچك و فعاليت هاي فردي مي تواند موثرتر باشد. وقتي يك پيام ساده و روشن در مكان هاي متعدد و در سراسر جامعه تكرار گردد ،احتمال ديده شدن و به خاطر سپرده شدن آن بيشتر است. گستردگي مسير هاي مورد استفاده بستگي به ميزان بودجه برنامه و نتايج پژوهش بر روي كانال هاي تاثير گذار بر گروه مخاطب ما دارد.

 كليد موفقيت يك بسيج اطلاع رساني در دو عامل مهم تداوم و ماندگاري آن است.

7) از مدل هايي استفاده كنيم كه نتيجه مي دهد.

بازاريابان اجتماعي برنامه هايي را طراحي مي كنند كه بيشترين فايده و اثربخشي را داشته باشد.

يكي از مدل هاي معروف كه مراحل تغيير رفتار رادر يك گروه مخاطب بيان مي كند واز اصول آن در بازاريابي اجتماعي استفاده زيادي مي شود"مدل مراحل تغيير پروچاسكا" است(8).

 اين مدل مراحل هفتگانه زيررا براي تغيير رفتار بيان مي كند:

Unaware to aware             1) ناآگاه به آگاه

Knowledge                              2) دانش

 Interested                          3) علاقمندشده

Motivated                                   4) با انگيزه

Ready to try           5) آماده براي امتحان كردن

User                                        6) انجام رفتار

Non-user                         7) عدم انجام رفتار

باكمك تكنيك هاي بازاريابي مانند پژوهش بر روي مخاطب، تحليل محصول، طراحي پيام، ترويج پيام تهيه شده، تبليغات و در نهايت ارزيابي و پس خوراند و گذاشتن اين مفاهيم و اصول در كنار مدل هاي توجيه كننده تغيير رفتار مي توان به كاردر حوزه اصلاح رفتار اجتماعي اميدوار بود.

مدل كاملتري كه بر مبناي مدل چرخه تغيير رفتار پروچاسكا طراحي شده وبه دفعات دربرنامه هاي بازاريابي اجتماعي مورد استفاده قرارگرفته است، مدل Tran theoretical است.

در اين مدل مراحل چهارگانه 1) پيش انديشه يا precontemplation، 2) انديشه يا     contemplation، 3) عمل يا actionو4) نگهداري يا maintenance تعريف شده است. با شناخت اين مراحل و توجه به اصول اين مدل هاي آموزشي امكان موفقيت بيشتر است.

8) آزمودن، آزمودن و باز هم آزمودن.تمامي محصولات، مواد و خدماتي كه در برنامه هاي بازاريابي اجتماعي استفاده مي شود را بايد با بخشي از گروه مخاطب آزمون كرد تا تاثيرات واقعي آن شناسايي شود. استفاده از روش هايي چون روش گروه متمركز و يا انجام پيمايش براي تعيين سطح دانش، نگرش و عملكرد مي تواند مفيد واقع گردد.  

9) شراكت با گروه هاو افراد كليدي جامعه را فراموش نكنيد. اگر گروه هاي موجود در جامعه در كنار هم قرار گيرند و تلاشي هماهنگ انجام دهند پيام ها با قدرت و قوت بيشتر ارائه خواهد شد. ايجاد ارتباط با افراد و سازمان هاي كليدي بسيار مهم است. اين سازمان ها گاه در موضوع مورد نظر با ما اشتراك دارند و يا تكميل كننده فعاليت ما هستند.گروه هايي چون رسانه ها، مدارس، بخش تجاري و آژانس هاي دولتي در دسته اخير قرار مي گيرند كه توجه به آنها در برنامه هاي بازاريابي اجتماعي ضروري است.

10) به اين نكته توجه كنيد در آينده چه مي توان كرد.سنگ بناي بازاريابي اجتماعي ارزشيابي است كه در تمام فرآيند حضور دارد. براي آن كه بفهميم اقدامات ما منجر به ايجاد تغييرات مطلوب شده است يا نه دو راه در پيش داريم:

الف- آيا گروه مخاطب رفتار مورد نظر ما را در پيش گرفته اند (پاسخ اين پرسش را باطراحي و  انجام يك پژوهش كمي مي توان به دست آورد.)

ب- آيا تغييرات طولاني و كلي در جامعه رخ داده است(پاسخ اين پرسش هم  باطراحي و  انجام يك پژوهش آينده نگر به دست مي آيد)

در دنياي امروز كسب سهم بيشتر از بازار مصرف، هدف اصلي شركت ها و صاحبان صنايع به شمار مي رود و در اين شرايط استفاده از اصول و فنون علمي در بازاريابي هر روز پررنگ تر از قبل مي شود. بازاريابي نوين به جاي جستجو براي يافتن مشتري جهت محصولات توليد شده، به  خلق محصولات و خدمات متناسب با خواسته ها و نيازهاي مشتريان توجه دارد. به عبارت ديگر كانون اصلي انديشه و عمل در بازاريابي نوين، تامين رضايت و ايجاد ارزش براي مشتري است تابه سمت محصول توليد شده يا خدمت مورد نظر ما جلب گردد(1).

بازاريابي دو هدف عمده با خود دارد:اول اين كه بايد مشتريان كنوني محصولات و خدمات  خود را حفظ نمايد و دوم مشتريان جديدي را به سوي اين محصولات وخدمات جلب كند. پيشرفت هاي علمي و تجربي بازاريابي در طي ساليان اخير، منجر به گسترش حوزه عمل آن و افزايش ميزان موفقيت اين علم شده است و در نتيجه آن را به "چيزي فراتر از تبليغ و ترويج ودادن اميد و نويد" تبديل كرده است. در مفهوم جديد، بازاريابي را تنها معادل برآوردن نيازها و خواسته هاي مشتريان مي دانند(1).

در سال 1952 انديشمندي به نام" وايبه" يك سئوال انقلابي مطرح كرد كه پاسخ به آن سال ها بعد به پايه گذاري"بازاريابي اجتماعي"منجر شد. او پرسيد:"چرا  نتوانيم برادري را هم مثل صابون به مردم بفروشيم؟!"  او با بررسي چهار بسيج همگاني نتيجه گرفت كه: "با كمك فنون بازاريابي مي توان يك موضوع اجتماعي را به مخاطبين فروخت"(2).

بازاريابي اجتماعي  براي اولين بار در سالهاي ابتدايي دهه هفتاد توسط"فيليپ كاتلر"مطرح شد. او به همراه "جرالد زالتمن" با تركيب مفاهيم مربوط به تغييرات اجتماعي و بازاريابي تجاري و فنون تبليغات اين بحث مهم را پايه گذاري كرد(3) وبه اين ترتيب نظر دانشمندان و صاحبنظران علوم رفتاري و اجتماعي رابه خود جلب نمود.

كاتلر تاكيد داشت كه بسيج همگاني براي ايجاد  تغييرات اجتماعي پديده جديدي نيست و نمونه هاي آن دريونان وروم باستان(در جريان آزادسازي بردگان) ودر اروپاي دوران انقلاب صنعتي (در جريان آزادي زندانيان ،اعطاي حقوق زنان و جلوگيري از بكارگماردن كودكان در كارخانجات صنعتي ) قابل مشاهده است.

آنان پي بردند كه مي توان از اصول بازاريابي اجتماعي (كه براي فروش محصولات به مشتريان بكار مي رود) براي فروش ايده ها ،نگرش ها و رفتارها به جامعه استفاده كرد(5).

نبايد اين حقيقت را از نظر دور داشت كه بازاريابي اجتماعي بسيار پيچيده تر و گاه كم اثرتر از بازاريابي اجتماعي است چرا كه در بازاريابي اجتماعي تلاش در جهت تاثيرگذاري روي عقايد و رفتار جامعه است در حاليكه بازاريابي تجاري كوشش دارد تا با ايجاد الگويي ساده فكر و رفتار  مردم را به سمت و سويي خاص بكشاند و در اين راه از تبليغ نام و نشاني خاص استفاده مي كند(3). مقايسه ترغيب مردم به مسواك زدن  براي پيشگيري از پوسيدگي دندان و تبليغ نوع خاصي از خمير دندان اين تفاوت را آشكار مي سازد.

در طي سه دهه اي كه از عمر اين بحث مي گذرد، پيشرفت هاي قابل ملاحظه اي در حوزه بازاريابي اجتماعي رخ داده است كه باعث شده اين رويكرد در عرصه علوم اجتماعي جدي تر گرفته شود.. در حال حاضراز اين ديدگاه به عنوان" فرآيندي برنامه ريزي شده براي تاثير گذاري روي رفتار اختياري گروه مخاطب جهت نيل به يك هدف اجتماعي" ياد مي شود(6).

در اين ميان فعالان عرصه سلامت از اواسط دهه هشتاد ميلادي به طور جدي وارد اين حوزه شدند و" ريچارد مانوف" در سال 1985 با ذكر جزئيات استفاده از ديدگاه بازاريابي اجتماعي در حوزه سلامت از آن به عنوان "رويكردي منظم و سازمان دهي شده براي ارتقاي سلامت عمومي و ارتباطات " يادكرد(7).

آشنايي آموزش دهندگان سلامت و صاحبنظران ارتقاي سلامت كشور با مفاهيم اساسي  بازاريابي اجتماعي و  كاربرد آن در حوزه سلامت مي تواند بابي جديد و تاثيرگذار درپيش روي تامين،  حفظ و ارتقاي سلامت جامعه باز نمايد.

تفاوت بازاريابي تجاري و بازاريابي اجتماعي

فيليپ كاتلر در سال 1971 در ژورنال بازاريابي با پيشنهاد واژه بازاريابي اجتماعي اين تعريف را براي آن ارائه كرد:"بازاريابي اجتماعي طراحي،مداخله و كنترول برنامه هايي است كه در جستجوي افزايش قابليت پذيرش نسبت به يك ايده يا عمل اجتماعي در يك گروه مخاطب هستند"(2).

بازاريابي تجاري و اجتماعي در اصول و فنون مشابه ولي در هدف متفاوت هستند، لذا لازم است قبل از پرداختن به اصول ديدگاه بازاريابي اجتماعي به تعدادي از تفاوت هاي اين دو اشاره كنيم:

1)      براي بازاريابي تجاري به دست آوردن پول و دستيابي به فروش بيشتر اهميت دارد، در حالي كه هدف بازاريابي اجتماعي انجام كارهاي خوب و يا ترويج يك ايده اجتماعي مفيد است.

2)      بازاريابي تجاري از طرف سرمايه گذاران خصوصي پشتيباني مي شود ولي برنامه هاي بازاريابي اجتماعي با حمايت مالي دولت، بنيادها و موسسات عام المنفعه اجرا مي شوند.

3)      مسئوليت برنامه ها  در بازاريابي تجاري با بخش خصوصي است ولي در بازاريابي اجتماعي اين مسئوليت با بخش عمومي است.

4)      در بازاريابي تجاري عملكردها بر اساس سود حاصله و سهم بازار سنجيده مي شود ولي سنجش عملكرد در بازاريابي اجتماعي سخت است.

5)      در بازاريابي تجاري اهداف رفتاري كوتاه مدت مدنظر است ولي در بازاريابي اجتماعي اهداف رفتاري بلندمدت.

6)      در بازاريابي تجاري به طور مشخص محصول و خدماتي توليد مي شود كه بحث برانگيز نباشند ولي رفتارهاي گروه هدف در بازاريابي اجتماعي اغلب محل مناقشه است. 

7)      در بازاريابي تجاري معمولا مخاطبين در دسترس مدنظر قرار مي گيرند ولي در بازاريابي تجاري گروه هاي مخاطب پرخطر مورد توجه هستند.

8)      بازاريابي تجاري با مديران خطر پذير سروكار دارد ولي مديران بازاريابي اجتماعي از خطرات دوري مي كنند.

9)      تصميم گيري در بازاريابي تجاري سلسله مراتبي است و در بازاريابي اجتماعي مشاركتي.

10)   در بازاريابي تجاري روابط براساس رقابت است ولي در بازاريابي اجتماعي اين روابط  بر اساس اعتماد شكل گرفته است.

11)   در بازاريابي تجاري،گروه مخاطب به استفاده از كالايي خاص ترغيب و براي خريد آن متقاعد مي شوند، در حالي كه بازاريابي اجتماعي سعي دارد تا از طرق مختلف آنان را براي در پيش گرفتن رفتاري كه براي آنها مفيد است برانگيزاند.

12)   از آنجا كه كالاهاي تجاري چندان تفاوتي با يكديگر ندارند ،آگاه شدن مردم باعث مي شود كه خريداران يك نوع كالاي خاص را به ديگري ترجيح ندهند ولي در بازاريابي اجتماعي اگر مردم درباره فوايد محصول يا خدمت مورد نظر  آگاه شوند، ترجيح خواهند دادكه از آن استفاده نمايند.

13)   در بازاريابي تجاري نفع توليد كنندگان بيشتر از مصرف كنندگان مدنظر است ولي در بازاريابي اجتماعي توليد كنندگان كالا يا خدمت صادقانه در فكر منفعت مردم هستند تاوضعيت جامعه بهبود يابد. 

14)   بازاريابي تجاري كه هدفش كسب سود سرشار است حاضر است پول زيادي را صرف تبليغ كالاي توليدي خود كند در حالي كه منابع در اختيار بازاريابي اجتماعي محدود است .

مواد ضد عفوني كننده (آنتي سپتيك)

آنتي سپتيك ها مواد ضد ميكروبي مي بـاشنـد كه بمنظور كاهش احتمال عفونت، كـشتن و يا بازداري از رشد عوامل بيماري زا بـــر روي سطح پوست و يا بافت زنده اعمال مي شـوند. آنـتـي سپــــتيك ها را بـــــايستي از مــــواد گندزدا (disinfectents) افـــتراق داد كـــه به منـــظور نابودي ميكرو ارگانيسم هـا بــر روي اجسام غير زنده مورد استفاده قرار ميگيرند. آنتي سپتيك هاي متداول به قرار زير ميباشند:


1- الكل ها (alcohols): الكل هاي متداول عبارتند از اتانول (ETHANOL) شصت تا نود درصد، پروپانول (1-PROPANOL) شصت تا هفتاد درصد و ايزوپروپانول (ISOPROPANOL).

2- كلرهگزيدين گلوكونات (CHLORHEXIDINE GLUCONATE): بصورت منفرد در غلظت هاي 0.5 تا 4 درصد و در غلظت كمتر در تركيب با الكل مورد استفاده قرار ميگيرد. به عنوان ضد عفوني كننده پوست و زخم ها و همچنين درمان التهاب لثه در دهانشويه ها استفاده ميشود.

3- يد (IODINE): يد در 3 شكل مورد استفاده قرار ميگيرد:

- تنتور يد (TINCTURE OF IODINE): تركيب يد و الكل است. از 2 تا 5 درصد يد و الكل اتانول تشكيل يافته است. در ضد عفوني زخمها، و گندزدايي آب آشاميدني مصرف مي گردد. اما امروزه استفاده از آن بمنظور ضد عفوني زخمهاي سطحي و كوچك توصيه نميگردد، چراكه باعث شكل گيري جاي زخم (SCAR) گرديده و زمان ترميم و التيام را افزايش ميدهد.

- محلول يد دار لوگول (LUGOL`S IODINE)(IKI): از پـنج درصــد يــد، و يديد پتاسيم (POTASSIUM IODIDE) و آب مقطر تشكيل يافته است.

- پوويدون آيوداين (POVIDONE IODINE) يا همان بتادين(BETADINE): يك يدوفور است كه اثرات تحريك كنندگي يد در آن كاهش يافته است. يدوفور (IODOPHOR) ماده اي است متشكل از يد و يك عامل حل كننده نظير پوويدون و يا سورفكتانت كه وقتي بصورت محلول است يد آزاد ميكند. گزينه بهتري براي ضدعفوني سطح پوست و زخمها است، چراكه بر روي روند التيام اثر منفي بر جاي نگذاشته و با در اختيار داشتن يد فعال كافي اثري پايدارتر دارد. مزيت آنتي سپتيك هاي حاوي يد، طيف گسترده فعاليت ضد ميكروبي (كشتن غالب پاتوژن ها حتي اسپورها) ميباشد.

4- بوريك اسيد (BORIC ACID)(BORACIC ACID): در درمان عفونت قارچي مهبل، تبخال و آكنه كاربرد داشته و همچنين در محلولهاي شستشوي چشمي و پمادهاي ضد سوختگي موجود ميباشد. از بوريك اسيد به عنوان حشره كش نيز استفاده ميشود.

5- هيدروژن پروكسايد (HYDROGEN PEROXIDE): بصورت محلول 6 درصد در ضد عفوني وبوزدايي زخم ها بكار ميرود. محلول 1 تا 2 درصد آن نيز به عنوان كمك هاي اوليه در منزل براي ضدعفوني زخمها و خراشيدگي ها مصرف ميشود. اما استفاده از آن توصيه نميگردد، چراكه يك ماده اكسيد كننده قوي بوده و علاوه بر افزايش زمان بهبودي، باعث تشكيل جاي زخم (SCAR) ميگردد. شستشو با آب و صابون و يا محلول آب و نمك رقيق گزينه بهتري است.

6- تركيبات فنول (PHENOL): تركيبات فنول خاصيت ميكروب كشي دارند. در دهانشويه ها و ضد عفوني خراشيدگي ها و گزش ها مورد استفاده قرار ميگيرند.

- تري كلروفنول TRICHLOROPHENOL يا TCP

- هگزاكلروفن(HEXACHLOROPHENE): يك باكتري كش و قارچ كش است.

- تريكلوسان(TRICLOSAN): در صابون هاي آنتي باكتريال، دئودرانت ها، خمير دندانها، دهانشويه ها و اسكرا بها موجود ميباشد.

7- تركيبات آمونيوم چهار ظرفيتي QUATERNARY AMMONIUM COMPOUNDS)(QUATS): شامل مواد زير ميباشد:

- بنزالكونيوم كلرايد (BENZALKONIUM CHLORIDE)(BAC): يك ماده ضد عفوني كننده و اسپرم كش است.

- ستيل تري متيل آمونيوم كلرايد(CETYL TRIMETHYLAMMONIUM CHLORIDE)(CTMB)

- ستيل پريدينيوم كلرايد(CETYLPRIDINIUM CHLORIDE)(CPC)

- بنزتونيوم كلرايد(BENZETHONIUM CHLORIDE)(BZT)

- ستريميد(CETRIMIDE)

نكته: فعاليت ضد ميكروبي تركيبات فوق توسط صابون غير فعال ميگردد.

8- (OCTENIDINE DIHYDROCHLORIDE): عملكردي مشابه (QUATS) دارند اما با طيف فعاليت گسترده تر.

9-سديم كلرايد (نمك طعام)(SODIUM CHLORIDE): به عنوان شوينده و ضد عفوني كننده عمومي استفاده ميشود.

10-مركوركروم (MERCURCHROME)(MERBROMINE): به خاطر محتواي جيوه ديگر از آن استفاده نميگردد.

نكاتي چند در رابط با استفاده از آنتي سپتيك ها:

1-نبايد بيش از يك هفته از آنها استفاده كرد.

2-در درمان آفتاب سوختگي و يا در صورت وجود عفونت در پوست نبايد از آنها استفاده كرد.(آنتي سپتيك بيشتر نقش پيشگيرنده دارد و در صورت وجود عفونت بايستي از آنتي بيوتيك ها استفاده گردد)

3-زخمهاي وسيع، بريدگيهاي عميق و سوختگي هاي شديد بايستي توسط پزشك درمان گردند.


نحوه تميز كردن و ضدعفوني كردن زخم ها و خراشيدگي هاي جزئي:

1-ابتدا منتظر بمانيد تا خونريزي متوقف گردد. معمولاً خونريزي بعد از چند دقيقه متوقف ميشود، اما اگر چنين نشد با اعمال فشار دايمي بر روي موضع به مدت 20 دقيقه، خونريزي را متوقف سازيد. چنانچه پس از اين مدت خونريزي قطع نشد به پزشك مراجعه كنيد.

2-موضع را زير جريان آب خنك بگيريد. سپس موضع را با آب و صابون شستشو دهيد. از آنجايي كه صابون باعث تحريك زخم ميشود، بيشتر به تميز كردن اطراف زخم بپردازيد.

3- چنانچه ذرات ريز خارجي در زخم وجود داشت بوسيله يك موچين كه قبلاً توسط الكل تميز شده، آنها را خارج كنيد.

4-نيازي به استفاده از بتادين نيست. اما اگر مايل بوديد از بتادين استفاده كنيد، آن را بيشتر در اطراف زخم بكار بريد تا در مركز زخم.

5-يك كرم آنتي بيوتيك بر روي موضع بماليد. كرم آنتي بيوتيك از عفونت جلوگيري كرده و زخم را مرطوب نگه ميدارد.

6-پوشاندن زخم توسط چسب زخم و يا بانداژ زخم را تميز و به دور از باكتريها نگه ميدارند. اما وقتي زخم به اندازه كافي التيام يافت كه احتمال عفونت در آن كاهش پيدا كرد، زخم را به شكل باز و بدون پوشش مراقبت كنيد، چراكه در معرض هوا قرار گرفتن زخم موجب تسريع روند ترميم آن ميشود.

7-در صورت مشاهده علايم عفونت به پزشك مراجعه كنيد .علايم عفونت شامل قرمزي، گرمي، تورم و ترشحات از زخم ميباشند.

ترامادول :  در دسترس و مخرب

داروئي ضد درد با اثر مركزي با نام ترامادول ، تدامول ، بايومادول ، ... چند سالي است وارد فارماكوپه داروئي ايران شده است كه از دسته داروهاي مسكن مخدر يا اپوئيد هاي مصنوعي مي باشد .
اين دارو بر اساس همانند سازي ساختار ملوكولي نارسئين كه يكي از آلكالوئيد هاي ترياك مي باشد ساخته شده است . عمده مصرف اين دارو در پزشكي براي كاهش درد هاي مفصلي ، جراحي ، زايمان با ميزان درد متوسط تا شديد است و از اين جهت ضعيف تر از مورفين ، پتدين و قوي تر از مسكن هائي نظير پروفن استامينوفن مي باشد و همواره توصيه مي شود مصرف اين دارو بيش از دو هفته مجاز نمي باشد و باعث وابستگي داروئي و اعتياد ميگردد .
سوء مصرف اين دارو سبب عوارض بسيار خطر ناك است بطوريكه اكنون نوع تزريقي آن تنها در اورژانس بيمارستان ها وجود دارد و از سطح دارو خانه هاي شهر جمع آوري شده است اما متاسفانه كپسول و قرص ترامادول به صورت كسترده اي به فروش مي رسد و علي رغم هشدار هاي مكرر وزارت بهداشت و درمان و توضيح اينكه عرضه ترامادول بدون نسخه مجاز نمي باشد اما كماكان به صورت OTC عرضه مي شود .

راهنماي نگارش مقاله هاي پژوهشي
 

• عنوان( Title) :
  • - عنوان بايد علمي كامل و جامع و مطابق محتواي مقاله باشد.
    - در عنوان بايد متغيرهاي اصلي (وابسته و مستقل) ذكر گردد.
• چكيده (Abstract):
  • - چكيده بايد شامل بخشهاي مقدمه، روش، نتايج و بحث باشد.
    - چكيده حداكثر 250 كلمه باشد (بين250–150 كلمه) مقدمه 20% - روش ها 30% نتايج 25% - بحث 15%
    كلمه هاي كليدي (Keywords):
    تعداد كليد واژه ها بين 3 تا 10 كلمه فارسي پيشنهاد مي‌گردد.
• مقدمه ( Introduction):
  • خصوصيات مورد نظر در تدوين مقدمه عبارتند از:
    - حجم مقدمه مقاله از يك پنجم كل مقاله تجاوز نكند. (حداكثر يك صفحه)
    - اهداف مطالعه كه در مقدمه بيان مي شود، بايستي همان مواردي باشد كه در قسمت نتايج به آنها پرداخته مي شود.
    - اهداف جزيي يا فرضيه ها يا پرسش ها بايد به طور كامل در مقدمه آورده شود.
    - در صورتي كه كلمات مخفف نا آشنا در مقدمه به كار رفته باشد مي بايستي واژه لاتين در كنار آن كلمه نوشته شود.
    - بيان مسأله با ويژگي‌هاي آن وهمچنين ضرورت انجام مطالعه ذكر شود.
    - سابقه علمي موضوع به طور خلاصه ذكر گردد.
    - بايستي از اطلاعات گسترده و غيراختصاصي و توصيف مفاهيم، همچنين ارائه جدول و تصوير در مقدمه پرهيز شود.
    مواد و روش ها (Methods & Materials):
    اين بخش به ترتيب:
    - نوع مطالعه، روش پژوهش، جامعه مورد مطالعه و معيارهاي انتخاب نمونه، حجم نمونه و نحوه نمونه‌گيري ابزار و روش گردآوري داده‌ها، اعتبار و اعتماد علمي ابزار تحقيق، زمان و مكان نمونه‌گيري، نحوه انجام آزمايشها، آزمون‌هاي آماري وسيستم نرم‌افزاري بكارگرفته شده‌ مي‌باشد.
    - ذكر متغيرهاي مورد مطالعه، چگونگي كنترل آنها، تعداد گروه هاي مورد مطالعه و شاهد با توجه به نوع مطالعه، روش و نوع نمونه گيري اندازه و حجم نمونه، چند سويه بودن پژوهش و روش اجراي آن و چگونگي همسان‌ سازي گروه‌ها برحسب نوع پژوهش ذكر شود و ميزان دقت و اطمينان مورد ظر در محاسبه حجم نمونه معرفي گردد.

• نتايج (Results ):
  • - نتايج با نظم و ترتيب منطقي و بدون توجيه و تفسير و براساس اهداف يا سئوالات ذكر شده در مقدمه بيان شود.
    - از ذكر P-value در مواردي كه نتايج معني‌دار نبوده خودداري شود. مقدار P-value همراه سطح اطمينان بيان شود.
    - هر يافته فقط به يك شكل (يا در متن يا جدول و نمودار) ارائه گردد. (هر 1000 كلمه يك جدول)
    - گزارش‌ميانگين‌ها همراه باانحراف معيارذكرگردد.
    بحث (Discussion ):
    - آثار و اهميت يافته هاي بدست آمده و همچنين محدوديتهاي آن توضيح داده شود. در اين بخش از ذكر تكرار نتايج به شكلي كه در قسمت نتايج آمده است، خودداري گردد.
    - در بحث علت تشابه و تفاوت نتايج مقاله با تحقيق هاي ديگران توضيح داده شود.
    - در بحث موارد كاربرد علمي و قابليت تعميم پذيري نتايج بدست آمده توضيح داده شود.
    - باتوجه به نتايج، بايستي پاسخ قاطعي به سئوالهاي مقدمه داده شود.

• منابع (References ):
  جهت درج منابع در مقاله ها در حال حاضر در دانشگاههاي علوم ‌پزشكي كشور بيشتر از روش Vancouver يا روش شماره‌گذاري استفاده مي‌شود. در اين روش، يك سري اصول كلي وجود دارد و نمونه منابع در مجله شماره 22 زمستان 1382 بطور كامل ذكر گرديده است.

1. هميشه بلافاصله بعد از اينكه از حمام بيرون مي آييد از فرمژه استفاده كنيد. وقتي مژه ها با آب گرم خيس شده باشند، راحت تر و زيباتر برمي گردند و نمي شكنند.

2. درست است كه پودر ابرو بسيار خوب عمل ميكند و كاملاً طبيعي به نظر مي رسد، اما دقت كنيد كه اين پودر بعد از گذشت چند ساعت لكه دار شده و از بين مي رود. براي اين منظور بهتر است ابتدا با مداد ابرو نواحي خالي ابرو را پر كنيد و بعد پودر را روي آن بزنيد.

3. بعد از زدن كرم پودر روي صورت، كمي كف دست ها را به هم بماليد و بعد به آرامي آن را روي گونه ها، چانه، پيشاني و بيني بماليد. گرما باعث مي شود كه پودر بهتر روي صورت بنشيند و كاملاً طبيعي جلوه كند.

4. يك راه خوب براي اطمينان از اينكه آرايشتان افراطي نشود اين است كه از آخر به اول شروع كنيد: مثلاً بعد از زدن كرم پودر، قبل از انجام آرايش چشم، رژگونه و رژلبتان را زنيد. با اينكار چهره تان روشن تر به نظر مي رسد و درنتيجه سايه و خط چشم و ريملتان را كمرنگ تر خواهيد زد و آرايشتان طبيعي تر جلوه خواهد كرد.

5. براي اينكه مژه ها بلند و پر بدون گوله گوله جلوه كند، از ريمل هاي دو سره استفاده كنيد. ابتدا سر حجم دهنده آن كه كرم رنگ است و مژه ها را پر ميكند را استفاده كرده و بعد از گذشت چند دقيقه كه خشك شد، سر ديگر را كه كار بلند كردن مژه ها را انجام مي دهد را استفاده كنيد.

6. اگر يك روز رژلبتان تمام شد و چيزي دم دستتان نبود، نگران نباشيد خودتان هم ميتونيد رژلب درست كنيد. ابتدا انگشتتان را كمي چرب كرده و بعد درون پودر سايه چشم فرو كنيد و بعد روي لب بماليد.

7. براي مجذوب كردن بيشتر بيننده، اطمينان يابيد كه بين خط مژه ها و خط چشمتان فاصله اي نباشد. ابتدا از سايه پودري استفاده كنيد بعد پلك را بالا برده و خط چشم را تا حد امكان نزديك به خط مژه بكشيد. اينكار باعث مي شود كه مژه هايتان هم پرتر نشان دهد.

8. موقع كشيدن خط چشم يا خط ب، سعي كنيد آرنجتان را روي جايي محكم كنيد مثل ميز توالتتان. اينكار باعث مي شود كه بتوانيد خط را بدون حركت و نوسان دست و راحتتر بكشيد.

9.براي از بين بردن خستگي و قرمزي چشم ها مي توانيد از خط و سايه چشم آبي استفاده كنيد. در اين مواقع از استفاده از سايه هايي كه قرمز در خود داشته باشد مثل بنفش، ارغواني، حتي قهوه اي، خودداري كنيد.
 

                اما به قدر نياز تو فرود مي آيد،

                                            به قدر آرزوي تو گسترده ميشود

                                                                                 و به قدر ايمان تو كارگشاست.

                  چون مزرعه تشنه به باران برسيم،

 يا من برسم به يار يا يار به من

                    يا هر دو بميريمو به پايان برسيم

اگر تا به حال ميل به آواز خواندن به شما دست داده است—چه زير دوش حمام، چه در اتومبيل، يا شايد هم در مهماني كه هيچكس را آنجا نمي شناختيد—بايد باآغوش باز پذيراي آن باشيد. اين هنر باستاني نه تنها حس خوبي به آدم مي دهد، بلكه مي تواند سلامتيتان را هم تقويت كند، احساس درد و ناراحتيتان را برطرف كند و حتي عمرتان را طولاني تر كند.

اگر از صدايتان به جز صحبت كردن، براي آواز خواندن هم استفاده كنيد، فوايد بسيار زيادي نصيبتان مي شود. سوزانا هانسر، رئيس دپارتمان موسيقي درماني در دانشگاه موسيقي بركلي، مي گويد، "وقتي به جاي حرف زدن، آواز مي خوانيد، در صدايتان آهنگ، موسيقي و اوج و حزيز دارد كه باعث مي شود بتوانيد خود را عميق تر بيان كنيد. ازآنجا كه خواندن عملي دروني است (كه به بدن ما مربوط مي شود) مطمئناً تغييراتي را در جسممان پديد مي آورد."

آواز خواندن استرس و درد را كاهش مي دهد

براساس گفته هاي پاتريشيا پرستون رابرتز، يك متخصص موسيقي درماني در شهر نيويورك، تحقيقات ومطالعات ثابت كرده است كه آواز خواندن موجب پايين آوردن ضربان قلب، فشار خون، و استرس مي شود. او از آواز براي كمك به بيماراني كه از انواع مختلف بيماري ها و مشكلات روحي و فيزيكي رنج مي برند، استفاده مي كند.

او مي گويد، "برخي افرادي كه دچار آسيب هاي رواني شده اند گاهي اوقات دوست دارند بدن فيزيكيشان را ترك كنند. به نظر مي رسد كه آواز خواندن خيلي از راه هاي عصبي كه درد از آن عبور مي كند را مي بندد."

آواز خواندن براي سالخورده ها

به نظر مي رسد كه آواز خواندن، مخصوصاً به صورت دسته جمعي، فوايد بسيار زيادي را براي افراد سالخورده به همراه دارد. در تحقيقي كه براي بررسي تاثير آواز خواندن بر سلامت افراد 55 سال و بالاتر انجام گرفت، در مدرسه موسيقي در واشنگتن، يك گروه آوازخواني مخصوص سالخورده ها شكل گرفت.

افراد سالخورده اي كه در اين گروه آواز شركت داشتند (به همراه سالخورده هاي ديگري كه در گروه هاي نويسندگي و نقاشي شركت داشتند) درمقايسه با افرادي كه در گروه كنترل بودند، پيشرفت بسيار قابل ملاحظه اي در وضعيت سلامتي خود داشتند. ازجمله پيشرفتهاي آنها، مي توان به موارد زير اشاره كرد:

- 30 مرتبه ويزيت دكتر كمتر

- مشكلات بينايي كمتر

- بروز افسردگي كمتر

- نياز كمتر به دارو

- افتادن ها و ساير آسيب ديدگي هاي كمتر

حتي محقق اصلي اين تحقيق، دكتر كوهن، رئيس مركز پيري و سلامتي در دانشگاه جورج واشنگتن، هم از تاثيرات شگرفي كه تحقيق به اثبات رساند، متعجب بود. او در اين رابطه مي گويد، "تعجب من به خاطر اين نيست كه آواز خواندن عملي فايده بخش است، تعجبم از شدت تاثير آن بر وضعيت سلامت شركت كننده است. سن متوسط اين شركت كننده ها 80 سال بود. اين سن همانطور كه مي دانيد بالاتر ازسن قابل انتظار است، بنابراين اگر بخواهيم واقعبينانه نگاه كنيم، اگر قرار باشد تاثيري ايجاد شود، انتظار ما اين خواهد بود كه مرگ و مير گروه شركت كننده نسبت به گروه كنترل كمتر بوده اشد. اينگه پيشرفت وضعيت سلامتي آنها تا اين حد زياد بوده مايه تعجب است."

خود شركت كننده ها هم پيشرفت هايي را در وضعيت سلامتي خود مشاهده كردند كه از قرار زير است:

- داشتن احساسي بهتر هم در زندگي روزمره و هم هنگاه آواز خواندن

- ارتقاء كيفيت صداي عاديشان

- پير نشدن تن صداي صحبت كردنشان

- تنفس آسانتر

- فرم بدني بهتر


آواز خواندن و بيماري آلزايمر

دكتر اسميت از انجمن آلزايمر كه مي خواست بيشتر روي تاثير آواز خواندن بر داشتن احساس بهتر تحقيق كند، گروه آوازي براي افراد مبتلا به جنون، مشكلات حافظه و بيماري آلزايمر، برپا كرد.

او در اين رابطه مي گويد، "ما با اشتياق و علاقه زيادي كار گروه را دنبال مي كرديم. خانواده ها باور دارند كه اين گروه زندگي آنها را بهتر كرده و به طريقي باعث شده كه افراد حال بهتري داشته باشند و بيشتر عمر كنند."

كليو بالارد، رئيس تحقيقات انجمن آلزايمر مي گويد، "قسمت هايي از مغز كه با حرف زدن عمل مي كند متفاوت از قسمتي است كه روي موسيقي پردازش مي كند كه آن قسمتي است كه اين امكان را فراهم مي كند كه حتي افراديكه قادر به حرف زدن نيستند هم بتوانند از موسيقي لذت ببرند. مردم از انجام كارهاي گروهي لذت مي برند و شواهد زيادي وجود دارد كه ثابت مي كند فعاليت اجتماعي براي افراد مبتلا به زوال عقل مفيد است."

مربي آواز، ليز مك ناتن در اين زمينه مي گويد، "اين جلسات تاثيرات مفيدي بر قدرت شناخت، توانايي هاي فيزيكي و احساسي شركت كننده ها داشته است. به نظر مي رسد كه موسيقي توانايي دست يافتن به كلمات را دارد. موسيقي آنقدر قدرتمند است كه حتي افراديكه توانايي حرف زدن خود را از دست داده اند هم مي توانند به آوازها و اشعار آن دست پيدا كنند."

آواز خواندن سيستم ايمني و سلامت عمومي بدن را ارتقاء مي دهد

تحقيقات مختفي نشان داده است كه آواز خواندن مي تواند سيستم ايمني بدن را هم تقويت كند. تحقيقي كه در دانشگاه فرانكفورت در آلمان انجام گرفت، نشان داد كه مقدار هموگلوبين A و كورتيزول—نمادهاي تقويت سيستم ايمني-- اعضاي يك گروه آواز بعد از خواندن يكي از آوازهاي موتزارت، بالا رفته است. فقط گوش دادن به موسيقي به تنهايي اين تاثير را به دنبال ندارد.

در تحقيق ديگري، اعضاي يك گروه آواز، پرسشنامه هايي را براي گزارش واكنش هاي فيزيكي و رواني خود به آواز خواندن پر كردند. اين افراد اينطور گزارش كردند:

- تقويت ظرفيت ريه

- انرژي بالاتر

- تسكين آسم

- فرم بدني بهتر

- قويت حس ريلكسيشن و اوضع و احوال روحي و اعتماد به نفس


آواز خواندن و هنر بعنوان يك روش درماني پذيرفته شده است

اين روزها در سراسر جهان، انواع و اقسام هنرها بعنوان روش هاي درماني شناخته شده اند. درواقع، در تحقيقي كه توسط انجمن هنر در سلامت در امريكا انجام گرفت، مشخص شد كه 68 درصد از بيمارستان هاي تحت تحقيق درميان روش هاي درماني خود از هنردرماني نيز استفاده مي كنند.

ناجويكوف، رئيس اين انجمن ميگويد، "هنر به بيمارستان ها كمك كرده است كه تسهيلات خود را انساني تر كنند. اين يك ارتباط اجتماعي وب به حساب مي آيد و احساس بيماران را نسبت به بهبودي خود، تقويت مي كند. اين روش ها واقعاً رضايت بيماران را از نحوه درمان خود چندبرابر مي كند."

اگر مي خواهيد داوطلب باشيد، آواز خواندن در بيمارستان شروع بدي نيست—نه فقط براي بيماران، براي خودتان هم.