آخرين يكشنبه ماه سپتامبر ميلادي، هر ساله "روز جهاني قلب" نام دارد كه امسال مصادف بود با 5 مهر ماه 1388. البته اين نامگذاري ربطي به ولنتاين ندارد، بلكه تنها به سلامت قلب ميانديشد. فرقي ندارد شاعر باشيد و قلب را مركز عواطف و احساسات بدانيد، يا پزشك باشيد و به آن به چشم تلمبهاي گوشتي بدون احساس بنگريد، آنچه در نگاه همه مشترك است زندگي است.
همه قلب را منشا زندگي ميدانند و تپشهاي آن را گرامي ميدارند. تلمبهاي عضلاني كه در سينه قرار دارد و بزرگي آن به اندازه مشت انسان است و وزنش كمتر از يك قوطي نوشابه كه روزانه 100 هزار بار ميتپد و به طور مداوم در حال كار كردن و تلمبه زدن است، اما آنقدر مهم است كه نه تنها يك روز در سال، بلكه بايد همه سال به آن انديشيد.
بيماري هاي قلبي-عروقي يكي از بيماريهاي شايع در تمام دنياست و سالانه 17/2 ميليون نفر را به كام مرگ ميكشاند كه 7/2 ميليون نفر به علت بيماري ايسميك قلبي و 5/5 ميليون نفر به علت حوادث عروق مغزي و 3/3 ميليون نفر به دليل فشار خون بالا فوت ميكنند. در كشور ايران نيز 38 درصد مرگها و 23 درصد از ناتوانيها به علت همين بيماريهاست. اين بيماري اولين علت مرگ و مير در كشورهاي پيشرفته است و در كشورهاي در حال توسعه به سرعت رو به گسترش است.
در سال 1910، 10 درصد مرگ و ميرها در دنيا به علت بيماريهاي قلبي-عروقي بوده است، اما اين وضعيت در سال 2000 به 50 درصد رسيد و پيشبيني مي شود اين آمار در سال 2020 به 75 درصد مرگ و ميرهاي شايع در جهان برسد.
بيشتر از 46/6 درصد مرگ ناشي از بيماريهاي قلبي عروقي پيشبيني شده در سال 2020 در كشورهاي در حال توسعه اتفاق ميافتد و بيش از نيمي از مرگها در اين كشورها در زير 70 سالگي رخ ميدهد.
روز قلبها
به علت اهميت موضوع و ضرورت جلب توجه مسوولان در برنامهريزي براي پيشگيري از بروز اين بيماريها، اطلاع رساني مناسب به افراد جامعه و مبارزه همه جانبه با عوامل خطرساز بيماريهاي قلبي، دولتها و مردم به فكر مقابله با اين بيماريها افتادند. از جمله نهادهاي مردمي مانند فدراسيون بينالمللي قلبشناسي و انجمن بينالمللي قلبشناسان، در سال 1978 ميلادي تاسيس گرديد كه مسووليت آن پيشگيري و كنترل بيماريهاي قلبي عروقي بود. با ادغام اين دو انجمن با يكديگر و تغيير نام آنها رسما از سال 1998 ، فدراسيون جهاني قلب تشكيل شد. فدراسيون جهاني قلب با اين نگرش كه تمام كشورهاي عضو اين فدراسيون ميتوانند به ريشهكني همهگيري جهاني بيماريهاي قلبي عروقي كمك كنند، با همكاري سازمان بهداشت جهاني آخرين يكشنبه ماه سپتامبر هر سال را به عنوان روز جهاني قلب تعيين كرد و هرساله با شعاري متفاوت اين روز گرامي داشته ميشود. در روز جهاني قلب فعاليتهاي مختلف مانند كلاسهاي آموزشي، مسابقات ورزشي، نمايشها و نمايشگاهها و بسيجهاي اندازهگيري فشار خون، كلسترول خون و... برگزار ميشود.
از سال 1378 مراسم روز جهاني قلب در كشور ما نيز هر ساله برگزار ميشود.
روز جهاني قلب فرصتي براي حساسسازي جامعه و زمينه سازي براي اصلاح شيوههاي نامناسب است و مردم را تشويق ميكند تا درباره عادات خوب زندگي كه منجر به زندگي طولانيتر و قلب سالمتر ميشود، فكر كنند.
شعار روز جهاني قلب در سال 2008 «آيا عوامل خطر بيماريهاي قلبي خود را ميشناسيد؟» و در سال 2007 «چقدر قلب خود را سالم و جوان نگه داشتهايد؟» بود و شعار امسال «سلامت قلب در محيط كار» است.
روز جهاني قلب سال 2009
دكتر طاهره سماوات، رييس اداره قلب وزارت بهداشت در مراسم روز جهاني قلب كه در تالار امام بيمارستان امام خميني (ره) برگزار شد، گفت: علت انتخاب شعار «سلامت قلب در محيط كار» براي روز جهاني قلب در سال جاري، آن است كه كارمندان حدود 60 درصد از مدتي را كه بيدار هستند در محيط كار ميگذرانند و به دليل مشغله زياد به خود توجهي ندارند. كارمندان به دليل بي تحركي، مصرف سيگار، استرس محيط كار، غذاي نامناسب و ... در معرض خطر ابتلا به بيماريهاي قلبي قرار دارند.
از آنجا كه كارمندان نيروهاي مولد جامعه هستند، توجه به آنها علاوه بر آن كه ميتواند بخش عظيمي از عوامل خطر بيماريهاي قلبي عروقي در جامعه را كاهش دهد، در عين حال به سلامت اقتصاد جامعه نيز كمك ميكند.
به گفته دكتر سماوات، عدم مصرف سيگار و برخورداري از تحرك بدني كافي ميتواند تا 80 درصد از بار بيماريهاي قلبي عروقي بكاهد.
قلبهاي بيمار
بيماريهاي قلبي عروقي شايعترين علت مرگ و مير در كشور ما هستند. متاسفانه نزديك به 40 درصد علت فوت جوانان در كشور به دليل بيماريهاي قلبي عروقي است و اين آمار به سرعت در حال افزايش است.
شيوع اين بيماريها در سالهاي گذشته در كشور ما روند صعودي داشته است. براساس برآوردها، بيش از 2 ميليون نفر از مردم كشورمان مبتلا به بيماري عروق كرونر هستند.
نكته نگرانكننده ديگر اين است كه حدود سني مبتلايان در ايران نسبت به كشورهاي توسعه يافته پايينتر است. در بررسي انجام شده در مركز قلب تهران ميانگين سن بيماراني كه تحت عمل قلب باز يا آنژيوگرافي قرار گرفتهاند، حدود 58 سال است، در حالي كه اين سن در كشورهاي ديگر، 68 سال مي باشد.
چقدر قلبتان را ميشناسيد
علائم بيماريهاي قلبي در بسياري از موارد دير ظاهر ميشوند و نداشتن علامت، دليل بر سلامت قلب نيست. اولين گام براي داشتن يك قلب سالم، شناخت عوامل خطري است كه قلب را تهديد ميكنند.
پزشكان معتقدند، هر چه ميزان كلسترول بد يا LDL در خون شما بالاتر باشد و تعداد بيشتري از عوامل خطرزا را داشته باشيد، به همان اندازه در معرض خطر بيشتري براي ابتلا به بيماري هاي قلبي قرار داريد.
افرادي كه قبلا مبتلا به بيماري قلبي بوده اند، در معرض خطر بيشتري براي وقوع يك حمله قلبي مجدد هستند.
ساير افرادي كه در معرض خطر بيشتري هستند عبارتند از: مبتلايان به بيماري ديابت (كه عامل خطرزاي نيرومندي است) و افرادي كه تركيبي از عوامل خطرزاي ابتلا به بيماري قلبي را دارند.
عوامل خطرزاي اصلي عبارتند از:
- استعمال سيگار
- فشار خون بالا
- ميزان كم كلسترول خوب يا HDL (كمتر از 40 ميلي گرم در دسي ليتر)
- سابقه خانوادگي بيماريهاي قلبي زودرس
- سن (در مردان 45 سال يا بيشتر و در زنان سن 55 سال يا بيشتر)
اگرچه چاقي و نداشتن فعاليت بدني در فهرست بالا نيامده است، ولي بايد توجه داشته باشيم كه اين عوامل نيز در بروز بيماري هاي قلبي موثر هستند.
براي آن كه مشخص شود تا چه اندازه در معرض خطر بيماريهاي قلبي قرار داريد، بايد به پزشك مراجعه كنيد.
اگر از موارد بالا، چند عامل را داريد، بايد بسيار مراقب سلامتي خود باشيد. در سنين بالا براي اطمينان از سلامت قلب، حداقل بايد سالي يك بار به پزشك مراجعه كرد، زيرا در صورت تشخيص بيماري در مراحل ابتدايي، ميتوانيد جلوي آن را بگيريد.
سلطان قلبهاي بيمار
سيگار، چربي، نمك، چاقي و كمتحركي شايعترين علل بيماريهاي قلبي هستند كه وضعيت همه ي اين موارد در ايران نامناسب است.
سيگار: در ايران سالانه 12 ميليون سيگاري 60 ميليارد نخ دود ميكنند و سن مصرف سيگار در ايران به 10 تا 13 سال كاهش يافته است. همچنين سالانه 50 هزار ايراني بر اثر استعمال دخانيات جان خود را از دست ميدهند.
چربي: سالانه 2/1 ميليون تن روغن جامد در كشور مصرف ميشود كه اين امر ميتواند آمار وحشتناك مرگ و ميرها بر اثر بيماريهاي قلبي عروقي را توجيه كند. سرانه مصرف روغن جامد در ايران 17 كيلوگرم و در دنيا 5/12 كيلوگرم است.
نمك: نمك يكي ديگر از عوامل خطر ابتلا به بيماريهاي قلبي عروقي است. ايرانيها به طور متوسط بيش از 3 برابر ميزان مجاز نمك مصرف ميكنند. استاندارد مصرف نمك بين 4 تا 5 گرم در روز است كه ايرانيها به طور متوسط روزانه 13 تا 15 گرم نمك مصرف ميكنند. به اين ترتيب 5/18 تا 20 درصد مردم ايران مبتلا به فشار خون بالا هستند. فشار خون بالا از مهم ترين عوامل خطرساز براي بيماري قلبي است.
كم تحركي: 69 درصد ايرانيها تنبل بوده و تحرك بدني كافي ندارند كه 22 درصد بيماريهاي قلبي نيز به دليل كمتحركي است.
ديابت: ديابت يكي ديگر از عوامل خطر بروز بيماريهاي قلبي است. 7 ميليون ايراني به ديابت مبتلا هستند كه به طور كلي سالانه يك درصد به آمار ديابتيها اضافه ميشود. سن ابتلا به ديابت در ايران حداقل 10 تا 15 سال پايينتر از سن شايع ابتلا در كشورهاي توسعه يافته است.
چاقي: نسل امروز ايران 3 تا 4 كيلوگرم چاقتر از نسلهاي قديمي است. 43 درصد افراد بالاي 15 سال كشور اضافه وزن دارند، زيرا مصرف نان، غلات، چربيها، قند و شكر بسيار بيشتر از استاندارد جهاني است.
ضرورت فرهنگسازي
براي درمان بيماريهاي قلبي بسياري از امكانات در كشور وجود دارد، البته اقدامات زماني مفيد هستند كه افراد نيازمند كمك، به موقع به آنها مراجعه كنند و اساسا به آن دسترسي داشته باشند.
اما آنچه بسيار مهمتر است، اطلاعات لازم قبل از بيماري است كه به پيشگيري كمك ميكند. مردم بايد بدانند و آگاه باشند از 25 سالگي به بعد بايد به منظور بررسي فاكتورهاي مهم، تحت آزمايش خون قرار گيرند. بايد بدانند چربي خون بالا چه تبعات ناخوشايندي را در پي دارد. بايد آگاه باشند اگر دچار درد قفسه سينه شدند، به راحتي از كنارش نگذرند و به پزشك مراجعه كنند. بايد مطلع باشند اگر در فاميلشان سابقه بيماري قلبي وجود دارد، بيشتر در معرض خطر هستند. بايد آگاه باشند سيگار كشيدن واقعا خطر مشكلات قلبي را افزايش ميدهد. بايد بدانند رژيم غذايي پرچرب، سلامت قلب و عروق آنها را در معرض خطر قرار ميدهد و همه اين ها از طريق سيستمهاي اطلاعرساني بايد به گوش مردم برسد.
اين كار جز به مدد فرهنگسازي و اطلاعرساني جامع و گسترده توسط صداوسيما، روزنامهها و مجلات، وزارت بهداشت و مراكز غيردولتي فعال در زمينه سلامت قلب ميسر نخواهد شد. اين سازمانها و نهادها با تنظيم برنامهاي مدون قادر خواهند بود آگاهيهاي لازم را به افراد جامعه ارائه كنند. در كنار اين موضوع امكانات پزشكي نيز وجود دارد و پزشكان هم آماده هستند اطلاعات را به افراد منتقل و در صورت نياز، بيماران را درمان كنند.
اين كار گروهي كه در فلسفه روز جهاني قلب بر آن تاكيد شده، سادهترين و در عين حال مهمترين بخش كار اطلاعرساني است و هدف روز جهاني قلب هم همين آگاهسازي است. مطمئنا افراد براي كسب آگاهي راهي ندارند جز اين كه پيامها، توصيهها و راهكارها را از طريق رسانهها بشنوند و ببينند و بعد در صورت نياز مراجعه كنند.
برچسب:
،
ادامه مطلب
بازدید: