كار گاه عبارت است از گرد همآئي تعدادي از افراد با تجربه و مسئول با تني چند از كار شناسان به منظور پيدا كردن راه كا رمنطقي و اصولي در زمينه مسايل حر فه أي و مشكلات مورد نظر خود و افزايش مهارتهاي شخصي آنان . شركت كنندگان در كا رگاه حتي المقدور مي بايست داراي مسئوليت اجرائي باشند يا در آينده نزديك به كار اجرائي بپر دازند . كار گاه روشي است مبتني بر حل مسئله . و براي جلب مشاركت افراد از انواع فنون بحث گروهي استفاده ميكند . بر نامه ريزي آموزشي هر فعاليت جديد در طي كار گاه مي بايست بر مبناي مطالبي باشد كه در قبل در همان كار گاه آموزش داده شده باشد . كار گاه در طي مدت چند روز تا حد اكثر يك هفته بر گزار مي شود . تمام شر كت كنندگان فعالانه د ربحث شركت نموده و با همكاري هم بهترين راه حل را انتخاب مي كنند. يكي از متداولترين روشهاي مورد استفاده در كا رگاه ، بحث گروهي در باره مسايلي است كه از قبل تعيين شده است . هر عضو نظريات خود را ابراز نموده و در عين حال از نظرات ، عقايد و تجربيات ديگران در باره سوالات مورد علاقه خود استفاده مي كند .در كار گاه منابع و ماخذ مناسب در رابطه با موضوع كار گاه ارائه ميشود . پس از پايان كار گاه توقع اين است كه در پيشرفت شغلي شركت كنندگان ، حركتي انجام شده باشد . و شركت كنندگان در كاربرد روشهاي ارائه شده ترغيب شده باشند .
هدف دقيق كار گاه ايجاد شرايطي است كه در آن شركت كنندگان در كا رگاه تصميم بگيرند ، برنامه طرح نمايند و تغييرات لازم را به وجود آورند .
تعداد افراد شركت كننده در كارگاه به طور معمول 10الي 15 نفر و تا حداكثر 25الي 30 نفر مي باشد .
هر كا رگاه به طور عمده از سه قسمت تشكيل شده است : 1- سخنراني ( يك ششم كل زمان كار گاه را به خود اختصاص ميدهد ) 2- بحث گروهي و كار د رگروه هاي كوچك ( دو سوم زمان كار گاه را به خود اختصاص مي دهد ) 3- جلسه ارائه كار گروه ها و مشاركت جمعي ( يك ششم زمان را به خود اختصاص ميدهد . )
محدوديتهائي كه در شيوه آموزشي كار گاه وجود دارد عبارت است از :
- نياز به زمان زيادي براي شركت كنندگان و برگزار كنندگان دارد .
- براي تعداد كمتر از ده نفر كار برد ندارد .
- به تسهيلات خاص نياز دارد .
- امكان عدم مشاركت بعضي از افراد و فعاليت مستقل آنها در طي بر گزراي كار گاه وجود دارد .
- بر گزاري كار گاه هزينه نسبتا بالائي دارد .
قبل از برگزاري كار گاه مي بايست نياز هاي موجود در جامعه ، سيستم بهداشتي و يا كار كنان بهداشتي تعيين شود . انطباق موضوع كار گاه با نياز هاي ياد شده باعث انگيزه بيشتر شركت كنندگان براي ياد گيري و عملياتي نمودن آموخته ها ميشود .
اهداف آموزشي مي بايست از تحليل نياز ها سرچشمه گرفته باشد . تعداد افرادي كه قرار است آموزش ببينند ، ماهيت آموزش و كاري كه فراگيران بعد از آموزش مي بايست قادر به انجام آن باشند ، تعريف شود .
بهتر است كار گاه بعد از يك روز تعطيل بر گزار نشود و محل برگزاري آن از محل اقامت افراد دور باشد .
قبل از برگزاري كا رگاه مي بايست نياز هاي موجود د رجامعه ، سيستم بهداشتي و يا كار كنان بهداشتي تعيين شود . انطباق موضوع كار گاه با نياز هاي ياد شده سبب انگيزه بيشتر شركت كنندگان براي ياد گيري و عملياتي نمودن ، آموخته ها ميشود .
اقداماتي كه قبل از برگزاري كار گاه مي بايست انجام داد :
برنامه ريزي كارگاه توسط تيمي متشكل از رئيس و دبير و مسئول اجرائي بر نامه انجام ميشود 0 تصميمات ضروري مي بايست حداقل 2 ماه قبل از برگزاري كارگاه اتخاذ شده باشد 0-تيم مذكور مسئول اجراي برنامه ، طبق برنامه زمان بندي شده است 0 – و در پايان مي بايست به ارزشيابي كارگاه پرداخته شود 0
تشكيل كميته بر گزاري كار گاه تعيين موارد زير را به عهده دارد :
- تعيين اهداف كلي ، اهداف ويژه رفتاري ،
- تعيين عنوان كار گاه ،
- تعيين نوع افراد شركت كننده و نوع تخصص آنها ،
- طبقه بندي و گروه بندي شركت كنندگان به گروه هاي كوچك ، با توجه به تخصص و تجا رب آنها
- پيش بيني و تهيه محتوي آموزشي
- تهيه سوالات پيش آزمون و پس آزمون و تكثير آنها به تعداد شركت كنندگان
- طرح سوالات بحث گرو هي متناسب با تخصصها و موضوع بحث ها
- تهيه فرم ارزشيابي و نظر خواهي پايان كار گاه
- تعيين محل كار گاه
- پيش بيني محل اقامت شر كت كنندگان
- تعيين زمان برگزاري كار گاه
- زمان بندي برنامه( با توجه به مدت سخنراني ها ، استراحت ، كار گروهي – بحث عمومي – زمان جمع بندي )
- تعيين رئيس جلسه ، دبير جلسه از ميان شركت كنندگان در هر روز
- پيش بيني ناظر يا تسهيل كننده بحث گروهي
- تهيه و ارسال بر نامه كار گاه جهت افراد شركت كننده و ساير افراد درگير
- تعيين انتظارات از افراد شركت كننده ( توصيه به مطالعه متون خاص ، جمع آوري آمار يا اطلاعات خاص ... ) و ارسال شرح توقعات همراه دعوت نامه
- تهيه دعوت نامه و ارسال به موقع براي افراد شركت كننده – تعيين زماني براي قبول فرم در خواست
- پيش بيني و تامين هزينه كار گاه
- پيش بيني و تامين تداركات و تجهيزات و تعيين مسئول تداركات و تجهيزات
- نصب پلاكارد هاي لازم
- ارتباط با مطبوعات براي انجام مصاحبه و تهيه گزارش
- بررسي نهائي وضعيت سالن و كلاسها در دو روز قبل از بر گزاري كار گاه
اقداماتي كه در زمان برگزاري كارگاه مي بايست انجام شود :
- رئيس جلسه در ابتدا خوشامد مي گويد و اعضا كار گاه را معرفي مي نمايند . سخنرانان توسط رئيس جلسه دعوت مي شوند 0برنامه اعلام ميگردد 0
- هر سخنران حدود 20 تا 30 دقيقه مطالبي را ارائه ميدهد و سپس اعضا در گروههاي ( 5 تا 10 نفره ) در كلاس كار گروهي ، پيرامون سوالات تعيين شده ، بحث و تبادل نظر ميكند 0
- پس از پايان كار گروهي در يك نشست عمومي از هر گروه يك نفر به عنوان گزارشگر ، نتايج كار گروهي خود را به جمع ارائه ميدهد تا روي آن بحث و اظهار نظر كنند 0
- در هر گروه يك نفر به عنوان تسهيل كننده و هماهنگ كننده كار گروهي ( راهنما ) حضور دارد 0 اين افراد از قبل تعيين شده اند 0
وظايف رئيس جلسه :
- مديريت در جلسه از شروع سخنراني آموزش دهندگان تا جمع بندي بحث عمومي جلسه بر عهده رئيس جلسه است 0
- از رئيس جلسه انتظار ميرود : خود را عضوي مثل سايرين بداند
- ديگران را به شركت در بحث تشويق و ترغيب كند 0
- اعضا را تشويق كند به نظرات يكديگر احترام بگذارند0
- اعضا را به گرفتن تصميمات جمعي هدايت كند
- به نظرات درست احترام بگذارد و باز خورد مناسب بدهد 0
- از تخصص همه افراد استفاده كند 0
- به ياد داشته باشد كه هيچ عضوي در جلسه از او پايين تر نيست 0
- در صورت خارج شدن سخنران از موضوع بحث مي تواند به او تذكر بدهد
وظايف دبير جلسه :
- حفظ نظم و ترتيب بحث ها
- رعايت زمان تعيين شده براي هر فعاليت
- همكاري با رئيس جلسه در دعوت از اساتيد و نمايندگان گروه ها براي ارائه نتايج كار گروهي مطابق با برنامه زمان بندي شده
- تحرير مصوبات و ابلاغ آن به اعضاي جلسه و برگزار كنندگان 0
- تهيه گزارش كار گاه
مسائلي كه سخنران ( آموزش دهنده ) لازم است رعايت كند :
- مدت سخنراني نبايد بيشتر از 30 دقيقه باشد0
- اهداف آموزشي را در ابتداي سخنراني به اطلاع ديگران برساند 0
- به ياد داشته باشد پاسخ بسياري از سوالات را ميتوان در طي بحث گروهي داد0
- از مطالب جديد براي ارائه موضوع استفاده كند 0
- رئوس مطالب را به صورت جزوه در اختيار شركت كنندگان بگذارد 0
- ايجاد انگيزه در ابتداي سخنراني كه ميتواند به صورتهاي زير انجام شود 0( نمايش يك فيلم ويديو كوتاه يا اسلايد يا تصوير در رابطه با موضوع موردبحث – بيان يك تجربه يا داستان در رابطه با موضوع مورد بحث – خواندن قطعه شعر يا قطعه ادبي كه با بحث ارتباط داشته باشد 0)
نحوه انجام كار گروهي :
- اعضا در گروهاي كوچك 5 تا 10 نفري در كلاسهاي مجزا و محيط آموزشي با تجهيزات مورد نياز ( ميز ، صندلي ، وايت بورد و ماژيك …) قرار مي گيرند 0
- اعضا خود را معرفي مي كنند 0
- در گروه يك نفر به عنوان رئيس ، يك نفر به عنوان دبير انتخاب ميشود 0
- يك منشي و يك گزارشگر انتخاب ميشود 0
- اهداف و زمان كار گروه توسط راهنما يا تسهيل كننده به كليه اعضا گروه تذكر داده ميشود 0
- رئيس گروه اداره جلسه و حفظ نظم و هماهنگي بحث و دبير گروه مسئوليت تنظيم گزارشات را به عهده دارد
- يادداشت بحثها و نكات مهم بر روي تخته به عهده منشي تخته است 0
- گزارشگر ، تصميمات اتخاذ شده در بحث گروهي را به كارگاه ارائه ميدهد 0( نقطه نظرات و نتيجه گيريهاي شخصي خود را دخالت نمي دهد ) در صورتي كه هنگام گزارش ، جواب سوال رانداند ، ميتواند از نظرات ساير اعضا گروه خود استفاده كند 0
وظيفه تسهيل كننده يا راهنما در جلسات كار گروهي :
تسهيل كننده جزو اعضاي گروه نيست و اظهار نظر نمي كند ، نقش هدايت كننده و هماهنگ كننده را دارد 0 تا اعضاي گروه در روند بحث گروهي راه را به خطا نروند 0 اگر اعضا به دليل كمبود اطلاعات ، به بن بست برسند راهنما مي تواند خيلي مختصر به موضوع اشاره كند و نتيجه گيري را به فراگيران محول نمايد
وظيفه منشي تخته در جلسات كار گروهي :
در كار گروهي ، منشي تخته عضوي از اعضا گروه بوده در اظهار نظرها سهم مساوي دارد0و رئوس بحث ها و نكات مهم را كه مورد استفاده اعضاي گروه است بر روي تخته يادداشت ميكند 0
وظيفه گزارشگر در جلسات كار گروهي :
گزارشگر تصميمات اتخاذ شده در بحث گروهي را در جلسه عمومي كار گاه ارائه مي كند . در ارائه گزارش نقطه نظرات شخصي خود را دخالت نمي دهد و فقط بيان كننده نظر جمع مي باشد . در صورتي كه هنگام ارائه گزارش پاسخ سوالي را نمي دانست ، مي بايست از ساير اعضا گروه خود كمك بگيرد .
هنگام گزارش نام – شماره گروه – موضوعات مورد بحث – تصميمات اتخاذ شده را در ترانس يادداشت نموده و گزارش مي كند و در انتهاي بحث ، مطالب تهيه شده در كاغذ يا طلق شفاف را جهت تهيه گزارش كار گاه به دبير جلسه تحويل مي دهد .
اقداماتي كه بعد از بر گزراي كار گاه مي بايست انجام شود :
- گزارش كار گاه توسط دبير جلسه تهيه ميشود .
نحوه گزارش نويس يك كار گاه آموزشي :
- مقدمه ( شرحي كوتاه در مورد دلايل منتهي به برگزاري كارگاه )
- هدف كلي كارگاه
- شرح نحوه عمل كارگاه و چگونگي انطباق شركت كنندگان با اين نحوه عمل
- نمونه اي از نتايج به دست آمده از كار گروهي
- فهرستي از مدارك مورد استفاده قرار گرفته
- نتايج ارزشيابي توسط شركت كنندگان
- فهرست شركت كنندگان
- ارسال نامه تشكر و گواهي شركت در كارگاه ( حداكثر تا 15 روز بعد از پايان كارگاه ) انجام مي گردد
- ارزشيابي دراز مدت ( حداقل يك سال پس از شروع كارگاه انجام ميشود . اين ارزشيابي توسط ابزار پرسشنامه يا مصاحبه حضوري انجام ميشود . تشكيل يك جلسه يك روزه با اعضا شركت كننده تشكيل مي گردد و رضايت شركت كنندگان از آموزشهاي دريافتي بررسي مي شود . آيا آنچه آموخته شده در عمل نيز كار برد داشته است ؟ چه موانعي موجب بازداشتن آنان از انجام وظايفشان ميشود ؟0 تاثير آموزش هاي داده شده بر سلامت جامعه چه بوده است ؟ –آيا نياز به پيگيري آموزشي وجود دارد ؟
خلاصه آن كه :
مهمترين مشخصه روش كارگاه آموزش ، شركت فعال دعوت شدگان در بحث گروهي و تشويق افرادبه تفكر انتقادي ولي سازنده و يافتن راه هائي مي باشد كه نهايتا به ارائه خدمات بهداشتي در ماني مطلوب به جامعه كمك مي نمايد .
كارگاه محلي براي صحبت كردن نيست بلكه مكاني است براي تصميم گيري و كار گروهي .
منابع :
/شجاعي زاده ، داود - مدل هاي مطالعه رفتار در آموزش سلامت – انتشارات وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشكي – چاپ اول 1379
/قدوسيان،احمد، قاسمي ، محمد ، سرمست حميده – مباني و كار برد تكنولوژي آموزشي در ارتقاي سلامت – انتشارات بحر العلوم قزوين 1382
/ قاسمي ، محمد -نحوه ساز ماندهي يك كار گاه آموزشي : انشارات دانشگاه علوم پزشكي قزوين
/آموزش اثر بخش در بهداشت – واحد آموزش بهداشت معاونت بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي جندي شاپور اهواز - 1381
/ايار- سمير- پور اسلامي – پور اسلامي ،محمد – در باره ايدز آموزش بدهيم- گروه مديريت برنامه هاي آموزش سلامت – چاپ اول – 1381
/هابلي،جان – برقراري ارتباط براي بهداشت – نرجمه سعيد پارسي نيا – انشارات جوان – چاپ اول - 1372
برچسب:
،
ادامه مطلب
بازدید: