صبح كه از خواب بيدار ميشود احساس ميكند مثل هميشه نيست. انگار كه مريض شده و احساس ضعف ميكند و يكباره دچار حالت تهوع ميشود. او نه تنها از اين وضعيت ناراحت نميشود كه احساس شادي و شعف هم ميكند. چندماهي است كه منتظر اين علامتهاست؛ علامتي كه نشان از آمدن يك مسافر كوچولو دارد، اما اين خوشحالي مدت زيادي دوام نميآورد و حالا كه ديگر احساس ميكند مادر شده، دچار دلدرد، سرگيجه و خونريزي ميشود.
حاملگي نابجا يا خارج رحمي، از مهمترين شرايط اورژانسي در بارداري محسوب ميشود كه با تشخيص هر چه سريعتر آن موجب نجات مادر و حفظ باروري مجدد وي ميگردد. اين نوع حاملگي كه وضعيتي خطرناك و از مهمترين علل مرگ و مير مادران به شمار ميآيد، از هر 1000 مورد حاملگي در 16 مورد پيش ميآيد. اين وضعيت زماني رخ ميدهد كه تخمك بارور شده خارج از آندومتر رحمي باشد. معمولا در 98 درصد اين موارد تخمك بارور شده در لوله رحمي است و چنانچه اين وضعيت سريع تشخيص داده نشود و درمان صورت نگيرد، منجر به پارگي لوله و به دنبال آن باعث خونريزي داخلي در ناحيه شكم ميشود.
لانهگزيني تخمك بارور شده در جاهاي ديگري هم ممكن است رخ دهد. تخمدان، گردن رحم، شكم (صفاق) و همزماني حاملگي خارج رحمي و داخل رحم از جاهايي هستند كه امكان دارد تخمك بارور شده در آنها جا خوش كند.
خطرناك ولي بيسر و صدا
علائم بارداري خارج رحمي گاهي ميتواند بيمار را دچار اشتباه و خيال كند كه دچار عفونت ادراري يا مشكلات گوارشي و مسموميت شده است و گاهي، خونريزي مشابه قاعدگي داشته باشد و حتي متوجه بارداري نشود.
به طور كلي تشخيص ابتدايي بارداري خارج رحمي مشكل است و معمولا چنين زناني ميگويند ابتدا علائمي مانند حاملگي طبيعي داشتهاند؛
مثل تاخير قاعدگي، حساس شدن پستانها، تهوع و استفراغ اما زنگ خطر با اين علائم زده نميشود و بيمار دچار درد لگني، شكمي و خونريزي از واژن ميشود و سرانجام سرگيجه و غش به دليل افت فشارخون بر اثر خونريزي غيرطبيعي سراغش ميآيد.
مشكل كجاست؟
تخمك بارور شده معمولا 4 تا 5 روز طول ميكشد كه مسير لوله رحمي از تخمدان تا رحم را طي كند و حدود 6 تا 7 روز بعد از لقاح در رحم لانهگزيني ميكند. شايعترين علت حاملگي خارج رحمي، تخريب لوله رحمي و ايجاد انسداد يا تنگي لوله است. همچنين احتمال دارد مشكل در ديوارههاي لوله وجود داشته باشد كه نتواند مانند حالت طبيعي منقبض شده و تخم بارور را به داخل رحم به حركت درآورد.
هر عاملي كه باعث پيچخوردگي يا چسبندگي آن شود موجب تاخير عبور تخم از لوله و لانه گزيني آن ميشود. پس هر علتي كه موجب كندي حركت تخمك بارور در مسير خود به سمت رحم شود ميتواند بارداري خارج رحمي را به وجود آورد.
چه كساني بيشتر در معرض خطرند؟
خطر بارداري خارج رحمي در زناني كه دچار عفونتهاي لگن، حاملگي خارج رحمي قبلي، آسيبهاي لولهاي بر اثر اعمال جراحي و همچنين چسبندگيهاي لولهاي، اختلال مادرزادي لولههاي رحم، استفاده از IUD و بخصوص از نوع پروژستروني آن و استفاده از داروهاي كمكباروري براي درمان نازايي (داروي محرك تخمكگذاري) هستند، بيشتر است.
همچنين مصرف قرصهاي خوراكي كه صبح روز بعد از مقاربت استفاده ميشود و حاوي پروژسترون بوده و به منظور جلوگيري از بارداري تجويز ميشود نيز ميتواند ميزان بروز بارداري خارج رحمي را افزايش دهد.
چه زماني بايد به پزشك مراجعه كرد؟
به دنبال حاملگي نابجا در لوله رحم، ديواره نازك لوله كشيده ميشود و باعث درد در ناحيه زير شكم ميشود و ممكن است حتي شما دچار خونريزي از ناحيه واژن نيز شويد. بر اثر رشد تخمك، لوله رحم ممكن است پاره شود و در نتيجه خونريزي شديد در ناحيه شكم رخ دهد و باعث درد و در نهايت غش شود و اين حالتها براي هر زني كه از نظر جنسي فعال است و در سن باروري قرار دارد ممكن است به وجود بيايد.
پس با مشاهده علائمي مثل درد شكمي و خونريزي واژينال در صورت مثبت بودن تست بارداري بايد به اورژانس مراجعه كنيد. ابتدا يك آزمايش ادرار براي اثبات حاملگي از شما گرفته ميشود، چنانچه جواب مثبت بود، آزمايش خون از نظر سطح هورمون HCG انجام ميشود.
اگر سطح HCG كمتر از ميزان انتظار در حاملگي طبيعي باشد، احتمالا حاملگي از نوع خارج رحمي است. در اين مرحله پزشك سونوگرافي انجام ميدهد و چنانچه در سونوگرافي داخل رحم، ساك حاملگي وجود نداشته باشد و به عبارتي جنين در رحم مشاهده نشود، پس احتمال حاملگي رحمي بالا ميرود. البته سونوگرافي واژينال در اين موارد خيلي بهتر جواب ميدهد، ولي در هر صورت ممكن است سونوگرافي نتواند همه حاملگيهاي خارج رحمي را تشخيص دهد، بنابراين در صورت عدم تشخيص و چنانچه بيمار درد و خونريزي شديد نداشته باشد، ميتوان وي را تحت نظر قرار داد و با انجام آزمايش HCG طي 2 تا 3 روز دريافت كه آيا حاملگي خارج رحمي است يا خير.
درمان با توجه به اندازه جنين
نوع درمان بستگي به اندازه و محل بارداري خارج رحمي دارد. در مراحل اوليه كه اندازه تخمك كوچك است از داروي متوتروكسات استفاده ميشود. اين دارو تخمك بارورشده را حل كرده و توسط بدن جذب ميگردد.
حاملگي نابجا يا خارج رحمي از مهمترين شرايط اورژانسي در بارداري محسوب ميشود كه تشخيص هر چه سريعتر آن موجب نجات مادر و حفظ باروري مجدد وي ميگردد ،اما اگر از زمان حاملگي مدت زيادي گذشته باشد و اندازه جنين بزرگ باشد، لازم است كه جراحي انجام شود. بعد از جراحي ميزان HCG خون تا زمان به صفر رسيدن يعني 21 هفته بعد اندازهگيري ميشود.
جراحي ميتواند به صورت لاپاراسكوپي يا لاپاراتومي (باز كردن شكم) صورت گيرد. اگر بتوان اين نوع حاملگي را در مراحل اوليه تشخيص داد و اندازه آن زير 4 سانتيمتر باشد، ميتوان از جراحي لاپاراسكوپي استفاده كرد. در تكنيك لاپاراسكوپي بدون باز كردن شكم و تنها با چند سوراخ كوچك جراحي انجام ميشود و مزيتي كه نسبت به روش لاپاراتومي دارد اين است كه ميزان خونريزي كمتر بوده و احتمال چسبندگيهاي پس از عمل كاهش مييابد و به دليل كمتر بودن زمان عمل، كوتاه بودن مدت اقامت در بيمارستان و كاهش نياز به داروهاي ضد درد و دوره نقاهت كمتر و كاهش هزينه درمان معمولا بيماران رضايت بيشتري از اين عمل دارند.
ولي در صورتي كه جنين بزرگ شده باشد و از زمان حاملگي مدت بيشتري گذشته باشد يا چنانچه در لوله رحمي پارگي ديده شود بايد جراحي به روش لاپاراتومي استفاده كرد.
نگران تكرار حاملگي خارج رحمي نباشيد
اگر شما حاملگي خارج رحمي قبلي داشتهايد يا چنانچه دوره قاعدگيتان به تاخير افتاده يا خونريزي قاعدگيتان با حالت عادي متفاوت است يا در ناحيه شكم درد غيرطبيعي داريد حتما بايد به پزشك مراجعه كنيد.
اگر جزو كساني هستيد كه در معرض خطر بارداري خارج رحمي هستند قبل از حاملگي با پزشكتان مشورت كنيد و چنانچه احساس كرديد كه دوباره حامله شدهايد هرچه سريعتر به پزشك متخصص مراجعه كنيد تا وضعيت شما مورد بررسي قرار گيرد. گاهي لازم است سطح هورمون HCG خون شما از روز دهم حاملگي ثبت و سونوگرافي در هفته ششم حاملگي براي اطمينان از پيشرفت طبيعي بارداري انجام گيرد.
بسياري از زنان ميتوانند بعد از يك حاملگي خارج رحمي، حاملگي طبيعي داشته باشند و هرگز نبايد نگران تكرار اين نوع حاملگي باشند. پزشكان توصيه ميكنند كه بعد از بارداري خارج رحمي تا 3 ماه بارداري بعدي به تعويق بيفتد تا وضعيت جسمي براي بارداري طبيعي كاملا بهبود پيدا كند.
آمارها حاكي از آن هستند كه 60 درصد اين زنان طي 18 ماه بعد از بيماري، حاملگي طبيعي خواهند داشت.
برچسب:
،
ادامه مطلب
بازدید: